Thị trường thường xuyên lệch pha giữa giá và giá trị

Hôm trước (11/7) thị trường đạt mức 1.151,77, và hôm qua mức 1.154,20. Thị trường đã mất gần một năm giao dịch, chính xác là 196 phiên thì mới trở về cột mốc 1.150 này. Mức 1.150 này còn khá xa so với mức đỉnh 1.528,57 vào ngày 6/1/2021, nhưng cũng là một cột mốc đáng ghi nhận của thị trường trong hành trình khôi phục của mình.

Tất cả thị trường chứng khoán của cả thế giới, thường xuyên có sự lệch pha giữ giá / chỉ số và giá trị của các doanh nghiệp. Khi thị trường lạc quan, giá / chỉ số vượt hơn giá trị. Khi thị trường bi quan giá / chỉ số thấp hơn giá trị.

Là một thị trường cận biên (frontier market), với hơn 80% - 90% giá trị giao dịch đến từ nhà đầu tư cá nhân, sự lệch pha giữa giá / chỉ số và giá trị của thị trường chứng khoán Việt Nam được ghi nhận thuộc hàng đầu thế giới. Chỉ số VNI của thị trường Việt Nam trong giai đoạn 2020 – 2023 được ghi nhận là tăng mạnh hạng đầu, và cũng giảm mạnh hàng đầu so với các thị trường chứng khoán khác trên thế giới.

KHI NÀO THỊ TRƯỜNG SẼ VỀ MỨC ĐỈNH CŨ?

Hiện tại đang có những dự đoán từ các công ty chứng khoán là thị trường sẽ về mức 1,300 – 1,400 vào cuối năm nay. Ông Andy Hồ Giám đốc Hội đồng đầu tư quỹ Vicapital thì trong bài trả lời phỏng vấn với Cafef ngày 20/6/2023 thì cho rằng “VN-Index có thể trở lại mốc 1.500 điểm trong năm sau”

Tôi thì không dự đoán khi nào VnIndex sẽ về mức cũ. Nhưng tôi biết khá chắc chắn rằng đối với các nền kinh tế phát triển như Việt Nam thì đỉnh sau của chứng khoán sẽ cao hơn đỉnh trước. Thời gian đó là mấy tháng hay vài năm, ngắn hay dài, thì tùy thuộc vào tình hình kinh tế, tài chính của Việt Nam và thế giới, tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp và tâm lý của nhà đầu tư.

ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN DÀI HẠN CÓ NGẮC NGƯ TRONG THỜI GIAN KHỦNG HOẢNG CỦA THỊ TRƯỜNG?!

Khi thị trường rớt mạnh, ngoại trừ một tỷ lệ nhỏ nhà đầu tư lướt sóng dự đoán được trend, chế ngự được lòng tham, hoặc may mắn nên đứng ngoài “cuộc chiến” là không bị mất mát, còn lại đều bị thua lỗ.

Các nhà đầu tư mạnh dạn cắt lỗ thì thua lỗ ít. Còn nhà đầu tư lần chần không cắt lỗ, lại thêm margin cao thì thiệt hại nặng nề.

Trong hoàn cảnh đó, có một số ý kiến nói: đầu tư dài hạn của cũng đu đỉnh, cũng chết ngắc ngư. Câu này có đúng không, xin mời các bạn đọc tiếp hết bài này.

Trong bài này, tôi sẽ dùng con số thực để tính tỷ suất lợi nhuận của danh mục đầu tư cổ phiếu dài hạn vs và so sánh với thị trường (chỉ số ViIndex) trong cơn khủng khoảng vừa qua.

Tôi sẽ dùng 4 cổ phiếu giá trị mà tôi đã viết trong các bài về đầu tư dài hạn trong các năm 2020, 2021. (Danh sách cổ phiếu giá trị thì hơn 30, nhưng tôi sử dụng 4 cổ phiếu chủ chốt và đã “lộ hàng” mấy năm nay)

Đó là: ACB, FPT, MWG, PNJ

Trước khi tính toán, so sánh tôi muốn nhắc lại khái niệm giá đóng cửa điều chỉnh của cổ phiếu. Đây là giá đã tính đến tác động của cổ tức bằng tiền và cổ tức cổ phiếu. Muốn tính tỷ suất lợi nhuận trong đầu tư dài hạn thì bắt buộc phải dùng giá đóng cửa điều chỉnh.

Ví dụ một cổ phiếu ABC có giá ngày x là 82, giá ngày x+200 là 78. Vào ngày x+52, cổ phiếu ABC chia cổ tức theo tỷ lệ 1:1. Khi đó giá đóng cửa điều chỉnh của ABC từ ngày X+52 trở về trước sẽ được chia cho 2. Như vậy giá đóng cửa điều chỉnh của ABC vào ngày x sẽ là = 82/2 = 41. Tỷ suất lợi nhuận của ABC trong khoản thời gian này sẽ là = (78 – 41)/41 = 90%.

Các bạn vào phần “tra cứu dữ liệu lịch sử” của Cafef sẽ thấy giá đóng cửa và giá đóng cửa điều chỉnh của các cổ phiếu.

