Vé số cào: Ngẫu nhiên hay lừa bịp?

Liệu vé số cào có thực sự ngẫu nhiên hay là một trò lừa bịp Toán học? Một nhà thống kê đã tìm ra thuật toán của vé số cào—đặt ra câu hỏi về điều gì sẽ xảy ra nếu những kẻ “há miệng chờ sung” (và bọn tội phạm) có thể tạo ra vận may của chính mình.

Tháng 6 năm 2003, MOHAN SRIVASTAVA, một nhà thống kê địa chất sống ở Toronto, đang làm việc trong văn phòng và ngồi chờ một số tệp được tải xuống máy tính thì phát hiện ra một vài tờ vé số cũ nằm dưới đống giấy tờ trên bàn. Những tấm vé cào rẻ tiền – một món quà tặng làm trò đùa từ người bạn chơi bóng quần – làm Srivastava tự hỏi liệu có tờ nào thắng giải hay không. Anh lấy một đồng xu ra khỏi ngăn kéo và bắt đầu cạo bỏ lớp latex bên ngoài. “Tờ đầu tiên không thắng giải, còn tôi thấy khá tự mãn.” Srivastava kể lại. “Và nghĩ rằng ‘đây chính xác là lý do tại sao mình không chơi cái trò ngớ ngẩn này’.”

Tấm vé số thứ hai là trò cờ caro 9 ô. Thiết kế của nó rất đơn giản: Bên phải là tám bảng cờ caro, in dày đặc các con số khác nhau. Bên trái là một ô có tiêu đề "Số của bạn", được phủ một lớp latex có thể cào được. Mục tiêu là cạo lớp latex đi và so sánh các con số ẩn bên dưới với các chữ số trên bảng. Nếu ba trong số "Số của bạn" xuất hiện trên bảng theo một đường thẳng, bạn sẽ thắng. Srivastava so sánh từng con số của mình với các chữ số trên bảng, và thật ngạc nhiên là tấm vé số đó thắng giải. Srivastava đã thắng được 3 đô la. "Đây là số tiền nhỏ nhất mà người ta có thể thắng được, nhưng tôi không thể diễn tả nổi điều đó đã khiến tôi phấn khích như thế nào," anh nói. "Tôi cảm thấy như được lên tiên."

Anh mừng rỡ quyết định buổi trưa nghỉ sẽ phải ra trạm xăng để đổi thưởng. “Trên đường đi, tôi bắt đầu quan sát tờ vé số kiểu cờ caro, và tự hỏi người ta sản xuất chúng như thế nào.” Srivastava nói. “Rõ ràng tờ giấy thì được sản xuất đại trà, tức là có một chương trình máy tính nào đó đã sắp xếp các chữ số. Tất nhiên là nếu cái máy ấy đưa ra được các con số ngẫu nhiên thì vẫn là tốt nhất, nhưng điều đó là không thể vì các công ty xổ số cần phải kiểm soát số vé thắng giải. Trò chơi này không thể ngẫu nhiên hoàn toàn. Thay vào đó, nó phải tạo ra được cảm giác ngẫu nhiên trong khi thực tế lại được xác định cẩn thận.”

Srivastava ăn nói nhẹ nhàng, hơi lắp bắp. Anh ta có một bộ râu được cắt tỉa gọn gàng và một văn phòng bừa bộn. Khi nói về một chủ đề mà anh quan tâm—và anh ấy quan tâm đến nhiều thứ, từ mã hóa quân sự đến hóa thạch nước ngọt—anh sẽ bắt đầu líu lưỡi.

Là một nhà thống kê có bằng của MIT và Đại học Stanford, Srivastava thấy hứng thú với vấn đề kỹ thuật do vé số gây ra. Trên thực tế, anh thấy nó rất giống với công việc hàng ngày của mình, liên quan đến việc tư vấn cho các công ty khai thác mỏ và dầu mỏ. Nhiệm vụ điển hình của Srivastava diễn ra như sau: Một công ty khai thác mỏ có nhiều mẫu đất từ một mỏ vàng tiềm năng. Mỗi mẫu cho một ước tính khác nhau về lượng khoáng chất dưới lòng đất. "Công việc của tôi là làm cho những kết quả đó có ý nghĩa," anh nói. "Những con số có vẻ ngẫu nhiên, như thể vàng vừa được rải ra, nhưng chúng thực sự không ngẫu nhiên chút nào. Có những lực địa chất cơ bản đã tạo ra những con số đó. Nếu biết các lực đó, tôi có thể giải mã các mẫu. Tôi có thể tìm ra bao nhiêu vàng dưới lòng đất."

