Thêm dư địa để giảm thêm lãi suất điều hành

Trước động thái giữ nguyên lãi suất của FED, rủi ro với tỷ giá USD/VND sẽ không mạnh như giai đoạn trước, cùng với dòng ngoại hối từ xuất khẩu cũng như kiều hối đổ về trong các tháng cuối năm, Ngân hàng Nhà nước vẫn còn dư địa để nới lỏng chính sách tiền tệ.

Cục dự trữ Liên bang Mỹ (FED) vừa quyết định không nâng lãi suất sau phiên họp chính sách kéo dài 2 ngày. Hồi tháng 9, cơ quan này cũng không tăng lãi suất.

Quyết định giữ nguyên lãi suất của FED đã được giới đầu tư toàn cầu chào đón. Các chuyên gia cũng nhận định, động thái này của FED có thể tác động đến chính sách tiền tệ của Việt Nam.

Dư địa để điều tiết tỷ giá về mức +-3%

Theo giới phân tích, quyết định không tăng lãi suất của Mỹ có thể giúp giảm nỗi lo tỷ giá tăng tại Việt Nam. Trước đó, nhiều người lo ngại nếu chỉ số USD (DXY) lên tới 110 điểm, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ gặp khó và có thể phải dùng thêm nhiều biện pháp để can thiệp, trong đó có việc bán dự trữ ngoại hối giống như quý IV/2022. Bởi từ đầu năm tới nay, tỷ giá trung tâm giữa đồng VND và USD đã tăng khoảng 3,9%. Tuy nhiên, nếu so với các đồng tiền khác như Yên Nhật, hay Nhân dân tệ của Trung Quốc, tỷ giá VND/USD tăng ở mức khá thấp.

Thực tế, đà tăng của tỷ giá chủ yếu trong 3 tháng gần đây, do đồng USD lên giá. Chỉ tính riêng trong quý III, tỷ giá USD/VND tại các ngân hàng tăng khoảng 800 đồng, tương đương tăng 3,3%.

Trước bối cảnh đó, NHNN đã thực hiện việc phát hành tín phiếu 28 ngày nhằm hút bớt lượng tiền VND dư thừa trên thị trường liên ngân hàng về, nhằm mục đích tăng lãi suất ngắn hạn trên thị trường này. Từ đó, chênh lệch lãi suất giữa USD và VND được thu hẹp lại, khiến các ngân hàng không có động lực đầu cơ USD ở trạng thái lớn, giảm áp lực lên tỷ giá.

Kết quả, lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm có thời điểm tăng chạm mốc 3%/năm, điển hình lãi suất liên ngân hàng qua đêm phiên 25/10 chạm mốc 2,74%/năm, rút ngắn chênh lệch lãi suất giữa USD và VND. Tuy nhiên, tỷ giá USD/VND vẫn tiếp tục xu hướng tăng, với giá bán tại Vietcombank – ngân hàng có quy mô giao dịch ngoại tệ lớn nhất hệ thống ngày 25/10 niêm yết ở mức 24.730 VND/USD, tăng khoảng 4,2% từ đầu năm và tăng 1,1% so với cuối tháng 9.

Theo giới phân tích, quyết định ngừng tăng lãi suất của Mỹ có ảnh hưởng tích cực tới Việt Nam về mặt vĩ mô và chính sách tiền tệ. Đặc biệt, dư địa để điều tiết tỷ giá về mức +-3% như mục tiêu đề ra đầu năm là có khả năng xảy ra.

Thứ nhất, trong bối cảnh Việt Nam theo đuổi chính sách tiền tệ nới lỏng để hỗ trợ nền kinh tế và doanh nghiệp vượt qua khó khăn, NHNN vẫn có thể duy trì chính sách tiền tệ theo hướng hỗ trợ tăng trưởng nhờ đà tăng giá của đồng USD sẽ tạm ngưng, giúp tỷ giá USD/VND không còn tăng mạnh như thời gian trước.

Thứ hai, hiện nay, nhờ lãi suất trên thị trường liên ngân hàng tăng giúp chênh lệch lãi suất giữa USD và VND co lại. Dự báo trạng thái này sẽ tiếp tục duy trì trong thời gian tới khi NHNN vẫn đang sử dụng kênh phát hành tín phiếu, hạ bớt áp lực lên tỷ giá.

