Thu phí không dừng hướng tới bỏ chắn barie, tạo thuận lợi cho người dân qua trạm thu phí

Quy định các tuyến đường cao tốc chỉ thu phí tự động không dừng (ETC) thời gian qua đã tạo bước ngoặt lớn trong thu phí giao thông, hướng tới mục tiêu bỏ barie gác chắn tại các trạm thu phí, hạn chế ùn tắc giao thông và tạo thuận lợi cho người dân.

Đã có 4,2 triệu ô tô các loại dán thẻ ETC

Kết quả thí điểm thành công dán thẻ ETC trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng từ ngày 1/8/2022 là tiền đề quan trọng để Bộ GTVT nhân rộng, bắt buộc các tuyến cao tốc trong cả nước chỉ thu phí tự động không dừng qua các trạm thu phí hiện nay.

Sau gần 1 năm đồng loạt thực hiện thu phí ETC hoàn toàn trên các tuyến cao tốc, những lợi ích đã được thực tế chứng minh. Vào các dịp nghỉ lễ, Tết thời gian qua, người dân, lái xe và doanh nghiệp vận tải không còn phải chịu cảnh ùn tắc trước các trạm thu phí, tiết kiệm được thời gian, nhiên liệu, còn các đơn vị vận hành trạm thu phí và các cơ quan quản lý Nhà nước tiết kiệm được thời gian giám sát, tăng tính minh bạch trong hoạt động thu phí.

Theo ông Tô Nam Toàn, Trưởng phòng Khoa học công nghệ, Môi trường và Hợp tác quốc tế (Cục Đường bộ Việt Nam), đến nay, số lượng phương tiện đã được dán thẻ đầu cuối trên toàn quốc đạt hơn 4,2 triệu xe ô tô các loại, đạt hơn 90% tổng lượng phương tiện đang lưu hành.

Ông Nguyễn Đồng Lợi, Giám đốc Doanh nghiệp vận tải hành khách du lịch tại Hà Nội cho biết, trước đây, xe kinh doanh vận tải của doanh nghiệp phải mất thời gian đến từng trạm thu phí mua vé tháng. Từ khi có công nghệ thu phí ETC, doanh nghiệp tiết giảm được khoản tiền này. Cứ đến ngày đóng phí, hệ thống tự động được cài trong tài khoản ngân hàng sẽ chuyển tiền cho các trạm thu phí, nhanh chóng, tiện lợi, minh bạch.

Còn ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam chia sẻ, sau nhiều năm chậm trễ, quyết sách áp dụng thu phí ETC hoàn toàn trên tất cả tuyến đường cao tốc hiện nay dấu mốc thể hiện quyết tâm chính trị của Chính phủ, Bộ GTVT. Ngoài thu phí ETC, giải pháp này còn góp phần quan trọng xây dựng hạ tầng giao thông thông minh, mang lại nhiều lợi ích thiết thực, nhất là tạo niềm tin cho người dân, doanh nghiệp và giảm thói quen sử dụng tiền mặt.

Về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ cho biết, trong bối cảnh số dự án công trình giao thông và số lượng phương tiện tăng nhanh, hình thức thu phí thủ công đã bộc lộ nhiều hạn chế như ùn tắc giao thông, hạn chế trong việc kiểm soát doanh thu, tăng chi phí xã hội, chưa thuận tiện cho người tham gia giao thông. Trong khi, hình thức thu phí ETC khắc phục hoàn toàn các bất cập này. Với tinh thần của Thủ tướng Chính phủ là sớm đưa công nghệ này vào để triển khai trên toàn quốc, Bộ GTVT đã quyết liệt chỉ đạo, có kế hoạch chi tiết để triển khai với các chủ đầu tư, cùng với các nhà cung cấp dịch vụ để có kết quả trên.

Hướng tới bỏ barie gác chắn trạm thu phí

Rà soát của Cục Đường bộ Việt Nam cho thấy, từ năm 2015, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT triển khai dự án thu phí không dừng giai đoạn I với các trạm thu phí trên Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên. Tuy nhiên, việc lắp đặt, vận hành ETC toàn quốc không ít lần "lỡ hẹn", các mục tiêu Chính phủ đặt ra đến năm 2019, 2020 toàn bộ các trạm thu phí triển khai thu phí ETC đều phải hoãn vì chậm.

Đáng quan ngại là sau gần 7 năm triển khai thực hiện dự án thu phí ETC trên toàn quốc, số lượng phương tiện dán thẻ chỉ đạt khoảng 3/5 triệu xe, với tỷ lệ nạp tiền sử dụng dịch vụ chỉ đạt khoảng 40%. Nguyên nhân do đây là hình thức thu phí mới, các trạm thu phí vừa làm vừa phải điều chỉnh, trong khi các nhà đầu tư BOT thiếu hợp tác phương án tài chính... khiến các nhà thầu cung cấp dịch vụ gặp nhiều khó khăn và người dùng chưa mặn mà.

Sau khi thí điểm thực hiện thu phí ETC trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành chỉ đạo "đến ngày 1/8/2022, tất cả tuyến cao tốc đang thu phí sẽ phải triển khai thu phí không dừng hoàn toàn". Những chế tài mạnh tay được Chính phủ, Bộ GTVT quyết liệt áp dụng, trong đó có việc dừng thu phí, xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân làm chậm tiến độ.

Bà Bùi Thị Quỳnh, Phó giám đốc Công ty Quản lý khai thác đường cao tốc ô tô Hà Nội - Hải Phòng chia sẻ, kể từ thời điểm 1/8/2022, sau 1 tháng thí điểm, số lượng xe sử dụng dịch vụ ETC trên tuyến đạt hơn 46.400 xe. Bình quân mỗi ngày có thêm hơn 1.600 xe đăng ký dán thẻ và sử dụng dịch vụ. Trong thời gian thí điểm không xảy ra các lỗi kỹ thuật của hệ thống. Để thí điểm thành công, Bộ GTVT chỉ đạo các sự cố về thẻ, tài khoản không có tiền, trừ tiền hai lần... đều được lên kịch bản trước và thực tế đã được các lực lượng phối hợp giải quyết. Với sự đồng thuận của người dân, việc đi qua trạm thu phí không cần dừng lại trả tiền mặt hiện nay đã thành thói quen. Các dịp cao điểm cuối tuần, lễ, Tết, lưu lượng xe tăng nhưng không ùn tắc tại trạm. Đây là điều nhiều năm trước đây không xử lý được...

"Đến nay, cả nước đã hoàn thành giai đoạn I của việc chuyển đổi từ thu phí thủ công sang thu phí ETC và chuẩn bị giai đoạn II và giai đoạn III là thu phí mở (bỏ gác chắn barrier), chỉ duy trì dải phân cách các làn, các phương tiện lưu thông tự do theo làn qua trạm thu phí. Thành công này tạo sự chuyển biến lớn trong việc triển khai hệ thống ETC", ông Tô Nam Toàn cho biết.