Srivastava nhận ra rằng logic tương tự có thể được áp dụng cho xổ số. Tính ngẫu nhiên rõ ràng của tấm vé cào chỉ là vẻ ngoài, một lời nói dối toán học. Và điều này có nghĩa là hệ thống xổ số thực sự có thể giải được, giống như các mẫu khai thác đó. "Vào thời điểm đó, tôi không có ý định bẻ khóa vé xổ số," anh nói. Anh chỉ tò mò về thuật toán tạo ra các con số. Trên đường về từ trạm xăng với khoai tây chiên và cà phê mua bằng số tiền thắng cược, anh lật lại vấn đề trong đầu. Về đến văn phòng, anh tự tin rằng mình biết cách thức hoạt động của phần mềm, cách nó có thể kiểm soát chính xác số lượng người chiến thắng trong khi vẫn tỏ ra là ngẫu nhiên. “Không khó lắm,” Srivastava nói. "Tôi giải những bài toán như vậy suốt ngày."

Chiều hôm đó, anh lại đi làm. Niềm vui chiến thắng đã hết; anh quên mất cuộc phiêu lưu vào giờ ăn trưa của mình. Nhưng sau đó, khi anh đi ngang qua trạm xăng vào buổi tối hôm đó, một điều kỳ lạ đã xảy ra. Srivastava nói: “Tôi thề tôi không phải là loại người hay mê sảng. "Nhưng đêm đó, khi đi qua nhà ga, tôi nghe thấy một giọng nói nhỏ phát ra từ phía sau đầu. Tôi sẽ không bao giờ quên nó nói: 'Nếu bạn làm theo cách đó, nếu bạn sử dụng thuật toán đó, sẽ có một lỗ hổng. Trò chơi sẽ có lỗ hổng. Bạn sẽ có thể bẻ khóa tấm vé số. Bạn sẽ có thể trúng số bao nhiêu cũng được.'"

Hệ thống xổ số ở Bắc Mỹ là một ngành kinh doanh trị giá 70 tỷ đô la một năm, một ngành công nghiệp lớn hơn vé xem phim, âm nhạc và phim khiêu dâm cộng lại. Những tấm vé số này có một lịch sử vĩ đại: Xổ số được sử dụng để tài trợ cho các thuộc địa của Mỹ và giúp hỗ trợ kinh tế cho quốc gia non trẻ này. Vào thế kỷ 18 và 19, xổ số đã tài trợ cho việc mở rộng Harvard và Yale và cho phép xây dựng các tuyến đường sắt xuyên lục địa. Kể từ năm 1964, khi New Hampshire giới thiệu trò chơi xổ số tiểu bang hiện đại đầu tiên, chính phủ các bang đã phụ thuộc rất nhiều vào doanh số của trò chơi này. (Bốn mươi ba tiểu bang và mọi tỉnh của Canada hiện đang tổ chức xổ số.) Ở một số bang, xổ số chiếm hơn 5 phần trăm kinh phí giáo dục.

Dù chỉ khoảng một nửa người dân Mỹ mua ít nhất một tấm vé số vào một thời điểm nào đó, thì đa số doanh thu vé số đến từ khoảng 20% dân số. Những người chơi thường xuyên này thường là người nghèo và ít học, đó là lý do tại sao các nhà phê bình chính trị coi xổ số là một loại thuế lũy thoái. (Trong một cuộc khảo sát năm 2006, 30% những người không có bằng cấp ba coi rằng chơi xổ số là một chiến lược làm giàu.) Trung bình, các hộ gia đình kiếm được dưới 12.400 đô la một năm chi 5 phần trăm thu nhập của họ cho xổ số—một nguồn hy vọng giá chỉ vài đô la một lần chơi.

Đã có lúc các trò chơi thẻ cào bán được rất nhiều. Nhưng trong hai thập kỷ qua, sự cạnh tranh để giành được đồng tiền trong cờ bạc đã tăng lên đáng kể. Do đó, nhiều công ty xổ số của tiểu bang đã thiết kế lại vé số của mình. Một chiến lược quan trọng liên quan đến việc sử dụng cái mà các nhà thiết kế xổ số gọi là chơi mở rộng. Mặc dù các trò chơi mở rộng—đôi khi được gọi là các trò chơi có mồi nhử—thường giống như các bảng tính thu nhỏ, nhưng người ta đã chứng minh rằng người tiêu dùng cực kỳ thích chúng. Thay vì chỉ cào lớp latex ra là biết được vé nào không trúng giải, người chơi phải dành thời gian để ghép các con số được tiết lộ với các tấm bảng. Những người thiết kế vé số in rất nhiều vé gần trúng (các con số trùng 2 lần liên tiếp thay vì 3 lần như cần thiết) và người chơi dành những giây trêu ngươi để tìm kiếm chiến thắng của họ. Không có gì ngạc nhiên khi người chơi bị cuốn hút.

Srivastava đã bị thu hút bởi một lời cám dỗ khác - giọng nói ma quái đó, thì thầm với anh về một lỗ hổng trong trò chơi. Lúc đầu, anh cố gắng gạt nó sang một bên. "Giống như mọi người khác, tôi cho rằng xổ số là không thể phá giải," anh nói. "Không đời nào có lỗ hổng, và không đời nào tôi tình cờ phát hiện ra lỗ hổng trên đường về nhà."

