Thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2023: Tăng trưởng trong khó khăn

Trong bối cảnh kinh tế thế giới và khu vực có nhiều diễn biến nhanh, phức tạp và khó lường, tác động sâu sắc đến tình hình kinh tế - tài chính trong nước, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam vẫn ghi nhận sự tăng trưởng về chỉ số, thanh khoản, quy mô vốn hóa...

Chiều ngày 11/12/2023, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) tổ chức Hội nghị tổng kết công tác năm 2023 và triển khai công tác năm 2024. Tham dự và chủ trì Hội nghị có Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi và Chủ tịch UBCKNN Vũ Thị Chân Phương. Hội nghị còn có sự tham dự của đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ Tài chính, các Sở Giao dịch Chứng khoán, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam.

Bứt phá trong "nghịch cảnh"

TTCK Việt Nam năm 2023 trải qua nhiều biến động và chịu áp lực lớn từ diễn biến phức tạp của TTCK quốc tế. Nửa đầu năm 2023, TTCK Việt Nam giao dịch trầm lắng, thanh khoản sụt giảm mạnh so với năm ngoái. Nguyên nhân chủ yếu đến từ sự suy giảm tăng trưởng của các nền kinh tế lớn, lạm phát dai dẳng cùng chính sách thắt chặt tiền tệ kéo dài của các nền kinh tế lớn và căng thẳng địa chính trị ngày càng phức tạp.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024 của UBCKNN.

Sang quý III/2023, chỉ số chứng khoán Việt Nam đã có sự bứt phá mạnh mẽ. Ngày 12/9/2023, chỉ số VN-Index đã đạt mức cao nhất kể từ đầu năm, đóng cửa ở mức 1.245,44 điểm, tăng 24% so với cuối năm 2022.

Tuy nhiên, vào cuối tháng 9, thị trường đã chịu áp lực điều chỉnh giảm nhưng đã dần ổn định trong thời gian gần đây. Tính đến ngày 30/11, VN-Index đạt 1.094,13 điểm, tăng 8,6% so với cuối năm 2022. Chỉ số HNX-Index đóng cửa ở mức 226,15 điểm, tăng 10,2 so với cuối năm 2022.

Tương tự với diễn biến của chỉ số, sau giai đoạn trầm lắng trong những tháng đầu năm, thanh khoản thị trường bước sang quý III đã được cải thiện đáng kể với giá trị giao dịch bình quân đạt 24.641 tỷ đồng/phiên, tăng 80% so với mức giao dịch bình quân 6 tháng đầu năm.

Sang tháng 10, thanh khoản sụt giảm trở lại cùng với áp lực điều chỉnh của TTCK. Tính chung từ đầu năm đến nay, giá trị giao dịch bình quân đạt 17.492 tỷ đồng/phiên, giảm 13,3% so với cùng kỳ năm ngoái.

Quy mô vốn hóa và quy mô niêm yết của thị trường cổ phiếu vẫn tiếp tục tăng so với cuối năm 2022. Tính đến ngày 30/11/2023, mức vốn hóa thị trường đạt 5.754 nghìn tỷ đồng, tăng 10,1% so với cuối năm 2022, tương đương 60,5% GDP. Quy mô niêm yết, đăng ký giao dịch (ĐKGD) của thị trường tính đến cuối tháng 11/2023 đạt 2.092 nghìn tỷ đồng, tăng 5,5% so với cuối năm 2022 với 742 cổ phiếu, chứng chỉ quỹ niêm yết trên 2 Sở giao dịch chứng khoán và 859 cổ phiếu ĐKGD trên UPCoM.

Chủ tịch UBCKNN Vũ Thị Chân Phương phát biểu tại Hội nghị.

Trong năm 2023, TTCK tiếp tục thu hút sự tham gia tích cực của các nhà đầu tư. Tính chung 11 tháng năm 2023, tổng số tài khoản chứng khoán tăng 355.672 tài khoản so với cuối năm 2022, đưa tổng số lượng tài khoản chứng khoán lên hơn 7,25 triệu tài khoản, tương đương 7,3% dân số, vượt mức 5% dân số theo mục tiêu được Chính phủ đưa ra trong Đề án Cơ cấu lại TTCK và bảo hiểm đến năm 2020, định hướng đến năm 2025.

Nâng cao chất lượng thị trường theo hướng minh bạch hóa, hiện đại hóa

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi đánh giá cao những kết quả mà UBCKNN đã nỗ lực đạt được trong năm 2023. Thứ trưởng cho biết, trong bối cảnh còn nhiều khó khăn, thách thức, TTCK Việt Nam vẫn phát triển ổn định, bền vững đúng chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước và Chính phủ.

