Tiền ảo và giao dịch ngoại hối trái phép: Cảnh báo thôi là chưa đủ

Dù pháp luật Việt Nam chưa cho phép cá nhân đầu tư ngoại hối, nhưng thời gian qua, các sàn kinh doanh, đầu tư ngoại hối (Forex), chứng khoán quốc tế, tiền ảo… vẫn ngang nhiên hoạt động và không ngừng chào mời người dân tham gia.

Bất chấp cảnh báo, nhiều người vẫn bỏ tiền vào các sàn bất hợp pháp

Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 4/2021 diễn ra chiều 5/5, một lần nữa hoạt động huy động vốn, trả thưởng theo phương thức đa cấp trái phép thông qua việc phát hành tiền ảo, các sàn giao dịch ngoại hối trái phép được phóng viên VTV đặt câu hỏi tới các cơ quan chức năng.

Theo đó, dù đã được các cơ quan chức năng cảnh báo nhiều lần, nhưng vẫn có nhiều người tiếp tục bỏ tiền vào các hình thức đầu tư bất hợp pháp và có dấu hiệu lừa đảo này. Cụ thể, nhóm Lion Group đã liên tục vận động người tham gia bỏ tiền để đầu tư vào lĩnh vực ngoại hối, hay còn gọi là Forex, dù hình thức này chưa được cấp phép hoạt động tại Việt Nam.

Các nhà đầu tư bị lôi kéo để đầu tư tài chính vào lĩnh vực ngoại hối thông qua sàn giao dịch điện tử Fx Trading Markets với lời hứa hưởng lãi cao lên tới gần 300%/năm, hưởng hoa hồng khi giới thiệu người tham gia… Nhóm Lion Group hay Lion Team đã lôi kéo được gần 40.000 người trên cả nước tham gia, có dấu hiệu của việc kinh doanh đa cấp trái phép.

Đã có những cảnh báo từ các phương tiện truyền thông và cả phía cơ quan chức năng, nhiều người vẫn bất chấp lao vào Lion Group với hy vọng "không cần làm gì mà vẫn có nhiều tiền" như lời quảng cáo của nhóm này. Tuy nhiên, đến nay, Lion Group không những không còn trả lãi cao như đã quảng cáo, mà còn không cho người tham gia rút tiền. Cho đến nay, những người tham gia đang có nguy cơ mất trên 90% số tài sản đã bỏ vào đây.

Cuối năm 2020, hàng loạt bài đăng lên mạng xã hội tung hô Lion Group, thì tới nay, thay vì tung hô là hàng loạt bài "tố cáo" Lion Group lừa đảo, vì giờ lãi không thấy, vốn cũng chẳng thể rút ra. Trước đó, hồi đầu tháng 1/2021, Công an TP. Đà Nẵng cũng đã phải ra công văn cảnh báo về hoạt động đầu tư tài chính bất hợp pháp của tổ chức Lion Group trên địa bàn Thành phố.

Các cơ quan chức năng chưa trả lời câu hỏi này trong cuộc họp báo, mã sẽ trả lời bằng công văn sau.

Trước đó, tại phiên họp báo Chính phủ thường kỳ đầu tháng 3, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú đã khẳng định, đến nay, NHNN chưa cấp phép cho doanh nghiệp, tổ chức mới nào ngoài các tổ chức tín dụng hiện có để kinh doanh ngoại hối. Các tổ chức hoạt động kinh doanh ngoại hối như sàn Forex hiện này là sai quy định và phải xử lý theo quy định pháp luật.

Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước cũng đưa ra cảnh báo, người dân cần hết sức thận trọng, đặc biệt với mức lãi suất được mời chào có lúc lên đến vài trăm phần trăm một năm. Mức lãi suất cao bất thường, đặc biệt trong bối cảnh khó khăn hiện nay là không thực tế, thường có dấu hiệu lừa đảo, nhà đầu tư cần cảnh giác tham khảo thêm các kênh thông tin, trong đó có các ngân hàng thương mại.

Cần phải luật hóa cụ thể

Chỉ cần tìm kiếm từ khóa "đầu tư Forex" trên Google sẽ có tới hơn 2,64 triệu kết quả hiển thị. Hàng loạt sàn đầu tư Forex tự quảng cáo là "uy tín nhất hiện nay" với cam kết hấp dẫn như "lợi nhuận cam kết 1 - 3%/ngày”, “chỉ thắng, không thua” hay “cam kết nếu đánh cùng chuyên gia sẽ được đảm bảo gốc”… và các hướng dẫn chi tiết về cách mở tài khoản, chuyển - rút tiền và giao dịch hiệu quả.