Tuy nhiên, giọng nói bên trong của anh ấy không chịu ngồi yên. “Tôi nhớ mình đã tự nói rằng Xổ số Ontario là một ngành kinh doanh trị giá hàng tỷ đô la một năm,” anh nói. "Họ phải biết những gì họ đang làm, phải không?"

Tuy nhiên, đêm đó, anh nhận ra rằng giọng nói đã đúng: Xổ số cờ caro có sai sót nghiêm trọng. Phải mất vài giờ nghiên cứu tấm vé số của mình và một số điều tra thống kê, nhưng anh đã phát hiện ra một khiếm khuyết trong trò chơi: Những con số có thể nhìn thấy hóa ra lại tiết lộ thông tin cần thiết về các chữ số ẩn dưới lớp latex. Không cần phải cào – nếu biết được mật mã thì sẽ bẻ khóa được tờ vé số.

Bản thân thủ thuật này rất đơn giản. (Srivastava sau này đã dạy nó cho cô con gái 8 tuổi của mình.) Mỗi tấm vé có tám bảng cờ caro 9 ô, và mỗi ô đó —tổng cộng là 72 ô — đều lộ ra một con số từ 1 đến 39. Do đó, một số trong những con số này đã được lặp lại nhiều lần. Ví dụ số 17 được lặp lại ba lần và số 38 được lặp lại hai lần. Và một vài con số chỉ xuất hiện một lần trên toàn bộ tờ vé số. Nhờ những kiến thức đáng kinh ngạc của mình, Srivastava có thể tìm ra vé nào trúng giải vé nào không bằng cách nhìn vào số lần mỗi chữ số xuất hiện trên bảng caro. Nói cách khác, anh không xem tấm vé là một dãy gồm 72 chữ số ngẫu nhiên, mà phân loại từng số theo tần suất xuất hiện, đếm số lần một con số nhất định xuất hiện trên một vé số nhất định. "Bản thân những con số ấy là vô nghĩa," anh nói. "Nhưng việc chúng có được lặp lại hay không là đã cho tôi biết gần như mọi thứ cần thiết." Srivastava đang tìm kiếm những con số chỉ xuất hiện một lần duy nhất. Anh nhận ra rằng những con số này hầu như luôn được lặp lại dưới lớp cào. Nếu ba số như vậy xuất hiện liên tiếp trên một trong tám bảng, thì khả năng đó là vé số trúng giải.

Ngày hôm sau, trên đường đi làm, anh dừng lại ở trạm xăng và mua thêm vài tờ vé số. Đúng như dự đoán, tất cả những tấm vé này đều xuất hiện mẫu hình như vậy. Ngày hôm sau, anh thậm chí còn mua nhiều vé hơn từ các cửa hàng khác nhau. Những tấm vé này cũng giải mã được. Sau khi phân tích kết quả của mình, Srivastava nhận ra rằng thủ thuật đếm số độc nhất có hiệu quả khoảng 90%, cho phép anh chọn những tấm vé chiến thắng trước khi cào chúng.

Suy nghĩ tiếp theo của anh ấy hoàn toàn có thể đoán trước được: "Tôi nhớ đã nghĩ, mình sẽ giàu có! Mình sẽ trúng xổ số!" Anh kể. Tuy nhiên, những giấc mơ vĩ đại này sớm nhường chỗ cho những mối quan tâm thực tế hơn. Srivastava nói: “Khi tôi tính ra số tiền tôi có thể kiếm được nếu đây là công việc toàn thời gian của mình, tôi đã bớt hào hứng hơn rất nhiều. "Tôi phải đi từ cửa hàng này sang cửa hàng khác và dành 45 giây để giải mã mỗi tờ vé số. Tôi ước tính rằng tôi có thể kiếm được khoảng 600 đô la một ngày. Thế cũng không ít nhưng thành thật mà nói, tôi kiếm được nhiều hơn với tư cách là một nhà tư vấn, và tôi thấy việc tư vấn thú vị hơn rất nhiều so với vé số cào."

Thay vì bí mật phá trò chơi, anh quyết định đến Công ty Xổ số và Trò chơi Ontario. Srivastava nghĩ rằng các quan chức hàng đầu của công ty có thể muốn biết về khám phá của mình. Ai biết được, có lẽ họ thậm chí sẽ thuê anh để đưa ra lời khuyên thống kê cho họ. “Mọi người thường cho rằng tôi phải là một người cực kỳ có đạo đức vì đã không lợi dụng xổ số,” anh nói. "Tôi có thể đảm bảo với bạn rằng không phải như vậy. Tôi chỉ đơn giản là làm phép toán và kết luận rằng việc thắng trò chơi này không đáng để tôi tốn thời gian."

