Thị trường chứng khoán 4.000 tỉ đô la của Hồng Kông lâm ‘cảnh chợ chiều’

Thị trường chứng khoán trị giá 4.000 tỉ đô la Mỹ của Hồng Kông đang mất sinh khí trầm trọng, với khối lượng giao dịch suy giảm và nhà đầu tư nước ngoài rút lui. Thậm chí, có những cổ phiếu hầu như không có giao dịch trong một số ngày.

Khối lượng giao dịch chứng khoán ở Hồng Kông, trung tâm tài chính của châu Á suy sụp dần trong 3 năm qua. Điều này cho thấy giới đầu tư không còn nhiều hứng thú trong hoạt động mua bán cổ phiếu ở Sàn giao dịch chứng khoán Hồng Kông (HKEX).

Hoạt động giao dịch thấp hơn cũng góp phần khiến giá cổ phiếu biến động mạnh hơn và trở thành điểm nghẽn đối với một số công ty niêm yết ở Hồng Kông có cổ phiếu hầu như không có giao dịch trong một số ngày. Điều đó khiến HKEX khó thu hút các thương vụ chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) từ các công ty quy mô toàn cầu.

Theo báo cáo của hãng tư vấn và kiểm toán Deloitte, trong ba quí đầu năm, thị trường IPO của Hồng Kông chứng kiến ​​sự suy thoái đáng kể, với tổng vốn huy động giảm 61% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống mức thấp nhất trong 10 năm là 24,7 tỉ đô la Hồng Kông (3,16 tỉ đô la Mỹ). Trong cùng thời gian, chỉ có 44 thương vụ IPO được tiến hành và đây cũng là mức thấp nhất trong một thập niên.

Hồi tháng 8, HKEX giải thích, “môi trường lãi suất cao kéo dài, sự mong manh của nền kinh tế toàn cầu và tâm lý thị trường yếu” là những lý do khiến giao dịch sụt giảm.

Trong khi đó, Paul Chan, người đứng đầu cơ quan tài chính Hồng Kông, gần đây đổ lỗi rằng, “định kiến chính trị phương Tây” làm tổn hại niềm tin của các nhà đầu tư vào thị trường Hồng Kông và Trung Quốc đại lục.

Theo những người tham gia thị trường, lý do thực sự còn sâu xa hơn nhiều. Họ cho biết nhiều nhà đầu tư phương Tây và quốc tế đã rút tiền ra khỏi cổ phiếu Trung Quốc và giảm mức độ tiếp xúc với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vì lo ngại căng thẳng địa chính trị và các lý do khác. Chính điều đó ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán Hồng Kông, nơi dòng tiền chảy tự do và nhiều hơn so với các sàn giao dịch được kiểm soát chặt chẽ ở Trung Quốc đại lục.

“Thanh khoản từ nhà đầu tư nước ngoài ở thị trường chứng khoán Hồng Kông giảm mạnh”, James Fletcher, người sáng lập Ethos Investment Management, công ty chuyên đầu tư vào các cổ phiếu vốn hóa nhỏ ở các thị trường mới nổi, nhận xét.

Fletcher, người đã giao dịch và đầu tư ở Hồng Kông trong 18 năm qua, nhận thấy việc bán cổ phiếu trên HKEX trở nên khó khăn hơn trong vài tháng qua, với lượng người bán nhiều hơn người mua.

Ông nói thêm, chênh lệch giá chào mua và bán cổ phiếu của một số công ty đang nới rộng. Fletcher đã tham dự một hội nghị đầu tư vào Trung Quốc hồi tháng 6 và chứng kiến có ít nhà đầu tư Mỹ hơn nhiều so với các sự kiện tương tự trong những năm qua.

“Có sự thận trọng khi đặt cược lớn vào Trung Quốc”, ông nói.

Chỉ số Hang Seng của thị trường chứng khoán Hồng Kông lại rơi vào chu kỳ giá xuống trong mùa hè và đóng cửa ở mức thấp mới trong năm 2023 vào hôm 4-10.

Chỉ số này giảm 13% trong năm nay và đang trên đà hướng đến năm mất điểm thứ tư liên tiếp. Gần đây, các quan chức Hồng Kông thành lập một nhóm chuyên trách với nhiệm vụ tìm cách cải thiện tính thanh khoản của thị trường chứng khoán. Họ sẽ xem xét phàn nàn của những người tham gia thị trường về việc phải trả thuế tương đối cao cho giao dịch chứng khoán ở Hồng Kông sau khi chính quyền ở Trung Quốc đại lục gần đây cắt giảm thuế trước bạ đối với các giao dịch chứng khoán.

