“Việt Nam thua cả Lào cơ đấy”

“Việt Nam thua cả Lào cơ đấy”, đấy là những bình luận của các Fbers cách đây dăm sáu năm sau khi có thông tin GDP đầu người của Lào cao hơn Việt Nam.

Cách đây hơn 2 năm một chút, dân mạng lại một lần nữa sốt sình sình khi Lào khai trương tuyến đường sắt tốc độ cao Côn Minh - Vientaine. Những lời cảm thán lại tràn ngập cõi mạng: “Việt Nam lại thua Lào nữa rồi”, “Lào có tàu tốc độ 160 kmh, còn chúng ta vẫn chạy đường sắt cũ kỹ từ thời Pháp”, “Khách Trung Quốc kéo hết sang Lào”, “Rau củ quả Việt Nam lại thua khi mà Thái Lan, Lào xuất sang Trung Quốc bằng tàu tốc độ cao”.

Mời các bạn xem số liệu kinh tế Lào, Việt Nam và Cambodia nhé.

Có lẽ rất ít bạn biết rằng GDP đầu người năm 2021 (năm Lào khai trương tuyến đường sắt Côn Minh – Vientaine), Việt Nam chỉ cao gấp 1,5 lần Lào, nhưng đến năm 2024, này Việt Nam cao hơn 2,3 lần Lào và theo dự báo của IMF thì đến năm 2028 khoảng cách sẽ tăng lên 2,83 lần.

Các bạn có biết GDP đầu người giữa Lào và Cambodia thay đổi thế nào trong những năm qua không? Năm 2015, Lào vẫn cao hơn 1,8 lần, năm 2021 khi khai trương tuyến đường sắt Côn Minh - Vientaine, Lào vẫn cao hơn 1,5 lần, nhưng đến năm 2023 thì Cambodia đã bắt đầu vượt lên và theo dự báo của IMF thì đến năm 2023, Cambodia sẽ cao hơn Lào 1,2 lần.

Tại sao kinh tế Lào lại tụt dốc nhanh như thế? Tại sao đường sắt cao tốc lại không giúp gì cho tăng trưởng kinh tế của Lào?

Theo các nhà phân tích quốc tế thì nguyên nhân chính là nợ công của Lào quá cao, tổng nợ công và nợ được bảo lãnh công khai, bao gồm nợ chính phủ và hoán đổi vào cuối năm 2023, lên đến 15,9 tỷ USD, tương đương 125% GDP, trong đó khoảng một nửa là nợ Trung Quốc. Chính phủ Lào đã tránh được một vụ vỡ nợ, nếu như các ngân hàng Trung Quốc không cho gia hạn khoản nợ 2 tỷ USD đã đến hạn trả.

Hai khoản nợ công lớn nhất của Lào là khoản nợ 5,7 tỷ USD của ngành điện quốc doanh Lào, Électricité du Lào (EDL) và khoản nợ 3,54 tỷ USD cho tuyến đường sắt Côn Minh - Vientaine.

Từ nợ công quá cao, gánh nặng trả lãi lớn, trong khi hiệu quả đầu tư thấp, Lào dần bị rơi vào suy thoái kinh tế, lạm phát tăng cao (năm 2023 tỷ lệ làm phát trung bình lên đến 31,23%), đồng tiền kip mất giá, lương công chức nhà nước trung bình 1,8-2 triệu kip Lào (tương đương 87-97 đô la Mỹ) mỗi tháng (chưa bao gồm chi phí xăng dầu để lái xe đi làm).

Thế mới biết, làm kinh tế, nhất là kinh tế quốc gia thì phải dựa trên những phân tích và tính toán khoa học, phải có cái đầu tỉnh táo, chứ không thể theo cảm xúc cá nhân, đặc biệt đừng nên theo lối suy nghĩ so sánh kiểu “con gà tức nhau tiếng gáy”.