Khi Srivastava báo cáo phát hiện của mình, anh được giới thiệu đến Rob Zufelt, một thành viên của đội an ninh công ty xổ số. Sau vài ngày không liên lạc được, anh bắt đầu bực bội: Tại sao Zufelt không coi trọng tiết lộ của mình hơn? Srivastava nói: “Tôi thực sự có cảm giác rằng anh ta đang phớt lờ tôi. Nhưng sau đó tôi nhận ra rằng mình giống như một người điên trong mắt anh ta – những người tuyên bố rằng mình có thể giải mã xổ số vì số trúng thưởng tối qua là ngày sinh nhật của hắn được viết ngược lại. Không có gì đáng ngạc nhiên khi họ không muốn nói chuyện với Tôi." Thay vì cố gắng thuyết phục Zufelt gọi lại, Srivastava quyết định gửi cho anh ta một gói hàng. Anh mua 20 vé cào cờ caro và sắp xếp chúng thành 2 chồng vé thắng và vé thua mà không cào chúng. Sau đó, anh chuyển gói hàng đến Zufelt cùng với ghi chú sau:

Trong phong bì đính kèm, tôi đã gửi cho anh hai nhóm gồm 10 vé số caro mà tôi đã mua từ nhiều cửa hàng khác nhau quanh Toronto trong tuần qua... Cứ cào thẻ đi. Có lẽ anh cũng nên đưa một lô cho chuyên gia vé số của công ty nữa. Sau khi cào hết, chắc chắn anh sẽ thấy rõ rằng có điều gì đó không hợp lý.

Gói hàng được gửi đi lúc 10 giờ sáng. Hai giờ sau, anh nhận được cuộc gọi từ Zufelt. Srivastava đã dự đoán đúng 19 trong số 20 vé. Ngày hôm sau, các tấm vé số cờ caro bị rút khỏi các cửa hàng.

Cách chọn tấm vé trúng thưởng

Tờ vé số đầu tiên mà Mohan Srivastava giải mã được là vé số kiểu cờ caro do Tập đoàn Xổ số Ontario tổ chức vào năm 2003. Anh có thể xác định các vé trúng thưởng với độ chính xác 90%. Đây là cách chơi để trúng.

1. Quan sát kỹ tờ vé số. Bạn cần phải tìm những số đơn lẻ - tức là những con số chỉ xuất hiện 1 lần trên các ô caro không bị che. ẢNH: JOHN MIDGLEY

2. Đánh dấu lên tờ vé số, để thể hiện con số trong mỗi ô đã xuất hiện bao nhiêu lần tổng cộng trong cả tờ vé. Ví dụ, nếu số 26 xuất hiện ở hai ô khác nhau, hãy đánh số 2 vào cả hai ô đó. ẢNH: JOHN MIDGLEY

3. Tất cả các số đơn lẻ giờ đều được đánh số 1. Nếu bất cứ 3 số đơn lẻ nào tạo thành một hàng dọc, ngang hoặc chéo trong ô caro thì gần như chắc chắn rằng tờ vé số đó trúng thưởng. Những con số trong các ô này sẽ xuất hiện dưới lớp cào bên trái tấm vé số. Giữ lại tấm vé số này. ẢNH: JOHN MIDGLEY

4. Cào bỏ lớp cào. Bạn đã tìm được vé trúng thưởng!

Đương nhiên, sau khi Srivastava thông báo cho Tập đoàn Xổ số Ontario về cách chơi của mình, các tờ vé số này đều đã được thu hồi khỏi cửa hàng. ẢNH: JOHN MIDGLEY

Lời giải thích chính thức từ Tập đoàn Xổ số và Trò chơi Ontario là trò chơi tic-tac-toe gặp phải "lỗi thiết kế". Theo Tony Bitonti, giám đốc cấp cao về quan hệ truyền thông của Tập đoàn, nhà in vé số Pollard Banknote đã cung cấp "văn bản đảm bảo" rằng "Không có trò xổ số nào khác bị ảnh hưởng bởi điều này." Do đó, Xổ số Ontario sẽ tiếp tục bán vé cào có mồi nhử. Câu chuyện trò xổ số bị lỗi này ít được dư luận quan tâm. Tuy nhiên, nó đã được trích dẫn trong một báo cáo điều tra năm 2007 của thanh tra Ontario, người đang điều tra gian lận của nhà bán lẻ.

Trong khi đó, Srivastava thậm chí còn quan tâm nhiều hơn đến vé số. "Thậm chí có lúc dù biết rằng mình cần quay lại với công việc thực sự," anh nói. "Nhưng tôi thấy thật khó để tin rằng chỉ có trò chơi sổ xố caro này là có sai sót. Việc tôi tình cờ gặp phải trò chơi duy nhất có thể phá giải được trong lần đầu tiên chơi xổ số như thế này có tỷ lệ là bao nhiêu? Tất nhiên, tôi biết có thể là mọi trò vé cào khác đều hoàn toàn an toàn. Tôi chỉ không nghĩ rằng khả năng như vậy là cao."

