Việt Nam không thao túng tiền tệ

"Ngân hàng Nhà nước không bao giờ dùng tỉ giá để tạo cạnh tranh với đối tác thương mại, không can thiệp có chủ đích vào chính sách tiền tệ để tạo thuận lợi trong xuất nhập khẩu hàng hóa. Việt Nam không thao túng tiền tệ"- Ngân hàng Nhà nước khẳng định.

Bộ Tài chính Mỹ mới đây đã phát hành báo cáo “Kinh tế vĩ mô và chính sách tỷ giá hối đoái của các đối tác thương mại chính”. Đây là báo cáo mang tính bán niên, được Bộ Tài chính đệ trình lên Quốc hội Mỹ một năm hai lần.

Trong báo cáo tháng 1/2020, Trung Quốc đã không còn bị Mỹ đánh giá là thao túng tiền tệ như động thái đưa ra hồi tháng 8/2019. Theo đánh giá của Bộ tài chính Mỹ, trong quá trình đàm phán cho thỏa thuận thương mại bước 1, Trung Quốc đã có những cam kết không phá giá mạnh đồng NDT cũng như không sử dụng tỷ giá như một công cụ để đạt được lợi thế thương mại. Dựa trên cơ sở đó, Mỹ cũng không còn coi Trung Quốc là quốc gia thao túng tiền tệ nhưng nước này vẫn sẽ ở trong danh sách theo dõi của Mỹ (Monitoring List).

Ngoài Trung Quốc, trong danh sách theo dõi của Bộ Tài chính Mỹ còn có 8 quốc gia khác bao gồm: Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức, Ý, Ireland, Singapore, Malaysia, Việt Nam (đã ở trong danh sách theo dõi kể từ báo cáo vào 05/2019) và 1 quốc gia mới được thêm vào trong kỳ báo cáo lần này là Thụy Sỹ.

Riêng đối với Việt Nam, xét theo đánh giá của Mỹ trong vòng 4 quý tính đến 06/2019, Việt Nam mới chỉ vi phạm tiêu chí đầu tiên là có thặng dư thương mại với Mỹ vượt 20 tỷ USD (con số thực tế là 47 tỷ USD). Còn thặng dư tài khoản vãng lai của Việt Nam mới chỉ đạt 1,7% GDP trong khi mua ròng ngoại tệ cũng mới chỉ đạt 0,8% GDP (chưa vi phạm tiêu chí 2% GDP). Ngoài ra, Bộ Tài chính Mỹ cũng đánh giá việc mua vào ngoại tệ của Việt Nam là có cơ sở hợp lý khi nhằm mục đích tăng dự trữ ngoại hối - vốn được đánh giá còn ở mức thấp. Ngoài ra, sự can thiệp của NHNN cũng mang tính hai chiều, có mua và có bán và việc bán ra USD là nhằm mục đích chống lại đà giảm giá của VND trong nửa cuối năm 2018.

Tuy vậy, phân tích của BVSC nhấn mạnh là các đánh giá trong báo cáo tháng 1 của Bộ Tài chính Mỹ dựa trên dữ liệu 4 quý tính đến 06/2019. Theo ước tính của BVSC, kể từ tháng 6/2019 đến nay, NHNN đã mua được một lượng lớn ngoại tệ (ước tính hơn 10 tỷ USD) và đã vượt mốc 2% GDP. Do đó, rủi ro Việt Nam bị chính quyền Trump “để mắt” tới vẫn chưa thể được loại bỏ hoàn toàn trong thời gian tới.

“Mặc dù vậy, sau báo cáo phát hành vào tháng 1/2020, báo cáo tiếp theo của Bộ Tài chính Mỹ nhiều khả năng sẽ chỉ được phát hành trong khoảng thời gian 6 tháng tới. Trong khoảng thời gian này, các số liệu sẽ còn tiếp tục thay đổi và cũng là cơ hội để phía Việt Nam tăng cường đối thoại với Mỹ nhằm giảm bớt rủi ro Việt Nam bị Mỹ dán mác thao túng tiền tệ", BVSC khẳng định.

Ngân hàng Nhà nước nói gì?

Ngày 14/1, Vụ chính sách tiền tệ NHNN cho biết: Theo quy định của Đạo luật Xúc tiến và tăng cường thương mại năm 2015 của Hoa Kỳ, BTC Hoa Kỳ cần thực hiện phân tích nâng cao về chính sách tỷ giá và kinh tế đối ngoại của các đối tác thương mại lớn thỏa mãn các tiêu chí về thặng dư thương mại song phương với Hoa Kỳ, thặng dư cán cân vãng lai và can thiệp ngoại tệ. Các tiêu chí này đã được lượng hóa cụ thể tại Báo cáo tháng 1/2020 như sau: Thặng dư thương mại hàng hóa song phương với Hoa Kỳ ít nhất 20 tỷ USD; Thặng dư cán cân vãng lai tương đương ít nhất 2% GDP; Can thiệp một chiều và kéo dài trên thị trường ngoại tệ, thể hiện qua việc mua ròng ngoại tệ trong ít nhất 6 tháng trên giai đoạn 12 tháng với tổng lượng ngoại tệ mua ròng tương đương ít nhất 2% GDP trong giai đoạn 12 tháng.

Vụ chính sách tiền tệ NHNN cũng nêu rõ: Tại Báo cáo tháng 5/2019, lần đầu tiên Việt Nam trở thành một trong 09 quốc gia nằm trong Danh sách giám sát do đáp ứng hai tiêu chí về thặng dư thương mại song phương với Hoa Kỳ và thặng dư cán cân vãng lai. Báo cáo tháng 5/2019 cũng nêu một quốc gia vào Danh sách giám sát sẽ tiếp tục được theo dõi trong hai kỳ Báo cáo tiếp theo. Do đó, tại Báo cáo tháng 1/2020, Việt Nam tiếp tục nằm trong Danh sách giám sát dù chỉ đáp ứng một tiêu chí về thặng dư thương mại song phương: Thặng dư thương mại hàng hóa song phương với Hoa Kỳ 47 tỷ USD; Thặng dư cán cân vãng lai tương đương 1,7% GDP; Can thiệp mua ròng trên thị trường ngoại tệ tương đương 0,8% GDP. Tại Báo cáo này, BTC Hoa Kỳ lập Danh sách giám sát gồm 10 đối tác thương mại lớn, đồng thời kết luận không có đối tác thương mại nào thao túng tiền tệ.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam nhấn mạnh sẽ tiếp tục phối hợp với các Bộ, ngành liên quan để trao đổi, làm việc về các vấn đề mà BTC Hoa Kỳ quan tâm trên tinh thần hợp tác, đồng thời tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế một cách hợp lý, điều hành tỷ giá linh hoạt, phù hợp với các cân đối vĩ mô, diễn biến thị trường và mục tiêu chính sách tiền tệ, không nhằm tạo lợi thế cạnh tranh thương mại quốc tế không công bằng.

Dù “gắn mác” Việt Nam, Bộ Tài chính Mỹ cũng đánh giá việc mua vào ngoại tệ của Việt Nam là có cơ sở hợp lý khi nhằm mục đích tăng dự trữ ngoại hối - vốn được đánh giá còn ở mức thấp. Ngoài ra, sự can thiệp của NHNN cũng mang tính hai chiều, có mua và có bán và việc bán ra USD là nhằm mục đích chống lại đà giảm giá của VND trong nửa cuối năm 2018.