Tín dụng tăng mạnh, lãi suất còn giảm?

Các tổ chức tín dụng thận trọng trong bối cảnh ngành ngân hàng vẫn còn dư địa để giảm lãi suất.

Tín dụng tiếp tục tăng tốc trong bối cảnh lạm phát ổn định, thanh khoản vẫn còn dư thừa. Không chỉ các cơ quan quản lý, bản thân các tổ chức tín dụng vẫn tỏ ra thận trọng trong bối cảnh ngành ngân hàng vẫn còn dư địa để giảm lãi suất.

Theo số liệu được Vụ Tín dụng các ngành kinh tế Ngân hàng Nhà nước công bố, tính đến ngày 16.4, tín dụng toàn nền kinh tế đạt gần 9,5 triệu tỉ đồng, tăng 3,34% so với cuối năm 2020. Con số này tiếp tục cho thấy xu hướng tăng nhanh của tín dụng, khi mức tăng là 2,93% vào cuối quý I, cao hơn nhiều so với con số 1,31% cùng kỳ.

Có thể thấy, tín dụng đã có sự cải thiện rõ rệt trong thời gian qua. Trong đó, các giải pháp tổng thể của Chính phủ cùng với giải pháp của ngành ngân hàng đã tạo đà góp phần phục hồi tăng trưởng tín dụng. Theo ông Phạm Thanh Hà, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, chính sách tiền tệ trong quý I được điều hành theo định hướng chủ đạo hỗ trợ đà phục hồi kinh tế trong bối cảnh dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp.

Định hướng của cơ quan quản lý trong năm nay là tăng trưởng tín dụng khoảng 12%, có điều chỉnh phù hợp với diễn biến, tình hình thực tế. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước đã thông báo chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho từng tổ chức tín dụng. Quan điểm của nhà điều hành chính sách tiền tệ cũng nêu rõ: hướng tín dụng vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh để hỗ trợ đà phục hồi kinh tế, kiểm soát chặt chẽ tín dụng vào các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro. Một trong những lo ngại với chính sách tiền tệ là lạm phát. Tuy nhiên, ông Hà đánh giá hiện nay lạm phát ở mức ổn định, bình quân trong quý I là 0,29%, thấp hơn đáng kể so với mục tiêu cả năm khoảng 4%. Trên thực tế, số liệu cũng cho thấy tổng phương tiện thanh toán (M2) tăng 2,9% so với cuối năm 2020 và thấp hơn so với con số tăng trưởng tín dụng.

Khối nghiên cứu của Công ty Chứng khoán SSI cũng kỳ vọng tín dụng trong quý II này dự kiến sẽ tiếp tục tăng tốc. Còn theo báo cáo khảo sát Cuộc điều tra xu hướng kinh doanh của các tổ chức tín dụng, dư nợ tín dụng của hệ thống dự báo tăng đến 5,09% trong quý II/2021 và tăng 14,7% trong năm 2021, điều chỉnh tăng so với mức 13% ở kỳ khảo sát trước đó.

Từ khi dịch bệnh COVID-19 xuất hiện và bùng phát vào đầu năm ngoái, chuyện giảm lãi suất cho vay đầu ra được thị trường quan tâm. Người đi vay yêu cầu được giảm lãi suất để hỗ trợ sống sót qua thời kỳ dịch bệnh, trong khi phía cho vay thì cho biết không thể giảm chuẩn cho vay để phòng ngừa nợ xấu. Từ năm ngoái đến nay, trong xu hướng lãi suất giảm dần và hiện ở mặt bằng thấp kỷ lục, thị trường thêm lần nữa đặt dấu hỏi về việc liệu lãi suất cho vay có thể giảm hay không?

Từ đầu năm đến nay, Ngân hàng Nhà nước vẫn giữ nguyên các mức lãi suất điều hành. Mặt bằng lãi suất huy động và cho vay tháng 2 đã giảm khoảng 0,1%/năm so với tháng 12.2020. Trong khi đó, báo cáo thị trường tiền tệ của Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) vào đầu tháng 4 cho biết lãi suất huy động tiếp tục giảm trong tháng 3, ở cả 2 nhóm kỳ hạn 6 tháng và 1 năm với phần lớn các ngân hàng. Cụ thể, lãi suất bình quân giảm về mức 4,8% và 5,6%/năm vào cuối tháng 3, tương ứng mức giảm 5 và 8 điểm cơ bản.

Chênh lệch lãi suất đầu vào và đầu ra của hầu hết các ngân hàng đã tăng rất mạnh trong nửa cuối năm 2020 và hiện ở mức cao lịch sử, khoảng 4%. “Do đó, nếu lãi suất tiền gửi tiếp tục duy trì ở mức thấp, các ngân hàng thương mại sẽ có cơ sở để giảm thêm lãi suất cho vay cho khách hàng bằng cách thu hẹp NIM về mức thông thường là 3,5%”, báo cáo của SSI nhận định.

Mặc dù đánh giá là vẫn còn dư địa, nhưng theo khảo sát trong quý I/2021, SSI cho biết lãi suất cho vay ở hầu hết các ngân hàng vẫn ổn định so với thời điểm cuối năm 2020. Ở một góc độ khác, theo Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), tăng trưởng tín dụng đang có dấu hiệu mạnh mẽ hơn. Nếu tín dụng tăng nhanh thì sẽ phần nào tạo áp lực lên các ngân hàng trong việc đẩy mạnh huy động, từ đó khiến mặt bằng lãi suất khó giảm thêm. “Chúng tôi cho rằng lãi suất sẽ ổn định trong nửa đầu năm và có diễn biến tăng nhẹ trở lại vào cuối năm”, BVSC dự báo.

Thanh khoản hệ thống cho đến nay vẫn khá dồi dào. Dù vậy, đa phần các chuyên gia đều dự báo trong nửa cuối năm 2021, tín dụng và lạm phát có xu hướng tăng sẽ khiến lãi suất tiền gửi có thể nhích nhẹ, từ đó khó giảm thêm lãi suất cho vay. “Mặt bằng lãi suất vẫn ở vùng thấp lịch sử. Lãi suất tiền gửi có thể tăng nhẹ từ 30-50 điểm cơ bản vào nửa cuối năm 2021. Tuy nhiên, về cơ bản mặt bằng lãi suất chung sẽ vẫn ổn định”, nhóm phân tích của SSI đánh giá. Trong bối cảnh nhiều tổ chức tín dụng vẫn dự báo lãi suất cơ bản được kỳ vọng xoay quanh mức lãi suất phổ biến ở cuối năm 2020, việc giảm lãi suất do đó vẫn sẽ phụ thuộc vào tùy từng trường hợp đi vay cụ thể, thái độ của từng ngân hàng, chứ khó có thể giảm đồng đều.