Vậy là anh bắt đầu bằng cách xem xét các trò vé cào kiểu cờ caro khác ở Mỹ và Canada. Srivastava sớm phát hiện ra rằng đó không chỉ là vấn đề ở Ontario. Vào thời điểm đó, một trong những người bạn thân nhất của anh ấy đang sống ở Colorado, và Srivastava đã nhờ anh ấy gửi cho một vài tấm vé cào. Hóa ra thủ thuật tìm số đơn lẻ tương tự cũng có tác dụng với những tấm vé đến từ Colorado, nhưng chỉ chính xác được 70% (Các quan chức Xổ số Colorado đã không trả lời các yêu cầu bình luận thêm.)

Srivastava thậm chí còn phá giải được trò chơi Super Bingo (được bán ở Ontario vào năm 2007), một trò xổ số cũng có mồi nhử phức tạp. Trong trò này, anh nói rằng mình có thể phân loại vé thắng với vé thua với tỷ lệ thành công là 70%. Xổ số Ontario cho biết xổ số Super Bingo không có lỗ hổng giống như cờ caro nhưng nó cũng bị thu hồi khỏi thị trường Ontario vào tháng 3 năm 2007 để đề phòng.

Thủ thuật này cho phép anh chọn vé trúng thưởng đúng đến 90%.

Ở Bắc Mỹ, phần lớn vé xổ số—tất cả mọi thứ từ trò chơi rút thăm hàng ngày đến trò Chọn 4 hay cờ caro và vé cào Bingo— đều được sản xuất bởi một số công ty như Scientific Game, Gtech Printing và Pollard Banknote. Các công ty giao dịch công khai này giám sát phần lớn quá trình phát triển, thiết kế thuật toán và sản xuất các trò chơi xổ số khác nhau; xổ số của tiểu bang chủ yếu cũng phụ thuộc vào chuyên môn của họ. Ross Dalton là chủ tịch của Gtech Printing và ông thừa nhận rằng "khả năng giải mã" vé số là mối quan tâm thường xuyên. (Một số công ty in ấn khác từ chối bình luận.) “Mọi công ty xổ số đều biết rằng chỉ cần một vụ bê bối là họ sẽ phải đóng cửa,” Dalton nói. "Đây là một cuộc đua không hồi kết để đi trước những kẻ xấu một bước." Dalton cho biết trong những năm gần đây, các nhà in ngày càng lo lắng về việc gian lận bằng pháp y, khả năng bọn tội phạm sử dụng công nghệ hình ảnh tinh vi để nhìn thấy bên dưới lớp cào. (Các vụ gian lận pháp y trước đây bao gồm sử dụng rượu vodka làm phồng mực ẩn và sử dụng cẩn thận dao X-Acto.) Các nhà in cũng lo ngại về mã vạch trên vé số, vì dữ liệu thường chứa thông tin về các khoản thanh toán. "Chúng tôi luôn xem xét các phương pháp mã hóa và bảo vệ mới," Dalton nói. "Những trò chơi này có giá trị rất lớn."

Dù các nhà in khẳng định rằng tất cả các vé số của họ đều an toàn—"Chúng tôi đã học được từ các lần vi phạm an ninh trước đây của mình," Dalton nói—có bằng chứng cho thấy rằng có gian lận trong một số trò chơi xổ số của tiểu bang. Hãy xem số liệu thống kê trả thưởng năm 2003 từ Washington và Virginia, mà Srivastava đã tính toán được. (Nhiều công ty xổ số tiết lộ các giải thưởng đã được nhận trên trang web của họ.) Ở cả hai tiểu bang, khoản trả thưởng của một số trò vé cào nhất định có xuất hiện điều bất thường mà lẽ ra là cực kỳ hiếm. Các điểm bất thường luôn giống nhau: Các vé hòa vốn — mà phần thưởng bằng với giá vé — được đổi thưởng thấp một cách đáng kể trong khi một số loại vé trúng thưởng nhất định lại được đổi quá nhiều. Lấy một tấm vé cào blackjack do Virginia bán làm ví dụ: Trong khi có quá ít người đổi thưởng những vé trúng số hòa vốn 2 đô la, thì lại có quá nhiều người trúng giải 4 đô la, 6 đô la, 10 đô la và 20 đô la. Trên thực tế, phần lớn các trò chơi vé cào có mồi nhử ở Washington và Virginia đều thể hiện sự bất thường tương tự. Như thể mọi người đều có sở trường là tìm được những vé trả thưởng nhiều hơn tiền mua vé số.

Theo Srivastava, điều đó có thể đang xảy ra. (Công ty xổ số nhà nước nhấn mạnh rằng mọi người chỉ đơn giản là quên đổi thưởng những vé hòa vốn, mặc dù vẫn chưa rõ tại sao chỉ một số trò chơi mới xuất hiện thấy sự bất thường.) "Hãy tưởng tượng nếu có những người kiếm sống nhờ xổ số," anh nói. "Điều đầu tiên họ muốn làm là tránh những vé thua hoặc vé hòa vốn, đó là lý do tại sao chúng không được đổi thưởng quá ít. Điều đó làm lãng phí thời gian. Thay vào đó, họ chỉ muốn mua những vé trúng nhiều tiền. Nếu có người làm được việc này, nếu có người có thể phân loại vé trúng thưởng với vé thua, thì những gì bạn thấy trên thống kê thanh toán chính xác là những gì chúng ta thấy. Đây là hình thức của một trò chơi cướp bóc."

