Thông tư 03: Hành lang pháp lý quan trọng

Trao đổi với phóng viên Thời báo Ngân hàng, TS. Nguyễn Quốc Hùng - Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng (VNBA) đánh giá, những điều chỉnh tại Thông tư số 03/2021/TT-NHNN về việc cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, phí, giữ nguyên nhóm nợ nhằm hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 về cơ bản là phù hợp.

Ông có thể đánh giá cụ thể hơn những điểm mới tại Thông tư 03?

Trước hết, những quy định về điều kiện để được thực hiện cơ cấu lại khá đầy đủ, tránh bị lợi dụng cũng như phù hợp với từng giai đoạn bị ảnh hưởng của DN. Điểm mới nữa, giãn trích lập dự phòng rủi 3 năm. Mặc dù chỉ là chênh lệch dự phòng giữa tổng dư nợ với nợ cơ cấu nhưng nó cũng ảnh hưởng phần nào đến năng lực tài chính của TCTD. Có những ngân hàng đủ năng lực thì sẽ trích đủ trích sớm nhưng cũng có ngân hàng đang khó khăn thì việc trích lập đủ không hề dễ dàng. Tuy nhiên, theo yêu cầu Bộ Tài chính cần phải có lộ trình cụ thể hơn. Do vậy, tại Thông tư 03, NHNN đưa ra mốc điểm như vậy. Tôi cho rằng, với thời gian cũng như tỷ lệ đưa ra tối thiểu là 30% trong năm đầu tiên, 60% trong năm kế tiếp và 100% trong năm còn lại cũng phù hợp và các TCTD có thể hoàn thành được.

Với những thay đổi tại Thông tư 03, các doanh nghiệp cũng sẽ giảm được áp lực tài chính tương đối nhiều trong bối cảnh doanh thu sụt giảm ảnh hưởng nguồn trả nợ nhất là các DN quy mô lớn. Điều quan trọng nữa là doanh nghiệp có khả năng tiếp tục vay mới, tiếp tục duy trì sản xuất, khắc phục khó khăn trước đây và có thêm thời gian để phục hồi. Tôi nghĩ rằng, Thông tư 03 và trước đó là Thông 01 là hành lang pháp lý quan trọng để các ngân hàng triển khai chính sách hỗ trợ doanh nghiệp. Đó là nỗ lực rất lớn của toàn ngành Ngân hàng theo sự chỉ đạo của Chính phủ đã chủ động vào cuộc để hỗ trợ các doanh nghiệp bị ảnh hưởng Covid trong bối cảnh chưa có sự hỗ trợ của ngân sách.

Theo ông, Thông tư 03 sẽ tác động thế nào đến thị trường ?

Từ Thông tư 01 có thể thấy, về cơ bản các TCTD thực hiện nghiêm túc và các khách hàng hưởng lợi. Thông tư 03 cũng vậy, khi đi vào cuộc sống, các đối tượng khách hàng bị ảnh hưởng bởi Covid gặp khó khăn thực sự chắc chắn sẽ được ngân hàng hỗ trợ, tạo điều kiện. Vì doanh nghiệp chết thì ngân hàng cũng khó tồn tại. Do đó, hầu như các ngân hàng khó có thể từ chối hỗ trợ khách hàng nếu họ gặp khó khăn thực sự bởi dịch bệnh. Cũng có thể có trường hợp tiệm cận với đối tượng được hưởng chính sách Covid, ngân hàng sẽ làm chặt hơn. Nếu doanh nghiệp không chứng minh doanh thu sụt giảm mạnh thì ngân hàng có thể áp dụng quy định tại Thông tư 02.

Liệu Thông tư 03 có thể khắc phục được triệt để khó khăn của doanh nghiệp trong thời gian tới không, thưa ông?

Tại thời điểm này, tôi nghĩ rằng, với cơ chế mới tại Thông tư 03 cùng với tín hiệu phục hồi của nền kinh tế, tình hình kiểm soát dịch bệnh trong nước tốt thì tạm ổn. Nhưng trong thời gian lâu dài nếu mà dịch bệnh có chiều hướng xấu thì cần có giải pháp khác. Một mình ngành Ngân hàng không thể gánh được. Muốn hỗ trợ doanh nghiệp thông qua ngân hàng dứt khoát phải có nguồn lực ngân sách. Ngân sách ở đây không cho riêng ai cả mà hỗ trợ chung cho nền kinh tế. Nếu Chính phủ coi đây là thiên tai dịch bệnh thì phải có cơ chế đặc thù giống như Nghị định 55 phải khoanh nợ trong vòng 1-2 năm. Đó cũng là hành lang pháp lý để ngân hàng mạnh dạn cho vay mới đối với khoản nợ bị ảnh hưởng bởi dịch Covid. Bởi xét theo quy định cho vay doanh nghiệp như vậy là cho vay dưới chuẩn. Nếu ngân hàng mạnh dạn cho vay xảy ra rủi ro thì quy định thế nào. Trong bối cảnh khó khăn, doanh nghiệp không có tài sản đảm bảo, nợ cơ cấu, ngân hàng không cho vay thì doanh nghiệp kêu. Còn cho vay mà tiếp tục xảy ra rủi ro dịch bệnh không thu hồi được nợ thì tính sao, trách nhiệm thuộc về ai. Ngân hàng có bị quy vào thiếu tinh thần trách nhiệm?

Chưa kể ngân hàng vừa phải tăng trích lập dự phòng, chi phí hoạt động, giảm lợi nhuận đối với khoản thu hồi. Ngân hàng cũng là doanh nghiệp nên cũng cần được đối xử bình đẳng. Ở đây, tôi nghĩ các ngân hàng không đặt vấn đề lợi nhuận, cái họ cần hành lang pháp lý để triển khai cho vay mới. Thực tế, hiện tại các ngân hàng cũng rất thận trọng trong cho vay mới.

Mới đây, VNBA đã gửi công văn tới Bộ Kế hoạch Đầu tư đề nghị Chính phủ xem xét ban hành Nghị định cho phép ngân hàng được khoanh nợ các khoản vay thuộc đối tượng áp dụng tại Thông tư 01 nay là Thông tư 03 như áp dụng đối với Nghị định 55 và Nghị định 116 sửa đổi về chính sách tín dụng phục vụ nông nghiệp nông thôn đối với những khoản nợ rủi ro do dịch bệnh gây nên. Lúc đó, căn cứ theo đúng quy định điều kiện để cho vay mới, các ngân hàng yên tâm xem xét hỗ trợ, tạo điều kiện cho DN vay mới mà không bị áp lực trách nhiệm. Phần bù lãi suất trong thời gian khoanh nợ kết hợp giữa Trung ương và địa phương. Trước tiên, doanh nghiệp ở địa phương nào thì địa phương đó hỗ trợ. Vì họ thu được ngân sách nhiều từ tiền thuế doanh nghiệp nộp, giờ doanh nghiệp khó khăn thì cần hỗ trợ họ. Trong trường hợp ngân sách thiếu thì Trung ương hỗ trợ thêm. Tôi nghĩ như vậy sẽ được cả đôi bên doanh nghiệp và ngân hàng.

Xin cảm ơn ông!