Thế giới có thêm 250 tỷ USD nếu các tỷ phú bị đánh thuế tối thiểu toàn cầu

Dự án nghiên cứu EU Tax Observatory tính toán các nước có thêm hàng trăm tỷ mỗi năm nếu áp thuế tối thiểu toàn cầu 2% với các tỷ phú.

Trong nghiên cứu công bố hôm 23/10, EU Tax Observatory cho rằng chỉ cần áp thuế 2% với tài sản gần 13.000 tỷ USD của 2.700 tỷ phú trên toàn cầu, thế giới sẽ có thêm 250 tỷ USD mỗi năm. Hiện tại, thuế thu nhập cá nhân thực tế của các tỷ phú thấp hơn rất nhiều so với các nhóm khác, do họ có thể để tiền vào các công ty bình phong để né thuế, nhóm này cho biết trong Báo cáo Trốn thuế Toàn cầu 2024.

Observatory tính toán số tiền nộp thuế so với thu nhập của tỷ phú Mỹ chỉ vào khoảng 0,5%. Tại một số nước như Pháp, tỷ lệ này thậm chí bằng 0.

"Theo quan điểm của chúng tôi, điều này sẽ gây rủi ro cho sự bền vững của hệ thống thuế, đồng thời khiến xã hội khó chấp nhận", Giám đốc EU Tax Observatory Gabriel Zucman cho biết. EU Tax Observatory là dự án chuyên nghiên cứu về thuế, đặt tại Trường Kinh tế Paris và được Liên minh châu Âu (EU) tài trợ.

Chênh lệch giàu nghèo gia tăng tại các nền kinh tế đang làm dấy lên lời kêu gọi các công dân giàu nhất gánh nhiều tiền thuế hơn. Tài chính công của các nước đang chịu sức ép từ dân số già, nhu cầu chi cho biến đổi khí hậu và các khoản nợ hậu Covid.

Ngân sách năm 2024 của Mỹ đưa ra kế hoạch đánh thuế tối thiểu 25% với nhóm 0,01% giàu nhất nước. Tuy nhiên, đề xuất này đã bị lu mờ khi các nghị sĩ vật lộn với nguy cơ chính phủ đóng cửa.

Observatory cho biết nỗ lực thống nhất đánh thuế tỷ phú toàn cầu sẽ phải mất nhiều năm. Việc đánh thuế sẽ gặp nhiều thách thức, như khó định giá các công ty tư nhân. Dù vậy, họ vẫn lạc quan.

Observatory lấy ví dụ trước đây, các doanh nghiệp đa quốc gia tận dụng các kẽ hở để chuyển lợi nhuận sang các nước đánh thuế thấp. Tuy nhiên, năm 2021, một thỏa thuận giữa 140 nước sẽ hạn chế hành vi này, bằng cách áp thuế tối thiểu toàn cầu 15% từ năm sau.

"Những điều mà nhiều người nghĩ là bất khả thi, thì giờ chúng ta biết rằng có thể làm được. Vấn đề chỉ là áp logic này vào các tỷ phú, chứ không riêng công ty đa quốc gia", Zucman cho biết. Còn nếu không thể có được sự đồng thuận rộng rãi về đánh thuế tối thiểu với các tỷ phú, Zucman cho rằng "một liên minh các nước sẵn sàng" cũng có thể đơn phương tiên phong vấn đề này.