Ukraine tiếp tục thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc dù không còn Nga

Hơn một chục tàu chở ngũ cốc Ukraine đã được thông quan để rời các cảng của Thổ Nhĩ Kỳ hôm thứ Hai (31/10), trong khi Trung tâm Điều phối chung (JCC) ở Istanbul đã đồng ý về kế hoạch kiểm tra thêm 40 tàu, bất chấp việc Mátxcơva ngừng tham gia thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen.

“Các phái đoàn Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc đã nhất trí về kế hoạch di chuyển trong hành lang nhân đạo của ngày 31/10, bao gồm 16 tàu (12 tàu đi và 4 tàu đến)”, JCC thông báo hôm Chủ nhật.

Ngoài ra, phía Ukraine đã đồng ý với đề xuất “các phái đoàn của Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc sẽ điều động 10 đoàn thanh tra nhằm kiểm tra 40 tàu xuất cảnh", mà không có sự tham gia của các thanh sát viên Nga.

Tuyên bố cho biết thêm phái đoàn Nga đã được "thông báo" về cả hai kế hoạch, lưu ý rằng theo quy trình của JCC, "tất cả các bên tham gia sẽ phối hợp với quân đội của họ và các cơ quan hữu quan khác để đảm bảo tàu thuyền qua lại an toàn".

Theo JCC, phái đoàn Nga bày tỏ sẵn sàng “tiếp tục đối thoại” và “hợp tác từ xa về các vấn đề cần phải quyết định nhanh chóng”.

Nga chính thức tuyên bố rút khỏi thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc hôm 29/10, sau khi cáo buộc Kiev tiến hành một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái lớn nhằm vào Hạm đội Biển Đen và các tàu dân sự liên quan đến việc đảm bảo an toàn cho xuất khẩu nông sản từ Ukraine. Mátxcơva cũng lưu ý rằng thỏa thuận bị "đình chỉ vô thời hạn", vì quân đội Nga không thể đảm bảo an toàn cho các tàu dân sự trong bối cảnh bị Ukraine tấn công.

Nga cho biết các máy bay không người lái được phóng từ bờ biển gần thành phố Odessa, và được trang bị hệ thống định vị do Canada sản xuất.

Các máy bay này được cho là đã di chuyển dọc theo khu vực an ninh "hành lang ngũ cốc", trước khi đổi hướng và tiến về phía căn cứ hải quân của Nga ở Sevastopol, thành phố lớn nhất trên bán đảo Crimea mà Nga sáp nhập vào năm 2014.

Đáng chú ý, Mátxcơva cho biết một trong những máy bay không người lái dường như đã xuất phát từ trong khu vực an ninh của “hành lang ngũ cốc”.

“Điều này cho thấy máy bay có thể được phóng từ một trong những tàu dân sự do Kiev thuê, hoặc các khách hàng phương Tây thuê để xuất khẩu ngũ cốc từ các cảng biển của Ukraine”, Bộ Quốc phòng Nga nhận định.

Thỏa thuận ngũ cốc giữa Nga và Ukraine được kí kết tại Istanbul hồi tháng 7, do Liên Hợp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian. Thỏa thuận được ca ngợi là rất quan trọng trong việc xoa dịu cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu và giúp các quốc gia nghèo trên thế giới tránh được nạn đói.

Tuy nhiên, Tổng thống Nga Vladimir Putin liên tục cáo buộc các quốc gia phương Tây chiếm đoạt ngũ cốc xuất khẩu từ Ukraine, thay vì cho phép chuyển nó đến các nước đang phát triển. Sau vụ nổ trên cây cầu chiến lược Crimean hồi đầu tháng, ông Putin cũng cảnh báo rằng nếu Ukraine sử dụng các hành lang ngũ cốc để buôn lậu chất nổ, thì “chính sự tồn tại của những hành lang này sẽ bị nghi ngờ”.