Toàn cảnh Hội nghị.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi, ngành Chứng khoán đã đạt được bước tiến đúng đắn là hướng tới thị trường minh bạch, phát triển lành mạnh và công bằng. Nhiều vi phạm trong lĩnh vực chứng khoán đã bị xử phạt vi phạm hành chính ở mức tối đa, những vi phạm hình sự đã được chuyển sang cơ quan điều tra kịp thời.

“Kiên quyết lập lại trật tự thị trường, không có ngoại lệ, không có vùng cấm, đưa chủ thể thị trường vào khuôn khổ pháp lý, tuân thủ quy luật của thị trường. Đây là điểm rất sáng của TTCK năm 2023”, Thứ trưởng chia sẻ.

Ngoài ra, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cũng chỉ đạo UBCKNN phối hợp với các đơn vị, các sở giao dịch chứng khoán, Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam, các thành viên thị trường sớm hoàn thiện kế hoạch triển khai dự án công nghệ thông tin quản lý và điều hành hệ thống giao dịch KRX.

“Các đơn vị phải quyết tâm cùng nhau thực hiện hoàn thành dự án này, để đến gần hơn mục tiêu nâng hạng thị trường”, Thứ trưởng nhấn mạnh.

Thứ trưởng cho rằng, 2024 vẫn là một năm còn tiềm ẩn nhiều lo ngại đối với kinh tế thế giới, khu vực và Việt Nam không phải là ngoại lệ. Doanh nghiệp có thể đối mặt với những thách thức mới về sản xuất kinh doanh, đầu ra, nguồn cung… Trong khi đó, nền kinh tế luôn tác động trực tiếp đến TTCK và TTCK là hàn thử biểu của nền kinh tế.

“Nền kinh tế cứ lúc sốt nóng, lúc sốt lạnh thì hàn thử biểu này cũng sẽ gặp khó khăn tương tự. Tuy nhiên, trong nguy có cơ, đây chính là cơ hội để TTCK Việt Nam nhìn nhận lại chính mình, từ đó khắc phục những điểm còn yếu, còn thiếu, thanh lọc lại thị trường để phát triển thị trường an toàn, lành mạnh và bền vững”, Thứ trưởng chia sẻ.

Tại Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cũng nhấn mạnh đến một số nhiệm vụ trọng tâm mà UBCKNN phải thực hiện trong năm 2024. Đó là hoàn thiện khung pháp lý: Rà soát, nghiên cứu các quy định pháp lý và các cơ chế, chính sách; Hoàn thiện công tác soạn thảo, xây dựng các nghị định và thông tư hướng dẫn văn bản quy phạm pháp luật theo kế hoạch; Hoàn thành xây dựng, trình các cấp có thẩm quyền ký ban hành Đề án Chiến lược phát triển TTCK đến năm 2030.

“Việc sửa đổi, bổ sung nghị định, thông tư hướng dẫn, văn bản pháp lý phải được chuẩn bị, đánh giá kỹ lưỡng và toàn diện, đảm bảo phù hợp, thích ứng với điều kiện thị trường hiện tại, điều kiện kinh tế - xã hội hiện nay, vì TTCK bây giờ không giống như thị trường cách đây 10-15 năm”, Thứ trưởng nói.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi yêu cầu UBCKNN cần đặc biệt quan tâm, chú trọng đến công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra thị trường; giám sát chặt chẽ hoạt động công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ và xử lý vi phạm nghiêm mọi hành vi vi phạm để giữ thị trường minh bạch, công bằng.

Thứ trưởng cũng đề nghị UBCKNN tiếp tục nâng cao chất lượng hàng hóa trên TTCK, đảm bảo các hàng hóa giao dịch trên thị trường luôn đúng theo quy định, tiêu chuẩn, không để hàng hóa “kém chất lượng" được giao dịch trên TTCK, đồng thời tiếp tục đa dạng hóa cơ sở nhà đầu tư.

Thứ trưởng yêu cầu UBCKNN phải tập trung đẩy mạnh đầu tư hơn nữa trong việc ứng dụng công nghệ thông tin để quản lý thị trường được tốt hơn, giúp thị trường được vận hành trơn tru hơn. Bên cạnh đó, tiếp tục củng cố nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; tích cực đẩy mạnh thông tin tuyên truyền để phục vụ cho công tác quản lý hoạt động thị trường...