Trong vai một người muốn đầu tư Forex, phóng viên liên hệ với một số sàn có quảng cáo trên mạng. Ngay lập tức, nhân viên của các sàn này đã gọi điện tư vấn rất nhiệt tình và hướng dẫn các bước tạo tài khoản rút và nộp tiền, sau đó tạo thêm tài khoản để trade (giao dịch).

Tuy nhiên, khi phóng viên muốn tìm hiểu rõ hơn về thông tin của các sàn này (vì các dữ liệu được công khai rất ít), các nhân viên này thường lảng tránh, đồng thời lái sang tư vấn các cơ hội đầu tư với mức sinh lời hấp dẫn. Để tạo thêm lòng tin, các môi giới còn cho phép nhà đầu tư mở tài khoản demo (dùng thử). Tiền trong tài khoản này sẽ chỉ dùng để giao dịch thử và không được rút thành tiền thật.

Chia sẻ với phóng viên Báo Đầu tư Chứng khoán, nhà đầu tư cá nhân Trần Minh Hoàng cho biết, mức lãi suất cao bất thường, đặc biệt trong bối cảnh khó khăn hiện nay là không thực tế, thường có dấu hiệu lừa đảo. Dù vậy, không phải ai cũng tỉnh táo để nhận diện có lừa đảo hay không. Điều này đặc biệt đúng với những vấn đề ít phổ thông, khó nắm bắt hoặc những vấn đề mang hàm lượng kỹ thuật cao như đầu tư tài chính.

Anh Hoàng cho biết, đang làm đơn tố cáo giúp bà dì họ của vợ để gửi công an vì lỡ trót đầu tư hơn 1 tỷ đồng vào một sàn ảo đang vỡ và bị cơ quan cảnh sát điều tra truy tố.

Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, Trọng tài viên VIAC cho biết, các hoạt động ngoại hối liên quan đến đầu tư, thanh toán xuất nhập khẩu; việc sử dụng ngoại hối và các giao dịch Forex diễn ra ở trong nước đã có những quy định cụ thể, chặt chẽ tại Pháp lệnh Ngoại hối năm 2005 và các quy định hướng dẫn chi tiết. Các hoạt động đánh bạc (kinh doanh casino và đặt cược) ở trong nước cũng đã được quy định cụ thể tại Nghị định 03/2017/NĐ-CP và 06/2017/NĐ-CP. Giao dịch Forex và đánh bạc ngoài các quy định của pháp luật là bất hợp pháp.

Tuy nhiên, đối với giao dịch Forex và đánh bạc với nước ngoài, nhất là đối với cá nhân, thì gần như chưa có quy định cụ thể của pháp luật. Khi đó, các bên được phép áp dụng các quy định mang tính nguyên tắc là “tự do hóa đối với giao dịch vãng lai” và thỏa thuận áp dụng pháp luật nước ngoài, tập quán quốc tế theo quy định tại điều 5 và 6, Pháp lệnh Ngoại hối.

Do đó, cá nhân trong nước có thể giao dịch Forex và đánh bạc trực tiếp trên thị trường quốc tế nếu các quốc gia liên quan không cấm. Tuy nhiên, nếu chứng từ chuyển tiền thanh toán ghi nhận thông tin liên quan đến hai loại giao dịch này thì rất có thể bị ngân hàng “chặn lại”, vì các quy định về nghiệp vụ thanh toán và chuyển tiền của ngân hàng không cho phép hoặc chưa có quy định để làm căn cứ thực hiện.

Còn theo ông Dương Công Đồng, Tổng giám đốc Sàn giao dịch hanghoa24.com, nhu cầu đầu tư hiện nay là rất lớn và với sự phát triển của công nghệ 4.0, các hình thức lừa đảo cũng tự nâng cấp với thủ đoạn tinh vi, số lượng người tham gia ngày càng lớn. Dù các chiêu trò có thay đổi thế nào, thì cũng chung một mục đích: kêu gọi đầu tư và cam kết lợi nhuận cao. Tuy nhiên, người dân cần phải tìm hiểu kỹ, bởi không một kênh đầu tư kể cả chứng khoán, bất động sản hay hàng hóa phái sinh có thể cam kết “đánh luôn thắng”.