TQ có thể suy thoái kinh tế lần đầu tiên sau 44 năm vì dịch Covid-19

Giới quan sát nhận định nhiều khả năng nền kinh tế Trung Quốc sẽ suy thoái trong quý I năm nay. Đây sẽ là lần đầu tiên kể từ năm 1976 Trung Quốc tăng trưởng âm.

Theo South China Morning Post, dịch virus corona chủng mới khiến ngành sản xuất Trung Quốc tê liệt từ Tết Nguyên Đán trong khi thị trường du lịch đóng băng và hàng không lao dốc nghiêm trọng chưa từng thấy.

Bắc Kinh giờ rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan. Chính quyền nước này phải chấp nhận từ bỏ mục tiêu tăng trưởng kinh tế 2020 hoặc tung các gói kích thích kinh tế ồ ạt và chứng kiến bom nợ phình to.

Các chỉ số tháng 2 của ngành sản xuất và dịch vụ Trung Quốc giảm xuống mức thấp kỷ lục, cho thấy dịch virus corona chủng mới ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Hàng loạt chuyên gia kinh tế toàn cầu hạ đáng kể dự báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc năm nay. Một số người thậm chí đề cập tới viễn cảnh tưởng như bất khả thi. Đó là kinh tế Trung Quốc không tăng trưởng, thậm chí tăng trưởng âm trong quý I.

Chưa từng xảy ra kể từ 1976

Tăng trưởng GDP một quý tụt xuống mức âm là điều chưa từng xảy ra với nền kinh tế Trung Quốc kể từ năm 1976, nghĩa là cách đây 44 năm. Viện Đông Á (thuộc Đại học Quốc gia Singapore) dự báo GDP Trung Quốc sẽ giảm 6,3% trong quý I.

Sự suy giảm nghiêm trọng này đe dọa mục tiêu đạt mức tăng trưởng 5,6% trong năm 2020 mà chính phủ Trung Quốc đề ra nhằm xây dựng "xã hội thịnh vượng toàn diện" trong năm 2020. Mới tuần trước, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình một lần nữa nhắc đến mục tiêu này.

Các chuyên gia Bert Hofman, Sarah Tong và Li Yao của Viện Đông Á ước tính nếu vẫn muốn đạt tăng trưởng GDP 5,6% trong năm nay, chính quyền Trung Quốc buộc phải đẩy tăng trưởng GDP của nửa cuối năm nay lên mức 12,7%, một con số quá cao.

"Câu hỏi là liệu Trung Quốc có đủ sức đạt được mức tăng trưởng này không và cái giá phải trả - bao gồm nợ phình to và đầu tư thiếu hiệu quả - có xứng đáng hay không", nhóm nghiên cứu viết.

GDP của Trung Quốc dao động trong khoảng 6-7% trong 18 quý liên tiếp cho đến cuối năm 2019. Việc tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đột ngột lao dốc sẽ khiến hàng loạt đối tác thương mại và tập đoàn toàn cầu lo ngại về tình trạng phụ thuộc quá nhiều vào hệ thống sản xuất và thị trường tiêu dùng của Trung Quốc.

Không tới mức bi quan như các chuyên gia Viện Đông Á nhưng nhà kinh tế Louis Kuijs của Oxford Economics cho biết tổ chức này dự báo tăng trưởng GDP Trung Quốc chỉ đạt 2,3% trong quý I và 4,8% cả năm.

Chuyên gia Kuijs khẳng định dùng phần còn lại của năm để bù đắp cho những thiệt hại trong quý I là "nhiệm vụ bất khả thi" đối với Trung Quốc, bởi dịch virus corona chủng mới đang tác động lớn đến nền kinh tế toàn cầu, đặc biệt là Hàn Quốc, Nhật Bản và Italy, những đối tác thương mại quan trọng của Trung Quốc.

"Sẽ cực khó để Trung Quốc đạt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2020. Điều đó đó hỏi những gói kích thích cực lớn đến mức phi lý", chuyên gia Kuijs cho biết. Theo ông, Bắc Kinh nên chấp nhận hạ mục tiêu tăng trưởng.

Bức tranh ảm đạm

Trung Quốc vẫn chưa công bố các mục tiêu phát triển kinh tế và xã hội năm 2020 một cách cụ thể. Tuy nhiên, Chủ tịch Tập Cận Bình cam kết chính phủ nước này vẫn sẽ hoàn thành các mục tiêu bất chấp thách thức từ dịch virus corona chủng mới.

Thông thường, các mục tiêu tăng trưởng, việc làm và lạm phát sẽ được chính phủ Trung Quốc công bố tại Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc vào đầu tháng 3. Nhưng sự kiện này đã bị hoãn lại vì dịch Covid-19.

Tổng cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc sẽ công bố mức tăng trưởng GDP quý I vào giữa tháng 4 cùng các dữ liệu về sản xuất công nghiệp, bán lẻ và đầu tư bất động của tháng 1 và tháng 2 vào tuần tới.

Những con số này sẽ giúp vẽ ra bức tranh rõ ràng hơn về những thiệt hại mà nền kinh tế Trung Quốc hứng chịu từ dịch virus corona chủng mới trong hai tháng đầu quý I. Nhiều khả năng đây sẽ là một bức tranh rất ảm đạm.

Đến nay, hoạt động sản xuất tại các công ty khắp Trung Quốc - ngoại trừ tỉnh Hồ Bắc với thủ phủ Vũ Hán là tâm chấn của dịch Covid-19 - đang dần trở lại bình thường. Tuy nhiên, dữ liệu của Bộ Công nghiệp Trung Quốc cho thấy chỉ 32,8% doanh nghiệp vừa và nhỏ tái khởi động sản xuất giữa tuần trước.

Kể cả nhóm doanh nghiệp lớn được chính phủ Trung Quốc hỗ trợ cũng chưa thể hoạt động với 100% công suất do hệ thống hậu cầu đứt quãng, nguồn cung nguyên liệu thô bị gián đoạn.

Các nhà máy cũng đang khát công nhân do lệnh hạn chế di chuyển cũng như việc phải đảm bảo cung cấp khẩu trang và các thiết bị y tế cần thiết cho người lao động. Foxconn, đối tác lắp ráp iPhone của Apple tại Trung Quốc, thừa nhận hoạt động sản xuất không trở lại bình thường cho đến cuối tháng 3.

Nhà phân tích Andy Rothman của quỹ đầu tư Matthews Asia nhận định các hoạt động kinh tế ở Trung Quốc suy giảm nặng nền trong quý I và chính quyền Bắc Kinh đã chuẩn bị một gói kích thích kinh tế. Tuy nhiên, các lãnh đạo Trung Quốc sẽ phải cẩn trọng với nguy cơ nợ phình to.

Tính đến giữa năm 2018, "bom nợ" của Trung Quốc đã lên đến 40.000 tỷ USD. Nhưng có lẽ Bắc Kinh không thể lựa chọn khác. "Tăng trưởng GDP quý I càng thấp thì gói kích thích sẽ càng lớn", nhà kinh tế Liu Li-Gang của Citigroup Global Markets Asia đánh giá.