Thị trường ảm đạm, hàng loạt cổ phiếu Công ty chứng khoán lớn xuống đáy nhiều năm

Diễn biến ảm đạm của thị trường chung có ảnh hưởng nhất định đến hoạt động kinh doanh cũng như diễn biến giá cổ phiếu của các CTCK. Hàng loạt cổ phiếu nhóm chứng khoán lao dốc mạnh thậm chí thủng đáy nhiều năm.

Thị trường chứng khoán Việt Nam (TTCKVN) sắp kép lại một năm đầy biến động khó lường và nhiều khả năng chỉ số VN-Index sẽ kết thúc năm 2019 dưới 1.000 điểm. Thực tế, sau nhịp tăng có phần bất ngờ hồi đầu năm, VN-Index không tạo được “cơn sóng” thật sự rõ ràng nào và gần như chỉ dao động trong vùng 950 – 1.020 điểm trong phần còn lại của năm 2019 với thanh khoản sụt giảm đáng kể so với năm trước.

Diễn biến ảm đạm của thị trường chung có ảnh hưởng nhất định đến hoạt động kinh doanh cũng như diễn biến giá cổ phiếu của các CTCK. Hàng loạt cổ phiếu nhóm chứng khoán lao dốc mạnh thậm chí thủng đáy nhiều năm.

Chịu ảnh hượng nặng nhất có lẽ là "đại gia" đầu ngành CTCP Chứng khoán SSI (mã SSI). Trong 9 tháng đầu năm, Chứng khoán SSI (công ty mẹ) chỉ thu về 795 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, giảm tới 44% so với cùng kỳ năm trước.

Với nhiều tác động không thực sự thuận lợi, cổ phiếu SSI trải qua nhiều sóng giảm sâu qua đó rơi xuống vùng đáy 18.100 đồng/cổ phiếu, “bốc hơi” 33% so với thời điểm đầu năm 2019.

Trong khi đó, CTCK có thị phần môi giới lớn thứ 2 trên HoSE là CTCP Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HSC – mã HCM) cũng báo lãi trước thuế 9 tháng đầu năm giảm đến gần 50% xuống còn 379 tỷ đồng chủ yếu do hoạt động môi giới kém hiệu quả.

Trên thị trường, cổ phiếu HCM có diễn biến khá tương đồng với chỉ số VN-Index khi “thăng hoa” trong quý I nhưng lại đánh mất gần như toàn bộ thành quả trong phần còn lại của năm 2019. Hiện cổ phiếu này đang giao dịch quanh vùng đáy 2 năm với 21.400 đồng/cổ phiếu.

Với sự đi xuống trong hoạt động môi giới khi đánh mất vị trí thứ 3 về thị phần trên HoSE trong quý vừa qua, CTCP Chứng khoán Bản Việt (VCSC – mã VCI) chỉ thu về 346 tỷ đồng doanh thu từ hoạt động môi giới trong 9 tháng đầu năm, chưa bằng một nửa so với cùng kỳ. Lãi trước thuế cũng giảm gần 29% xuống còn gần 605 tỷ đồng.

Tương tự kết quả kinh doanh không mấy khả quan, cổ phiếu VCI cũng liên tục rơi sâu và hiện đang loanh quanh vùng đáy 29.800 đồng/cổ phiếu, giảm 31% so với đầu năm và chỉ nhỉnh hơn đôi chút so với mức giá thấp nhất kể từ khi lên sàn ghi nhận hồi tháng 5.

Dù soán vị trí thứ 3 về thị phần trên HoSE của VCSC nhưng hoạt động môi giới của CTCP Chứng khoán VNDIRECT (mã VND) cũng không khả quan hơn là mấy khi chỉ thu về gần 257 tỷ đồng sau 9 tháng đầu năm, giảm 39% so với cùng kỳ. Kết quả này phần nào kéo lùi lợi nhuận trước thuế của VNDIRECT xuống 288 tỷ đồng, thấp hơn 29% so với 9 tháng đầu năm ngoái.