Srivastava hẳn nghe có vẻ điên rồ - giống như ai đó tuyên bố đã trúng xổ số với những con số may mắn của mình.

Sau đó tôi hỏi Srivastava làm cách nào mà một tổ chức tội phạm có thể cướp xổ số. Anh đã vạch ra một kế hoạch thực tế đáng ngạc nhiên cho những gì cần phải làm: "Thoạt nhìn, vấn để lớn nhất trong việc cướp xổ số là quy mô," anh nói. "Có thể tôi không thể phân loại đủ vé số khi đứng ở quầy tính tiền trong siêu thị mini. Vì vậy, tôi có thể muốn phát minh ra một loại thiết bị quét nào đó có thể nhanh chóng phân loại vé cho tôi." Tất nhiên, Srivastava có thể trông hơi đáng ngờ nếu anh mang máy quét và máy tính xách tay của mình vào các cửa hàng tiện lợi. Nhưng vấn đề đó không phải không thể vượt qua. Anh nói: “Rất nhiều người mua vé số với số lượng lớn để làm giải thưởng cho các cuộc thi.” Do đó, anh đã hỏi một số nhà bán lẻ ở Toronto xem họ có phản đối việc anh mua vé và sau đó đổi trả những vé chưa bị cào và chưa bị trầy xước hay không. "Mọi người đều nói rằng điều đó sẽ hoàn toàn ổn. Không ai nghi ngờ một chút nào," anh nói. "Tại sao không? Bởi vì tất cả họ đều cho rằng các trò chơi không thể bị phá giải. Vì vậy, điều tôi cần làm là mua thật nhiều vé, chạy chúng qua máy quét của mình và sau đó trả lại những vé không trúng thưởng chưa bị cào. Tất nhiên, có thể bạn chỉ cần tìm một nhà bán lẻ sẵn sàng hợp tác hoặc nhận hối lộ. Làm vậy có thể dễ dàng hơn." Trò lừa đảo này cần có được các cuốn vé số đã mở nhưng chưa bán được. Một kẻ cướp tiềm năng sẽ cần phải sắp xếp các tờ vé này và chọn ra những vé trúng thưởng. Những vé không trúng thưởng sẽ được đem ra bán lại cho những khách hàng nhẹ dạ — hoặc được trả lại cho công ty xổ số sau khi trò chơi này bị thu hồi khỏi thị trường.

Hiện tại, những nghi ngờ của Srivastava vẫn hoàn toàn là giả thuyết; không có bằng chứng trực tiếp cho thấy có người đang cướp tiền xổ số. Tuy nhiên, có rất nhiều bằng chứng giai thoại đáng lo ngại (ngoài những số liệu thống kê bất thường đó) cho thấy rằng các trò xổ số này không hoàn hảo. Hãy xem xét một loạt báo cáo của kiểm toán viên bang Massachusetts. Các báo cáo cho thấy một danh sách dài các phát hiện đáng lo ngại, chẳng hạn như việc một người đã đổi được 1.588 vé số trúng thưởng từ năm 2002 đến 2004 với tổng số tiền thưởng là 2,84 triệu USD. (Báo cáo không cho biết tên của người chiến thắng may mắn này.) Một cuộc kiểm toán năm 1999 cho thấy một người khác đã đổi được 149 tấm vé trúng thưởng trị giá 237.000 đô la, trong khi 10 người trúng nhiều giải nhất đã trúng thưởng tổng cộng 842 lần với tổng số tiền thưởng là 1,8 triệu đô la. Vì chỉ có sáu trong số 100.000 vé mới trúng thưởng được từ 1.000 đến 5.000 đô la, kiểm toán viên đã nhận xét một cách khô khan rằng những người chơi "may mắn" này sẽ cần phải mua "hàng trăm nghìn đến hàng triệu đô la tiền vé số". (Báo cáo cũng lưu ý rằng nhóm kiểm toán đã phát hiện ra nhiều tập vé đầy đủ hoặc đã xé một phần bị bỏ lại tại trụ sở xổ số trong túi nilon.)

“Tất nhiên, bạn cũng có thể tìm một nhà bán lẻ sẵn sàng hợp tác hoặc nhận hối lộ. Điều đó có thể dễ dàng hơn.”

Theo các quan chức của Công ty Xổ số bang Massachusetts, các báo cáo của kiểm toán viên đã dẫn đến những cải cách quan trọng, chẳng hạn như yêu cầu tất cả những người trúng thưởng trên 600 đô la phải xuất trình giấy tờ tùy thân do chính phủ cấp. Kiểm toán viên cho rằng những người rút tiền chuyên nghiệp là nguyên nhân tại sao những cá nhân đơn lẻ lại có được nhiều lần thắng giải như vậy. Những người này nộp vé trúng thưởng của người khác — họ được trả một tỷ lệ phần trăm nhỏ — để những người thắng giải thực sự có thể tránh thuế. Nhưng nếu những người rút tiền đó đang nhận được những tờ vé số trúng giải được chọn trước, điều đó có thể khó phát hiện ra. "Đã có khá nhiều cải tiến kể từ khi chúng tôi bắt đầu xác định được những vấn đề này," Glenn Briere, phát ngôn viên của kiểm toán viên Joe DeNucci tại Massachusetts cho biết. "Vấn đề là khi có liên quan đến một số tiền lớn, những người vô đạo đức sẽ luôn tìm cách mới để đánh lừa hệ thống, hoặc tệ hơn."

