Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ sa thải Thống đốc NHTW vì từ chối hạ lãi suất?

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đã sa thải Thống đốc Ngân hàng Trung ương trong ngày thứ Bảy (06/07) khi họ bất đồng ngày càng sâu sắc về thời điểm hạ lãi suất để vực dậy nền kinh tế.

Thống đốc NHTW Murat Cetinkaya – người có nhiệm kỳ tới năm 2020 – sẽ bị thay thế bởi Phó Thống đốc Murat Uysal, theo sắc lệnh của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ được công bố vào đầu ngày thứ Bảy (06/07).

Hiện vẫn chưa rõ lý do sa thải, nhưng nguồn tin Chính phủ đề cập tới sự tức giận của ông Erdogan khi NHTW cứ giữ lãi suất chuẩn ở mức 24% kể từ tháng 9/2018 để hỗ trợ đồng Lira.

Nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ suy giảm mạnh trong 2 quý liên tiếp trong năm 2019, khi cuộc khủng hoảng tiền tệ, lạm phát 2 con số và lãi suất cao gây tổn hại tới nền kinh tế.

Ông Erdogan muốn NHTW hạ lãi suất để vực dậy nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ.

“Tổng thống Erdogan không vui về lãi suất và ông đã bày tỏ sự bất mãn mỗi khi có cơ hội. Quyết định giữ nguyên lãi suất trong tháng 6/2019 của NHTW càng làm Tổng thống Erdogan thêm bực mình với ông Cetinkaya”, một quan chức cấp cao của chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ nói với Reuters. “Ông Erdogan vẫn quyết tâm cải thiện nền kinh tế và vì thế, ông quyết định sa thải Thống đốc Cetinkaya”.

Các chuyên viên phân tích nghĩ rằng NHTW có thể bắt đầu nới lỏng chính sách tại cuộc họp ngày 25/07/2019.

Tuy vậy, việc sa thải ông Cetinkaya diễn ra vài ngày trước khi Thổ Nhĩ Kỳ sắp nhận hệ thống phòng không từ Nga – điều này có khả năng thôi thúc Mỹ áp thêm lệnh trừng phạt lên nước này và từ đó đồng Lira lại chịu thêm áp lực mới.

Hai nguồn tin từ Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ nói với Reuters rằng, sự bất đồng giữa chính quyền và Thống đốc NHTW về chính sách tiền tệ đã leo thang trong những tháng gần đây.

Ông Cetinkaya đã nâng lãi suất thêm 11.25 điểm phần trăm trong năm 2018 để hỗ trợ đồng Lira và vì thế, lãi suất chuẩn đã lên mức 24%.

“Chúng tôi liên tục nói với ông ấy trong các cuộc họp kinh tế rằng ông nên hạ lãi suất”, Reuters dẫn lại lời của ông Erdogan trong cuộc họp với Đảng AK cầm quyền vào ngày Chủ nhật (07/07). “Chúng tôi nói với ông ấy, hạ lãi suất sẽ giúp lạm phát giảm. Ông ấy không làm những gì cần thiết. Chúng tôi không cùng quan điểm”.

NHTW cam kết duy trì sự độc lập

Erdogan và Bộ trưởng Tài chính và Kho bạc Thổ Nhĩ Kỳ – là con rể của ông Erdogan – liên tục chỉ trích NHTW vì đã giữ lãi suất ở mức cao.

“Tổng thống và Bộ trưởng Tài chính đã yêu cầu ông từ chức, nhưng ông Cetinkaya đã nhắc họ về tính độc lập của NHTW và từ chối từ chức”, một nguồn tin Chính phủ cho biết.

Trong tuyên bố vào ngày thứ Bảy (06/07), NHTW cho biết, họ sẽ tiếp tục hoạt động độc lập và vị Thống đốc mới vẫn giữ mục tiêu là duy trì sự ổn định về giá hàng hóa.

“Trong những nhận định đầu tiên, ông Murat Uysal cho biết các kênh truyền thông nên được sử dụng ở mức cao nhất, sao cho phù hợp với mục tiêu ổn định giá và tài chính”, NHTW cho biết, đồng thời nói thêm ông Uysal sẽ tổ chức họp báo vào vài ngày tới.

Dữ liệu hồi đầu tuần cho thấy lạm phát tiêu dùng của Thổ Nhĩ Kỳ đã giảm xuống đáy 1 năm vào tháng 6/2019, chủ yếu do hiệu ứng cơ sở cao từ năm trước và đà giảm của giá thực phẩm, có khả năng mở đường cho đợt cắt giảm lãi suất đầu tiên của nước này kể từ cuộc khủng hoảng tiền tệ năm 2018.

Lạm phát đạt mức cao nhất trong 15 năm, trên 25% vào tháng 10/2018, nhưng sau đó đã giảm xuống và hiện chỉ còn hơn 15.5%.

Đồng Lira giảm khoảng 5% trong năm 2019, sau khi giảm mạnh 30% trong năm ngoái vì cuộc khủng hoảng tiền tệ.