Cổ phiếu VND sau nhiều sóng giảm sâu hiện đang giao dịch quanh vùng đáy 2 năm với 14.400 đồng/cổ phiếu. Vốn hóa thị trường lùi về mức 3.000 tỷ đồng, “bốc hơi” hơn 50% so với thời điểm lên đỉnh đầu tháng 4/2018.

Không chỉ các “ông lớn” gặp khó, cổ phiếu của phần lớn các CTCK khác như MBS, SHS, BSI, AGR, FTS,… cũng đều diễn biến không mấy tích cực trong năm 2019. Dự báo trong thời gian tới, hoạt động kinh doanh của các CTCK trong nước sẽ vấp phải sự cạnh tranh ngày càng gay gắt đến từ các CTCK ngoại, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến diễn biến cổ phiếu trên thị trường.

Thách thức lớn đến từ “gã nhà giàu” mới nổi

Vài năm gần đây, làn sóng các CTCK ngoại, đặc biệt các CTCK có nguồn vốn Hàn Quốc đổ vào Việt Nam đang diễn ra khá sôi động. Với tiềm lực tài chính hùng hậu từ công ty mẹ, các CTCK vốn Hàn Quốc mau chóng trở thành đối thủ cạnh tranh đáng gờm với các tên tuổi trong nước, từ phí dịch vụ cho tới số lượng chi nhánh và khả năng cung cấp nguồn vốn cho vay (margin).

Thực tế, 6 CTCK có vốn Hàn Quốc gồm Chứng khoán Mirae Asset, Chứng khoán KIS, Chứng khoán HFT, Chứng khoán KB Việt Nam, Chứng khoán Shinhan Việt Nam (tiền thân là Chứng khoán Nam An), Chứng khoán NH (tiền thân chứng khoán Woori CBV) ngày càng tham gia mạnh hơn vào TTCKVN.

Mới đây, Mirae Asset đã thành công trong việc tăng vốn điều lên 5.455 tỷ đồng và trở thành CTCK có vốn điều lệ lớn nhất Việt Nam sau khi được công ty mẹ rót thêm 1.155 tỷ đồng. Ngoài Mirae Asset, trong top 10 CTCK có vốn điều lệ lớn nhất Việt Nam còn có sự góp mặt của KIS, KBSV với vốn điều lệ lần lượt là 1.897 tỷ đồng và 1.675 tỷ đồng.

Trong một đống thái tương tự, SSI mới đây đã được cổ đông thông qua phương án phát hành cổ phiếu trả cổ tức nhằm tăng vốn điều lệ lên 6.009 tỷ đồng qua đó lấy lại vị trí số 1 từ tay Mirae Asset. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, SSI vẫn chưa chốt thời gian cụ thể thực hiện tăng vốn.

Không chỉ “qua mặt” SSI về vốn điều lệ, Mirae Asset còn vượt qua hàng loạt “ông lớn” về dư nợ cho vay ký quỹ (margin) trở thành CTCK có vốn nước ngoài đầu tiên đứng đầu về dư nợ vay margin.

Ghi nhận trên báo cáo quý III của các CTCK, dư nợ cho vay margin của Mirae Asset lên tới 6.566 tỷ đồng trong khi con số này của SSI ở mức 5.310 tỷ đồng, HSC ở mức 4.670 tỷ đồng. Các CTCK Hàn Quốc khác cũng có dư nợ margin khá lớn như KIS (2.642 tỷ đồng), KBSV (1.816 tỷ đồng), không thua kém nhiều so với dư nợ margin của các CTCK lớn trong nước như VNDirect (2.950 tỷ đồng), VCSC (2.887 tỷ đồng), MBS (2.427 tỷ đồng)…

Trong khi đó, việc ngày càng nhiều CTCK ngoại “chen chân” vào top 10 thị phần môi giới trên cả 2 sàn cho thấy xu hướng phân mảnh của “miếng bánh” thị phần khi được chia nhỏ cho nhiều CTCK hơn, khoảng cách giữa top đầu và top sau cũng được thu hẹp lại.