Thị trường cổ phiếu: Nâng cao tính công bằng và minh bạch

Nâng cao tính công bằng và minh bạch thị trường cổ phiếu là chủ đề hội thảo khởi động Dự ánTăng cường năng lực về nâng cao tính công bằng và minh bạch của thị trường cổ phiếu Việt Nam” vừa được Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA)và UBCKNN tổ chức ngày 20 6 2019 tại Hà Nội. 

Chủ tịch UBCKNN, ông Trần Văn Dũng cho biết, đây là dự án hợp tác song phương của Chính phủ Nhật Bản cho Chính phủ Việt Nam, trực tiếp hỗ trợ cho lĩnh vực thị trường cổ phiếu, TTCK, đơn vị thụ hưởng trực tiếp là UBCKNN và hai Sở GDCK Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.

Theo thiết kế, dự án này sẽ tập trung vào 4 cấu phần chính, gồm: nâng cao năng lực của UBCKNN và các Sở GDCK về giám sát thị trường, bao gồm cả năng lực thanh tra; nâng cao năng lực của UBCKNN và các Sở GDCK trong giám sát các trung gian của thị trường để bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư một cách công bằng, hướng tới đảm bảo sự ổn định của TTCK; Nâng cao năng lực của UBCKNN và các Sở GDCK trong quản lý niêm yết và chào bán chứng khoán ra công chúng, tập trung vào phương thức dựng sổ, đảm bảo chất lượng tốt hơn với các sản phẩm niêm yết phù hợp; Nâng cao nhân lực về trách nhiệm bảo vệ nhà đầu tư cũng như các đối tượng liên quan khác.

“Với các cấu phần như vậy, dự án này thực chất đã đi vào các trọng tâm rất cơ bản và quan trọng của chiến lược phát triển TTCK Việt Nam giai đoạn 2011-2020 và Đề án cơ cấu lại TTCK và bảo hiểm đến 2020, định hướng đến 2025 của Chính phủ Việt Nam. Do vậy, dự án góp phần quan trọng vào sự phát triển nhanh và bền vững của TTCK nói riêng, nền kinh tế Việt Nam nói chung”, ông Dũng nhấn mạnh.

Nhìn lại 30 năm kể từ khi thị trường mở thị trường cổ phiếu Việt Nam đã phát triển nhanh chóng. Cuối năm 2018, giá trị vốn hóa thị trường là 170 tỷ USD, đạt quy mô 80% GDP.

Cho biết các nhà đầu tư nước ngoài và Nhật Bản đang ngày càng quan tâm hơn đến thị trường Việt Nam. Ông Konoka Tetsuo, Trưởng đại diện của JICA tại Việt Nam thì khuyến nghị, Việt Nam cần cải thiện tính công bằng và minh bạch của thị trường để thị trường cổ phiếu Việt Nam trở nên hấp dẫn hơn và trở thành thị trường huy động vốn mở rộng cho các doanh nghiệp. Đáp ứng đề nghị của Chính phủ Việt Nam, JICA đã triển khai Dự án Hợp tác kỹ thuật từ tháng 3/2019 nhằm hỗ trợ UBCKNN và Sở GDCK nâng cao tính công bằng và minh bạch của thị trường cổ phiếu Việt Nam.

Chia sẻ về lịch sử và bài học về TTCK Nhật Bản, kinh nghiệm cho Việt Nam, ôngKawabe- Phó Chủ tịch Cơ quan Dịch vụ tài chính Nhật Bản cho biết, Nhật Bản cũng có thời kỳ phát triển mạnh mẽ, những giao dịch không lành mạnh, hành vi cho nhận không công khai, giao dịch nội gián, giao dịch thao túng thị trường diễn ra nhiều và trở thành hiện tượng phổ biến. Để xử lý và ngăn ngừa hành vi này, đảm bảo tính minh bạch và công bằng, Nhật Bản cũng đã thực hiện rất nhiều cải cách về thể chế, cơ chế chính sách với TTCK như tăng cường chức năng giám sát thị trường; vận hành các Sở GDCk một cách phù hợp; nâng cao năng lực quản trị cho DN niêm yết.

Để nâng cao tính năng giám sát thị trường trong thị trường vốn, việc đảm bảo công bằng của người tham gia và đảm bảo các giao dịch diễn ra ra sôi động là điều kiện tối thiểu để thị trường phát triển Nhật Bản đã thành lập Ủy ban Giám sát các giao dịch chứng khoán (SESC). Ngoài việc kiểm tra đối với các giao dịch, đồng thời thực hiện điều tra về tội phạm đối với các giao dịch không lành mạnh để tố giác lên Viện Kiểm sát.

Tuy nhiên, để áp dụng các hình thức xử phạt về hình sự cần phải có bằng chứng và lập luận rất chặt chẽ. Năm 2004 Nhật Bản sửa luật và đưa ra các hình thức xử phạt về hành chính. Từ đó các giao dịch không công bằng, giao dịch bất chính đã được phát hiện, xử lý và có giải pháp ngăn ngừa.

“Nâng cao năng lực quản trị DN, công khai thông tin của DN… là nền tảng vô cùng quan trọng để phân bổ tài nguyên một cách hiệu quả trên thị trường vốn. Muốn vậy, thông tin phải được cung cấp chính xác, dễ hiểu, phù hợp. Việc công khai thông tin cũng giúp nâng cao giá trị của DN, chất lượng kinh doanh của DN dựa trên thúc đẩy các cuộc đối thoại giữa nhà đầu tư và DN”, ông Kawabe chia sẻ.