“Chúng tôi đang khám phá nhiều cách khác nhau để tăng tính thanh khoản của thị trường và tăng cường khả năng cạnh tranh của Hồng Kông với tư cách là một trung tâm tài chính quốc tế”, người phát ngôn của HKEX nói

Tại Hồng Kông, người mua và người bán hiện phải trả thuế 0,13% cho các giao dịch cổ phiếu niêm yết trên HKEX. Con số đó lên tới khoảng 13 đô la cho mỗi lô cổ phiếu trị giá 10.000 đô la.

Theo các nhà đầu tư và nhà phân tích, chi phí đó là yếu tố kìm hãm giao dịch cổ phiếu ở Hồng Kông. Tổng giá trị giao dịch trung bình hàng ngày của các sản phẩm chứng khoán trên HKEX là khoảng 11,6 tỉ đô la trong quí 2, giảm khoảng 1/3 so với cùng kỳ năm 2021.

Tuy nhiên, việc cắt giảm thuế giao dịch chứng khoán có thể không đủ để giúp phục hồi thanh khoản.

Chỉ số S&P/HKEX GEM, theo dõi cổ phiếu của 47 công ty vừa và nhỏ tiêu biểu thuộc thị trường doanh nghiệp tăng trưởng (GEM) ở HKEX, giảm 35% trong năm nay xuống mức thấp nhất kể từ khi được thành lập vào tháng 11-1999.

Khoảng 90% trong số 329 công ty niêm yết trên GEM là cổ phiếu penny, với giá cổ phiếu giao dịch dưới 1 đô la Hồng Kông.

“Các biện pháp thường sử dụng để cải thiện tính thanh khoản ở Hồng Kông chỉ đang che giấu vấn đề lớn hơn về tác động của hiện trạng nền kinh tế Trung Quốc đối với thị trường”, Andy Maynard, người đứng đầu bộ phận cổ phiếu của Ngân hành đầu tư China Renaissance, bình luận.

Các nhà đầu tư quốc tế nản lòng trước các biện pháp quản lý chặt chẽ của Trung Quốc đối với các công ty công nghệ internet. Họ vẫn bi quan về triển vọng tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới trong bối cảnh lĩnh vực bất động sản chìm sâu trong khủng hoảng và căng thẳng Mỹ-Trung dâng cao.

Jasmine Duan, nhà chiến lược đầu tư cấp cao của RBC Wealth Management, cho biết những nhà đầu tư chuyên bắt đáy đang tránh xa thị trường chứng khoán Hồng Kông. Theo bà, họ muốn thấy nhiều tín hiệu hơn, xác nhận rằng nền kinh tế tiếp tục phục hồi.

Tại Hồng Kông, giao dịch cổ phiếu của những công ty có giá trị nhất trên thị trường như Alibaba và Tencent là điều dễ dàng. Tuy nhiên, những cổ phiếu vốn hóa nhỏ lại rất khó giao dịch vì thanh khoản thấp.

“Những công ty có vốn hóa thị trường dưới 1 tỉ đô la là những công ty mà chúng tôi gặp khó khăn nhất khi giao dịch”, Louis Lau, Giám đốc đầu tư của Brandes Investment Partners, nói.

Lyndon Chao, người đứng đầu bộ phận cổ phiếu tại Hiệp hội Thị trường tài chính và chứng khoán châu Á, nói rằng ngành công nghiệp tài chính đang kêu gọi mở rộng sự tiếp cận của các nhà đầu tư ở Trung Quốc đại lục đối với thị trường chứng khoán Hồng Kông. Một số thành viên của hiệp hội này đề xuất hạ thấp ngưỡng liên kết chứng khoán giữa đại lục và Hồng Kông, vốn đang yêu cầu các nhà đầu tư trong nước phải có ít nhất 500.000 nhân dân tệ, tương đương khoảng 69.000 đô la Mỹ, trong tài khoản chứng khoán và tiền mặt của họ.

“Điều đó sẽ mở ra cơ hội cho các nhà đầu tư đại lục”, Chao nói.