VCCI: 'Nên áp dụng cơ chế phí nếu thu phí cao tốc do nhà nước đầu tư'

VCCI cho rằng, nếu phải lựa chọn giữa 2 phương án cơ chế phí và cơ chế giá khi thu phí cao tốc do nhà nước đầu tư thì nên chọn cơ chế phí vì phương án này có mức tiền thấp hơn.

Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản góp ý cho dự thảo Nghị quyết của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội quy định về phí sử dụng đường cao tốc thông qua trạm thu phí đường cao tốc do nhà nước đầu tư, theo đề nghị của Vụ Chính sách thuế Bộ Tài chính, đơn vị chủ trì xây dựng dự thảo.

Theo phương án Bộ Tài chính đưa ra để chuẩn bị cho Chính phủ trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thì dự kiến việc thu phí sẽ tiến hành một trong hai cách sau:

Phương án 1 là ban hành nghị quyết bổ sung “dịch vụ sử dụng đường cao tốc” vào loại dịch vụ mà nhà nước định giá. Đối với đường cao tốc do T.Ư quản lý, Bộ GTVT sẽ quy định giá tối đa. UBND tỉnh, thành phố sẽ quy định giá cho các tuyến cao tốc địa phương quản lý (gọi tắt là cơ chế giá).

Phương án 2 là Thường vụ Quốc hội sẽ ban hành nghị quyết sửa đổi danh mục phí và lệ phí. Chính phủ sẽ quy định phí sử dụng đường cao tốc do nhà nước đầu tư (gọi tắt là cơ chế phí).

Còn về mức thu, Bộ Tài chính và Bộ GTVT thống nhất dự kiến thu từ 1.000 - 1.500 đồng/xe/km (mức cụ thể sẽ được Bộ GTVT hoặc Chính phủ quyết định sau khi nghị quyết được thông qua). Thời gian dự kiến áp dụng ngay trong năm 2020.

Góp ý cho dự thảo này của Bộ Tài chính, VCCI đề nghị áp dụng cơ chế phí (phương án 2).

Lý giải cho quan điểm này, VCCI cho rằng, theo phương án 2 thì mức phí sử dụng đường cao tốc theo cơ chế phí sẽ thấp hơn mức phí dịch vụ theo cơ chế giá, do điều 3 của luật Phí và lệ phí có quy định: “Mức phí nhằm cơ bản bù đắp chi phí cung cấp dịch vụ” mà không bao gồm phần lợi nhuận của chủ đầu tư (ở đây là nhà nước đầu tư). Mức phí thấp này sẽ giúp giảm chi phí vận tải người và hàng hoá của các doanh nghiệp, từ đó giúp giảm chi phí logistics của Việt Nam.

“Trong tờ trình, cơ quan soạn thảo lo ngại việc thu phí dịch vụ theo cơ chế giá sẽ tạo ra sự chênh lệch về mức phí giữa 2 loại dự án do nhà nước đầu tư và do tư nhân đầu tư theo phương thức PPP, đặc biệt là trên tuyến đường cao tốc Bắc - Nam. Điều này sẽ khiến các chủ phương tiện phản ứng và gây khó khăn cho các dự án PPP. Tuy nhiên, khi xét trong bối cảnh phải lựa chọn giữa hai phương án 1 và phương án 2 nêu trên thì khó có khả năng các chủ phương tiện lại phản đối phương án 2, vì phương án này có mức phí thấp hơn. Do đó, nguy cơ các chủ phương tiện không đồng tình như lo ngại của cơ quan soạn thảo sẽ khó xảy ra”, VCCI lập luận.

Thậm chí, theo VCCI, việc áp dụng phương án 2 còn có lợi cho các dự án PPP, bởi lẽ, khi đó, tổng chi phí vận tải sẽ thấp hơn, dẫn đến tổng lưu lượng giao thông sẽ cao hơn phương án 1.