** SO SÁNH DMDT VS VNI TỪ NGÀY 6/1/2022 (ĐỈNH 1.528,57) ĐẾN NGÀY 11/7/2023

- Tính TSLN trong kỳ của VNI

Ngày 6/1/2022, VNI lập đỉnh: 1.528,57

Ngày 11/7/2023, VNI = 1.151,77

Tỷ suất lợi nhuận trong kỳ của VNI

= (1.151,77 – 1.528,57) / 1.528,57 = -24,65%

- Tính TSLN trong kỳ của DMĐT

Ngày 6/1/2022, giá đóng cửa điều chỉnh của 4 cp

ACB = 22.550, FPT = 65.600, MWG = 68.300, PNJ = 68.600

Ngày 11/7/2023, giá đóng cửa điều chỉnh của 4 cp

ACB = 22.000, FPT = 75.000, MWG = 48.800, PNJ = 74.500

Tỷ suất lợi nhuận từng CP trong giai đoạn này:

ACB = (22.000 – 22.550) / 22.550 = -2,45%

FPT = (75.000 - 65.600) / 65.600 = 14,33%

MWG = (48.800 - 68.300) / 68.300 = -28.55%

PNJ = (74.500 - 68.600) / 68.600 = 8,95%

Giả sử chúng ta đầu tư đều vào danh mục (25% vào mỗi cp)

TSLN của danh mục:

= (25%*(-2,45%)) + (25%*14,33%) + (25%*(-28.55%)) + (25%*8,95%)

= (-0,61%)+ 3,58% + (- 7,14%) + 2,15%

= -2,02%

Nghĩa là trong cùng thời gian, từ ngày lập đỉnh của thị trường 6/1/2022 đến ngày 11/7/2023, tỷ suất lợi nhuận của chỉ số VNI là -24,65%, thì tỷ suất lợi nhuận của danh mục đầu tư đều vào 4 cổ phiếu ACB, FPT, MWG, PNJ là: -2,02%

Tức là khi thị trường giảm, danh mục các cổ phiếu giá trị giảm với tỷ lệ thấp hơn thị trường.

** SO SÁNH DMDT VS VNI TỪ NGÀY 25/11/2020 (999,94) ĐẾN NGÀY 11/7/2023

- Tính TSLN trong kỳ của VNI

Ngày 25/11/2020, VNI = 999,94

Ngày 11/7/2023, VNI = 1.151,77

Tỷ suất lợi nhuận VNI

= (1.151,77 – 999,94) / 999,94= 15,18%

- Tính TSLN của DMĐT

Ngày 25/11/2020, giá đóng cửa điều chỉnh của 4 cp

ACB = 14.590, FPT = 32.980, MWG = 55.640, PNJ = 53.980

Ngày 11/7/2023, giá đóng cửa điều chỉnh của 4 cp

ACB = 22.000, FPT = 75.000, MWG = 48.800, PNJ = 74.500

Tỷ suất lợi nhuận từng CP trong giai đoạn này:

ACB = (22.000 – 14.590) / 14.590= 50,79%

FPT = (75.000 - 32.980) / 32.980= 127,38%

MWG = (48.800 - 55.640) / 55.640= -12.29%

PNJ = (74.500 - 53.980) / 53,980 = 38,02%

Giả sử chúng ta đầu tư đều vào danh mục (25% vào mỗi cp)

TSLN của danh mục:

= (25%*50,79%)+ (25%*127,38%+ (25%*(-12.29%))+ (25%*38.02%)

= 12,70%+ 31,85% + (- 3,07%) + 9,51%

= 50,98%

Nghĩa là trong cùng thời gian, từ ngày 25/11/2020 đến ngày 11/7/2023, tỷ suất lợi nhuận của chỉ số VNI là 15,18% thì tỷ suất lợi nhuận của danh mục đầu tư đều vào 4 cổ phiếu ACB, FPT, MWG, PNJ là: 50,98%

Tức là danh mục các cổ phiếu giá trị tăng với tỷ lệ cao hơn thị trường.

** Đầu tư dài hạn là đầu tư vào các cổ phiếu tốt (tăng giá trong quá khứ), thuộc doanh nghiệp tốt (các chỉ số kinh doanh, tài chính tốt), đầu tư theo danh mục nhiều cổ phiếu để giảm thiểu rủi ro. Đầu tư đều theo thời gian. Đầu tư dài hạn không chốt lời cắt lỗ, mà chỉ thay cổ phiếu khi nó không còn đạt tiêu chí lựa chọn.

Đầu tư dài hạn vào danh mục cổ phiếu giá trị tức là tích lũy vào tài sản mà giá của tài sản dù có lên xuống thất hường, nhưng sẽ tăng theo thời gian (vì giá tiếp cận giá trị trong dài hạn)

Do đó tôi hay nhắc các Học viên, các bạn theo đuổi đầu tư dài hạn “Trong ngắn hạn: khi giá lên cao nhanh quá, đừng vui quá nhiều, vì giá sẽ điều chỉnh xuống. Khi giá xuống thấp quá, đừng quá thất vọng quá nhiều vì giá sẽ điều chỉnh lên. Mua đúng các cổ phiếu giá trị và mua theo danh mục thì yên tâm nắm giữ dài hạn.

Nói thì đơn giản, nhưng để áp dụng để đầu tư, tích luỹ tài sản, nhà đầu tư cổ phiếu giá trị dài hạn cần học bài bản để có kiến thức vững vàng, để hiểu về giá trị của cổ phiếu, về hiệu quả của việc đa dạng hóa, về quy luật giá vs giá trị. Hiểu rõ thì mới có đủ bản lãnh để giữ vững tâm lý trong các giai đoạn lệch pha của thị trường chứng khoán.

Thân ái

Chú Ba Tài chính

Lâm Minh Chánh