Hơn nữa, xổ số Massachusetts có tiền lệ trao giải thưởng lớn cho những người bị tình nghi là tội phạm, ít nhất là trong một trò chơi Mass Millions. Năm 1991, James "Whitey" Bulger, một trùm băng đảng khét tiếng ở Nam Boston và đang nằm trong danh sách 10 kẻ bị truy nã gắt gao nhất của FBI— kẻđược cho là nguồn cảm hứng cho nhân vật Frank Costello trong The Departed—và ba người khác rút thưởng một tấm vé số trị giá 14,3 triệu USD. Hắn đã thu được hơn 350.000 đô la trước khi bị truy tố.

Vào thời điểm đó, các nhà chức trách cho rằng Bulger đang sử dụng xổ số để rửa tiền: thu lợi bất chính, mua một phần giải thưởng của một tấm vé số, rút thưởng và lấy được tiền sạch. Về mặt này, hệ thống xổ số dường như được xây dựng với mục đích phục vụ tội phạm có tổ chức, Michael Plichta, trưởng bộ phận tội phạm có tổ chức của FBI cho biết. Ông nhớ lại: “Khi còn làm việc ở Puerto Rico, tôi đã chứng kiến tất cả những tên tội phạm này sử dụng trò chơi xổ số truyền thống để rửa tiền của chúng. Chúng tôi lôi những gã buôn ma túy này vào đồn, tra hỏi chúng xem chúng có thu nhập từ đâu, làm thế nào mà chúng mua được biệt thự mặc dù không có việc làm, và chúng sẽ đưa ra tất cả những tấm vé số trúng thưởng này. Đó là khi tôi bắt đầu nhận ra rằng chúng đang sử dụng các trò xổ số để rửa tiền."

Tất nhiên, vấn đề của bọn tội phạm là trừ khi bị giải mã, hầu hết các trò xổ số chỉ trả lại 53 xu cho mỗi đô la, tức là chúng sẽ bị mất một phần đáng kể thu nhập. Nhưng nếu bọn tội phạm không chơi xổ số trực tiếp thì sao? Nếu chúng có một phương pháp, giống như thủ thuật tần suất xuất hiện của Srivastava, có thể làm tăng đáng kể tỷ lệ chiến thắng thì sao? Như Srivastava lưu ý, nếu các tổ chức tội phạm có một hệ thống có thể xác định vé trúng thưởng với độ chính xác lớn hơn 65%, thì trò chơi xổ số do nhà nước điều hành có thể biến thành một hình thức rửa tiền sinh lời. Charles Johnston, một đặc vụ giám sát trong bộ phận tội phạm có tổ chức của FBI cho biết: “Bạn phải nhận ra rằng, đối với những kẻ trong tổ chức tội phạm, việc kiếm được hàng đống tiền là một trong những vấn đề lớn nhất. Nếu chúng có thể tìm ra cách rửa tiền một cách an toàn mà không bị lỗ quá lớn, thì tôi có thể đảm bảo rằng chúng sẽ bắt đầu làm việc đó ngay lập tức." Không có bằng chứng trực tiếp nào cho thấy bọn tội phạm đang thực sự sử dụng các trò chơi cờ bạc do chính phủ điều hành này để che giấu tội ác của chúng. Nhưng bằng chứng gián tiếp, như FBI lưu ý, quả thật đáng lo ngại.

Và sau đó là Joan Ginther, người đã thắng được hơn 1 triệu đô la từ Xổ số Texas trong bốn lần khác nhau. Cô ấy đã mua hai vé trúng thưởng từ cùng một cửa hàng ở Bishop, Texas. Điều kỳ lạ nhất có lẽ là ba trong số những vé trúng thưởng của Ginther đều là vé cào có mồi nhử chứ không phải từ vé số Mega Millions hay Powerball. Tháng 6 năm ngoái, Ginther đã giành được 10 triệu đô la từ một vé số trị giá 50 đô la, đây là giải thưởng cào lớn nhất từng được Xổ số Texas trao tặng.