Ông Huỳnh Hoàng Phương, Giám đốc Khối Nghiên cứu & Phân tích đầu tư FIDT dự báo tỷ giá rất có thể sẽ hạ nhiệt trong các phiên tới. Vì vậy, động thái hút ròng thanh khoản lâu nay của NHNN cũng rất có thể sẽ hạ nhiệt trong các phiên sắp tới nhờ vào diễn biến thuận lợi của thị trường toàn cầu.

Thứ ba, việc FED dừng tăng lãi suất điều hành sẽ có tác động lớn nhất là về mặt tâm lý với giới đầu tư, qua đó điều tiết hành vi của nhà đầu tư trên thị trường.

Ông Huỳnh Duy Sang, Giám đốc Khối Thị trường Tài chính - Ngân hàng TMCP Á Châu nhận định: "Ở từng thời điểm, tỷ giá sẽ tác động do nhu cầu thực của nền kinh tế. Nhìn dài hơn một chút có thể thấy cân đối vĩ mô của Việt Nam vẫn tốt như: thặng dư thương mại đạt 24,61 tỷ USD, vốn FDI giải ngân khoảng 18 tỷ USD trong 10 tháng năm 2023 và kiều hối về tốt".

"Quan trọng nhất là kỳ vọng của thị trường về tỷ giá sẽ thay đổi, cảm tính của thị trường sẽ thay đổi và xuất hiện thêm cơ hội để tỷ giá giảm trở lại", ông Sang nhấn mạnh.

Cơ hội để giảm lãi suất cho vay

Theo giới phân tích, hiện nay, khi xem xét bối cảnh ở trong nước cùng với động thái của FED cho thấy NHNN vẫn còn dư địa để giảm lãi suất điều hành. NHNN có thể điều chỉnh giảm lãi suất ở mức 0,25-0,5 điểm phần trăm lãi suất điều hành trong quý IV, sẽ tạo cơ sở để thị trường giảm lãi suất huy động và lãi suất cho vay.

Tại một cuộc họp gần đây, Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú cũng khẳng định, điều hành lãi suất thời gian tới sẽ theo hướng ổn định, hạ thêm nữa khi có điều kiện, kể cả lãi suất điều hành cũng có thể giảm thêm nếu điều kiện phù hợp.

Ông Ngô Đăng Khoa, Giám đốc toàn quốc Khối ngoại hối, thị trường vốn và dịch vụ chứng khoán của HSBC Việt Nam giữ nguyên dự báo NHNN sẽ còn một lần hạ lãi suất điều hành thêm 0,5% từ nay đến cuối năm, là lần hạ cuối cùng trong chu kỳ nới lỏng chính sách tiền tệ lần này.

"Trong bối cảnh lạm phát vẫn được kiểm soát tốt, ưu tiên hiện nay sẽ là hỗ trợ nền kinh tế tiếp tục phục hồi nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng của Chính phủ đặt ra từ đầu năm", ông Khoa nói.

Công ty chứng khoán Bảo Việt (BVSC) dự báo lạm phát đang trong tầm kiểm soát, dự báo chỉ số CPI cả năm 2023 sẽ chỉ ở khoảng 3,5%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu Chính phủ đặt ra. Đồng thời, với áp lực từ đồng USD không lớn như thời điểm cuối năm 2022, cùng với hỗ trợ tích cực hơn trong các tháng cuối năm nhờ dòng ngoại hối từ xuất khẩu cũng như kiều hối đổ về. Do đó, NHNN vẫn có thể giữ ưu tiên hiện tại ở mặt bằng lãi suất thấp, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Tuy nhiên, theo TS. Trương Văn Phước, nguyên quyền Chủ tịch Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia, muốn đạt được mục tiêu giảm tiếp lãi suất, bên cạnh việc giảm lãi suất điều hành và nghiệp vụ thị trường mở, NHNN cần sử dụng các công cụ mạnh mẽ hơn như dự trữ bắt buộc và tái cấp vốn để cung ứng một lượng vốn với lãi suất thấp và có tính ổn định hơn vào hệ thống ngân hàng thương mại.

Chẳng hạn, các ngân hàng thương mại có thể sử dụng giấy tờ có giá, hồ sơ tín dụng đáp ứng các tiêu chuẩn theo quy định để tiếp cận với nguồn vốn có lãi suất thấp từ NHNN thay vì phải huy động từ thị trường, từ đó làm giảm chi phí huy động vốn bình quân và kéo giảm lãi suất cho vay.