Xét xử cựu Chủ tịch Veam trong vụ án gây thất thoát hơn 76 tỷ đồng

Ngày 12/6, TAND TP Hà Nội mở phiên tòa hình sự sơ thẩm xét xử bị cáo Trần Ngọc Hà (cựu Chủ tịch HĐTV kiêm Tổng Giám đốc Tổng Công ty Máy và động lực Việt Nam - Veam) về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, gây thất thoát của Nhà nước hơn 76 tỷ đồng.

Cùng hầu tòa về tội danh trên là bị cáo Phạm Vũ Hải (cựu Phó Tổng Giám đốc Veam, cựu Giám đốc Nhà máy ô tô Veam - VM và bị cáo Nguyễn Đức Toàn (cựu Phó Giám đốc Nhà máy ô tô Veam).

Trước đó, bị cáo Trần Ngọc Hà đã bị TAND TP Hà Nội tuyên phạt 11 năm tù và bị cáo Nguyễn Đức Toàn cũng bị tuyên phạt 4 năm tù cùng về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, trong một vụ án khác gây thiệt hại hàng trăm tỷ đồng.

Theo cáo trạng, các bị cáo Trần Ngọc Hà, Phạm Vũ Hải và Nguyễn Đức Toàn không thực hiện đúng quy định của pháp luật, quy định của Veam trong việc bán xe ô tô do Veam sản xuất và mua vật tư săm, lốp, yếm của Công ty cổ phần Cao su Sao Vàng (SRC) và Công ty cổ phần công nghiệp cao su Miền Nam (Casumina) gây thiệt hại cho Veam hơn 80 tỷ đồng.

Trước năm 2017, Veam có vốn điều lệ 2.372 tỷ đồng và là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước. Sai phạm của ba bị cáo xảy ra trong giai đoạn Veam còn là doanh nghiệp Nhà nước.

Nhà máy ô tô Veam là chi nhánh hạch toán phụ thuộc, hoạt động theo ủy quyền của Veam, chuyên sản xuất, lắp ráp, kinh odanh các loại xe tải, xe chuyên dùng và xe buýt… Bị cáo Trần Ngọc Hà làm Giám đốc Veam từ tháng 6/2008 đến tháng 4/2011.

Veam bắt đầu sản xuất và lắp ráp xe ô tô tải các loại từ tháng 9/2009. Để bán sản phẩm, Veam xây dựng hệ thống kênh phân phối xe bao gồm đại lý cấp 1, cấp 2 trên cả nước.

Theo quy chế đại lý do Veam ban hành thì giá bán cho đại lý phải được quy định và thống nhất cho toàn hệ thống đại lý. Mọi phát sinh ngoài quy chế Giám đốc nhà máy phải báo cáo và được Tổng Giám đốc phê duyệt mới được thực hiện.

Tuy nhiên, trong các năm 2016, 2017, 2018, cùng đời xe, dòng xe, Veam đã tự quyết định và ký 29 hợp đồng, bán 2.387 xe ô tô tải cho 16 đại lý theo hình thức bán hàng giảm giá với giá bán và tỉ lệ giảm giá không đúng quy định.

Giá bán lô xe này theo quy định 1.036 tỷ đồng, nhưng Veam đã bán thấp hơn giá quy định là 69,6 tỷ đồng, làm tăng thêm chi phí vận chuyển là 2,8 tỷ đồng.

Bị cáo Phạm Vũ Hải và bị cáo Nguyễn Đức Toàn với vai trò là Giám đốc, Phó Giám đốc Veam đã tự ý quyết định bán số lượng lớn xe ô tô thấp hơn giá quy định, gây thất thoát hơn 72 tỷ đồng cho Veam.

Ngoài ra, năm 2013, SRC nhiều lần đến tiếp thị bán hàng cho Veam nhưng đều bị từ chối. Còn Casumina đã bán hàng trực tiếp cho Veam nhưng bị giảm dần số lượng qua từng năm. Casumina nhiều lần đến gặp xúc tiến việc bán hàng.

Tuy nhiên, bị cáo Trần Ngọc Hà và bị cáo Phạm Vũ Hải đều yêu cầu hai nhà cung cấp phải bán hàng qua trung gian để “nâng cao chất lượng dịch vụ”.

Sau đó, SRC bán hàng cho Veam qua Công ty TNHH Ô tô xe máy Liên Anh, Casumina bán hàng qua Công ty TNHH Máy Nông Ngư Nghiệp.

Trong đó, Công ty TNHH Ô tô xe máy Liên Anh có sáu thành viên góp vốn gồm bị cáo Trần Ngọc Hà và các chị, em ruột của bị cáo này. Người đại diện theo pháp luật là bà Trần Thị Hải (chị gái bị cáo Trần Ngọc Hà). Năm 2019, bị cáo Trần Ngọc Hà rút khỏi thành viên góp vốn. Công ty TNHH Ô tô xe máy Liên Anh là đại lý của Veam từ năm 2009.

Bà Trần Thị Thanh (em gái bị cáo Trần Ngọc Hà) là người đại diện theo pháp luật của Công ty Máy Nông Ngư Nghiệp. Công ty này cũng là đại lý của Veam.

Công ty TNHH Ô tô xe máy Liên Anh bán vật tư cho Veam đúng với giá mua của SRC và sẽ được SRC chiết khấu riêng từ 8-20% doanh số hàng năm.

SRC cho biết, nếu Veam đàm phán, ký kết trực tiếp thì công ty sẽ chiết khấu cho Veam thay vì chiết khấu cho trung gian.

Còn Casumina chi hoa hồng bán hàng cho Công ty Máy Nông Ngư nghiệp là 9% doanh số. Còn Veam phải trả cho Công ty Máy Nông Ngư Nghiệp chi phí bán hàng từ 1-2% doanh số.

Cáo trạng xác định, Veam có đủ điều kiện đàm phán, ký hợp đồng trực tiếp mua vật tư với các nhà cung cấp để hưởng chính sách giá và chế độ tốt nhất. Việc Veam mua qua trung gian đã dẫn đến Veam bị thiệt hại hơn 4,1 tỷ đồng.

Do đó, tổng cộng thiệt hại của Veam là hơn 76 tỷ đồng.

Quá trình điều tra, cơ quan điều tra đã kê biên 2 nhà đất đứng tên bị cáo Phạm Vũ Hải và vợ bị cáo này ở huyện Hoài Đức, Cầu Giấy (Hà Nội), tạm dừng giao dịch 140.800 cổ phiếu VEA của Veam chưa lưu ký thuộc sở hữu của Phạm Vũ Hải. Con gái bị cáo Phạm Vũ Hải cũng đã nộp 300 triệu đồng vào tài khoản tạm giữ của Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (Bộ Công an).

Liên quan đến vụ án này, bị can Trần Đại Lợi (cựu Giám đốc Nhà máy ô tô Veam) cũng bị đề cập xử lý. Tuy nhiên, do bị can này bỏ trốn nên cơ quan điều tra đã quyết định tách rút hồ sơ và ra lệnh truy nã, khi nào bắt được sẽ xử lý sau.

Theo kế hoạch, phiên tòa diễn ra nhiều ngày.