Thị trường thép “nương tựa” vào đâu trong lúc chờ nhu cầu quốc tế phục hồi?

Nguồn cung bất động sản phục hồi và chính sách đẩy mạnh đầu tư công sẽ là động lực lớn giúp thúc đẩy sản lượng tiêu thụ thép thời gian tới.

Nương nhờ nhu cầu bất động sản

Theo nhận định của CTCK Rồng Việt (VDSC), với việc hoạt động xuất khẩu phải chờ đợi nhu cầu quốc tế phục hồi, cùng với kế hoạch kinh doanh thận trọng của các doanh nghiệp thì khả năng bứt phá của cổ phiếu thép là không nhiều. Kỳ vọng nhóm cổ phiếu này sẽ nương theo “sóng” đầu tư công và sự phục hồi của thị trường bất động sản.

Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) cho biết, từ đầu quý 2.2022 đến nay, nhu cầu tiêu thụ yếu, giá nguyên liệu biến động khó lường khiến các nhà máy thép tại Việt Nam như Hoà Phát, Formosa, Tisco đã dừng hoạt động của một số lò cao, số khác phải giãn kế hoạch sản xuất.

Hiện các mặt hàng sắt thép trong nước chủ yếu được tiêu thụ nhờ các dự án bất động sản và đầu tư công. Tuy nhiên, sự bất ổn của thị trường bất động sản cũng có thể làm giảm nhu cầu trong nước đối với các sản phẩm thép. Với hơn 90% lượng tiêu thụ thép trong nước đến từ ngành xây dựng, thị trường xây dựng gặp khó có thể làm giảm nhu cầu thép trong năm tới.

Thời điểm hiện tại, ở phân khúc thép thô, cả sản lượng sản xuất và tiêu thụ đều thấp hơn khoảng 25% so với cùng kỳ năm ngoái. Nhu cầu thép thô đã phục hồi một phần từ mức thấp nhất vào cuối năm 2022, nhưng vẫn còn cách xa mức đỉnh tháng 9.2021.

Theo VDSC, các nhà sản xuất thép thượng nguồn vẫn tỏ ra dè dặt khi tốc độ sản xuất chậm hơn tốc độ tiêu thụ từ tháng 12.2022. Điều này có thể là do các nhà sản xuất này đang điều chỉnh cho lượng sản xuất “thừa” khi doanh số đột ngột tụt lại một cách đáng kể.

Bước sang năm 2023, sản lượng sản xuất và tiêu thụ thép xây dựng trong tháng 1 lần lượt thấp hơn 22% và 20% so với cùng kỳ. Cụ thể, trong khi các nhà sản xuất lớn như Hòa Phát hay Formosa có mức giảm công suất vừa phải thì nhiều nhà sản xuất nhỏ đã cắt giảm tới 2/3 lượng thép sản xuất và bán hàng tồn kho bao gồm Thép Miền Nam, Vinakyoei và Pomina.

VDSC cho rằng, các nhà sản xuất thép quy mô vừa và nhỏ gặp khó khăn do giá nguyên vật liệu tăng trong khi giá bán không tăng tương ứng, nên việc cắt giảm sản xuất trong khi thanh lý hàng tồn kho là hợp lý.

Về phân khúc thép dẹt, thị trường ống thép ổn định hơn trong khi thị trường tôn mạ bị ảnh hưởng nặng nề do kênh xuất khẩu chững lại.

Cụ thể, nhu cầu ống thép vẫn khá ổn định trong vài năm qua và ít bị ảnh hưởng bởi sự suy yếu của thị trường bất động sản. Ngược lại, sản xuất tôn mạ đã suy giảm đáng kể, nguyên nhân chủ yếu là do suy thoái đột ngột về nhu cầu tôn mạ thế giới.

Theo VDSC, các doanh nghiệp tôn mạ có thể phải duy trì mức huy động thấp trong cả năm nay do hoạt động xuất khẩu phải chờ đợi nhu cầu quốc tế phục hồi.

Doanh nghiệp “dè chừng” với kế hoạch kinh doanh

Trong khi giới đầu tư chờ đợi các doanh nghiệp thép niêm yết đưa ra kế hoạch sản lượng năm 2023 khả quan thì một vài công ty thép đã công bố kế hoạch chỉ ở mức cầm chừng.

Đơn cử là SMC, một trong những nhà thương mại thép lớn nhất tại thị trường nội địa đã đưa ra kế hoạch sản lượng năm 2023 là 1 triệu tấn, giảm 30% so với năm 2022 do nhu cầu thép trong nước suy yếu.

Tương tự, Tập đoàn Hoa Sen cũng đã hoãn Đại hội cổ đông thường niên khoảng 2 tháng nay để đánh giá lại định hướng kinh doanh cho năm tài chính 2022-2023. Các tài liệu ĐHCĐ cập nhật của Hoa Sen bao gồm mục tiêu bán hàng được trình bày theo hai kịch bản, đều thấp hơn so với năm trước đó.

Cụ thể, kịch bản đầu tiên của Hoa Sen dựa trên sản lượng thành phẩm đạt 1,4 triệu tấn, mang về doanh thu 34.000 tỉ đồng và lãi sau thuế 100 tỉ đồng. Với kịch bản khả quan hơn là tiêu thụ được 1,5 triệu tấn thành phẩm, công ty dự kiến thu 36.000 tỉ đồng và lãi 300 tỉ đồng.

Lãnh đạo Hoa Sen cho biết, xuất khẩu thép năm nay tiềm ẩn nhiều bất ổn trong bối cảnh ngày càng nhiều thách thức về cạnh tranh và rào cản thương mại. Bên cạnh đó, các chính sách thắt chặt tiền tệ, tăng lãi suất, tỷ giá leo thang cũng được đánh giá sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới hoạt động sản xuất của công ty.

Trên thực tế, sản lượng bán hàng niên độ tài chính 2021-2022 thấp hơn 9% so với cùng kỳ, nên việc Hoa Sen tiếp tục giảm kế hoạch cho năm 2023 đã cho thấy triển vọng bi quan cho thị trường tôn mạ trong trung hạn khi tập đoàn này hiện đang chiếm thị phần lớn nhất.

Mới đây, Tập đoàn Hòa Phát của Chủ tịch Trần Đình Long đã công bố kế hoạch cho năm 2023, bao gồm doanh thu tăng trưởng 6% và lợi nhuận ròng giảm 5%. Mặc dù cần có thêm các giả định về nguyên vật liệu và giá bán để đánh giá kế hoạch kinh doanh này, nhưng theo giới phân tích kế hoạch tăng trưởng doanh thu trong năm 2023 là khá thận trọng.

Hiện Hòa Phát vẫn chưa vận hành lại tất cả các lò cao, đồng nghĩa với khả năng cao sản lượng năm 2023 của “ông lớn” đầu ngành này có thể sẽ thấp hơn so với cùng kỳ.

Mặt khác, VDSC cho rằng khả năng giá thép tăng đáng kể trong năm nay cũng không cao nên đây cũng là lý doanh nghiệp này thận trọng với kế hoạch kinh doanh 2023.