Vì sao Bộ công an yêu cầu lưu ý "đội lái chứng khoán?

Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra - Bộ Công an vừa ra thông báo kết quả điều tra, xử lý vụ án hình sự về tội “Thao túng thị trường chứng khoán và Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, xảy ra tại Công ty CP Tập đoàn FLC và các đơn vị liên quan, đồng thời chuyển hồ sơ truy tố 21 bị can.

Quá trình điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra nhận thấy đang có các sơ hở, thiếu sót của quy định pháp luật về hoạt động chứng khoán, để các đối tượng lợi dụng, thực hiện hành vi phạm tội.

Cụ thể, việc mở tài khoản chứng khoán dễ dàng và không kiểm soát, các đối tượng đã lợi dụng thuê, nhờ người khác đứng tên mở tài khoản để mua bán, tạo cung cầu giả, đẩy giá lên cao, bán ra thu lợi bất chính.

Đồng thời, việc kiểm soát vay vốn theo hình thức hợp tác đầu tư còn nhiều sơ hở, các đối tượng đã lợi dụng công ty chứng khoán và công ty thứ ba để lách luật, ký hợp đồng cho khách hàng vay (dưới hình thức hợp tác đầu tư góp vốn khác) với lãi suất hưởng cố định nhằm thu lợi; từ đó, các đối tượng có nguồn tiền giao dịch, mua bán, đẩy giá, thao túng mã chứng khoán, thu lợi bất chính.

Ngoài ra, việc thiếu kiểm soát hoạt động của các mạng xã hội, để các đối tượng lợi dụng thành lập các hội, nhóm kín hô hào, kích động, lôi kéo nhà đầu tư, điều khiển và thao túng thị trường, thu lợi bất chính, gây thiệt hại cho nhà đầu tư.

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Người Lao Động, những giao dịch làm ảnh hưởng đến cung cầu, giá cả cổ phiếu trên thị trường của một số đối tượng hay nhóm đối tượng nào đó thường được giới đầu tư gọi bằng những thuật ngữ "đội lái", "cá mập", "tay to"...

Theo công ty CP Chứng khoán DNSE (DNSE), đó thường là những nhà đầu tư có nhiều kinh nghiệm, sở hữu nhiều vốn và mối quan hệ trên thị trường. Họ thường liên kết với các nhà môi giới, công ty niêm yết để điều khiển giá chứng khoán và hưởng lợi.

Về chiêu trò, đội lái thường sẽ làm 4 việc. Đó là tạo cung cầu giả; chi phối giá đóng cửa, mở cửa; cấu kết, lôi kéo giao dịch; tung thông tin sai lệch.

Cụ thể, tạo cung cầu giả là đội lái sử dụng các tài khoản giao dịch để liên tục mua bán chứng khoán qua lại. Việc này tạo ra cung cầu giả trên thị trường, phản ánh sai giá trị của cổ phiếu.

Tiếp theo, để chi phối giá đóng cửa, mở cửa, đội lái sẽ liên tục mua bán một cổ phiếu với khối lượng lớn vào thời điểm sàn giao dịch đóng hoặc mở cửa nhằm tạo ra giá mở, đóng cửa mới của cổ phiếu đó.

Kế đó, đội lái thường sử dụng chiêu trò lôi kéo thỏa thuận người khác mua bán chứng khoán để tác động đến cung cầu và giá trên thị trường.

Cuối cùng là tung thông tin sai lệch. Những thông tin giả mà đội lái tung ra nhắm vào một cổ phiếu nào đó sẽ làm ảnh hưởng tới tâm lý nhà đầu tư và giá của cổ phiếu đó.

Nhận biết chiêu trò "lùa gà"

Theo DNSE, có một số dấu hiệu để nhà đầu tư nhận xét các chiêu trò của đội lái chứng khoán, từ đó tránh rơi vào bẫy.

Bước thứ nhất, đội lái sẽ chọn một cổ phiếu để làm mồi nhử, lựa chọn ưa thích của các đội này là những cổ phiếu giá thấp hay còn gọi là penny.

Bước hai, bằng cách tạo niềm tin cho nhà đầu tư tin rằng cổ phiếu đã có dấu hiệu chạm đáy và sẽ sớm tăng lên, đội lái sẽ tiến hành qua lại nhằm tạo thanh khoản ảo. Lúc này cổ phiếu chưa tăng giá, tính thanh khoản thấp nên khó thu hút nhà đầu tư.

Bước ba, đẩy giá cổ phiếu tăng tốc. Họ phối hợp với các công ty đưa ra những thông tin tốt để thúc đẩy nhu cầu mua mạnh hơn. Nhờ đó, giá cổ phiếu tăng lên mạnh mẽ vì cầu cao nhưng cung thấp. Nguyên nhân là do phần lớn cổ phiếu đã nằm trong tay đội lái.

Bước bốn, tạo sóng khi giá chững lại. Đội lái đặt lệnh mua với giá từ tham chiếu trở lên cho đến khi đạt trần. Như vậy, họ đã tạo ra được một làn sóng mạnh tác động đến tâm lý nhà đầu tư. Một khi lo lắng lỡ mất cơ hội (fomo), nhà đầu tư sẽ tiếp tục đặt lệnh mua nhiều hơn.

Bước năm, tiếp tục điều chỉnh sóng đợt cuối. Nghĩa là nếu bên bán đang mạnh hơn, đội lái sẽ tiếp tục ghì giá xuống bằng cách dừng đặt thêm các lệnh mua. Nếu cung cầu đang cân bằng, họ sẽ để giá điều chỉnh một phiên rồi tiếp tục đẩy giá lên. Mục đích chính là để những nhà đầu tư đã vào lệnh không bán tháo cổ phiếu.

Cuối cùng là bắt, nhốt và hốt lợi nhuận. Đội lái kết hợp với công ty phát hành tung ra những thông tin tích cực để tăng lượng mua vào nhiều nhất có thể. Khi đó, họ sẽ bán xả toàn bộ hàng đang nắm giữ trên thị trường. Xả dần cho đến khi giá cổ phiếu không thể đạt trần.

Khi nhận thấy bán tháo, nhà đầu tư nhận ra tín hiệu xấu và cũng bắt đầu bán ra ồ ạt. Tuy nhiên, lúc đó đội lái đã thu về lợi nhuận khổng lồ từ việc "lùa gà". Còn những nhà đầu tư là người bị lùa phải chịu một khoản lỗ lớn.