Có lẽ Ginther chỉ đơn giản là người may mắn nhất trên trái đất. (Cô ấy đã từ chối gần như tất cả các yêu cầu bình luận từ các nhà báo.) Trong khi xổ số cực kỳ nghiêm ngặt về các khía cạnh an ninh khác nhau, từ việc bảo vệ toàn vẹn cho lớp cào đến việc đổi thưởng tại các cửa hàng, ngành công nghiệp này dường như đã không xem xét khả năng cướp tiền thưởng nhờ các con số hiển thị trên vé. Chẳng hạn, khi tôi liên lạc với Hiệp hội xổ số cấp bang và cấp tỉnh ở Bắc Mỹ, các chuyên gia bảo mật của họ không thể nhớ là đã từng nghe nói về Mohan Srivastava hay trò xổ số Ontario bị lỗi. Đây là một trong những hiệp hội thương mại xổ số lớn nhất thế giới và nó không hề hay biết rằng ít nhất đã có một số trò chơi được chứng minh là có sai sót nghiêm trọng.

Và đây là lý do tại sao câu chuyện về những chiếc vé cờ caro có thể giải mã được lại có ý nghĩa lớn hơn. Srivastava nói: “Các tập đoàn xổ số đều khẳng định rằng trò chơi của họ an toàn vì chúng đã được các công ty bên ngoài kiểm duyệt. Vậy là họ có một kiểm toán viên bên ngoài phê duyệt trò chơi cờ caro này. Họ nói rằng nó không thể bị giải mã. Nhưng nó đã bị giải mã." Về cơ bản, anh tin rằng việc tạo ra những chiếc vé số bất khả xâm phạm là cực kỳ khó, nếu không muốn nói là không thể. "Không có gì ngẫu nhiên về xổ số," anh nói. "Trên thực tế, mọi thứ về trò chơi này đã được thiết kế cẩn thận để kiểm soát các khoản rút thưởng và lôi kéo người tiêu dùng." Tất nhiên, những yếu tố thiết kế phức tạp này có nghĩa là vé số có thể bị truy ngược thiết kết, và thuật toán có thể suy ngược lại. Vỏ bọc của sự may rủi có thể bị bóc đi

Có lẽ, điều đáng lo ngại nhất là mặc dù Srivastava lần đầu tiên thông báo cho chính quyền về những sai sót này vào năm 2003, nhưng chúng vẫn tiếp tục xuất hiện. Vài tháng trước, Srivastava đã mua một số vé cào tại các cửa hàng tiện lợi ở Toronto. Anh bắt đầu với một vé Bingo, với một một nhử rất phức tạp. Sau một ngày phân tích thống kê, Srivastava đã có thể nhân đôi cơ hội chọn được vé trúng thưởng của mình. (Thông thường, 30 phần trăm số vé có phần thưởng – nhưng anh lại chọn được vé trúng thưởng chính xác đến 60%.) "Điều đó nghe có vẻ không ấn tượng lắm, vì tôi vẫn phải mua rất nhiều vé thua," Srivastava nói. "Nhưng tỷ lệ đó đủ cao để người ta có thể rửa tiền một cách hiệu quả." Trong một trong những thử nghiệm gần đây nhất của mình, được thực hiện theo yêu cầu của Wired, Srivastava đã xác định sáu tấm vé chưa cào là có khả năng trúng thưởng trong một bộ 20 tấm vé số. Nếu vé không thể bị giải mã thật thì chỉ có khoảng 2 vé thắng giải trong số đó mà thôi. Thế nhưng Srivastava lại chọn đúng được 4 vé. Khả năng điều này xảy ra một cách tình cờ là khoảng 1 trên 50. Tuy nhiên, anh đã làm điều đó nhiều lần với nhiều trò chơi Bingo và Super Bingo khác nhau. (Người phát ngôn của Xổ số Ontario nói rằng họ không biết về vấn đề này.)

Anh đã làm điều đó như thế nào? Anh đã sử dụng một phiên bản của thủ thuật tần xuất. Số lần một chữ số xuất hiện đã tiết lộ thông tin quan trọng về các số lô tô bên dưới lớp cào. Srivastava có thể làm cho tỷ lệ cược có lợi cho mình, giống như một con bạc đếm bài trong sòng bạc

Thực tế là những trò chơi này có thể bị thao túng, rằng một nhà thống kê địa chất có thể đánh bại thuật toán của chúng, dường như đã làm mất đi một phần quan trọng trong sức hấp dẫn của xổ số. Mọi người đều biết rằng cơ hội thắng được giải thưởng lớn là rất nhỏ, một con số 1 bé xíu đứng trước vô số con số không. Nhưng chúng ta vẫn chơi, vì hy vọng là một linh cảm phi lý. Chúng ta vẫn cho rằng, ngay cả khi tỷ lệ cược không có lợi cho mình, ta có thể gặp may mắn. Hôm nay có thể là ngày đó. Và sau đó, khi lớp cào tiết lộ một đống vé thua, khi chúng ta lại mất tiền, chúng ta đổ lỗi cho số phận khôn lường. Nhưng có lẽ sự xui xẻo của chúng ta không phải là vấn đề. Có thể chúng ta không bao giờ thắng vì người khác đã hóa giải được trò chơi.

---

Vũ Ngọc Bảo dịch từ https://www.wired.com/.../cracking-the-scratch-lottery-code/ by Jonah Lehrer