Tháo gỡ khó khăn cho lưu thông, xuất khẩu gạo

Trước thực trạng giá lúa gạo đang giảm sâu tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long không phải do cung - cầu mà do đứt gãy nghiêm trọng chuỗi cung ứng dẫn đến các khách quốc tế vẫn có nhu cầu nhập khẩu gạo Việt Nam, nhưng các doanh nghiệp không giao hàng được, Tổ Công tác 970 Bộ NN&PTNT kiến nghị cần ưu tiên tiêm vắc xin cho lực lượng trong chuỗi cung ứng, đồng thời, tạo điều kiện đi lại cho các nhân sự này trong thời gian giãn cách bởi đây là lực lượng đang duy trì xuất khẩu cho cả nước.

Theo Tổ Công tác 970 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, do ảnh hưởng của việc thực hiện giãn cách, tại Đồng bằng sông Cửu Long, sản lượng thu mua gạo vụ Hè Thu sụt giảm từ 20-30% do doanh nghiệp không đủ khả năng thực hiện “3 tại chỗ”. Trong đó, việc sấy lúa, nhà máy xay, ghe…. không hoạt động được do phải có test nhanh. Một phần doanh nghiệp đang thực hiện hợp đồng từ tồn kho, chưa mua hợp đồng mới.

Ngoài ra, hiện nay, tại vùng đang xảy ra việc đứt gãy chuỗi cung ứng lúa hàng hóa: từ ngoài đồng, đến nhà máy, đến giao ra Cảng và lên tàu cho khách hàng. Kênh phân phối nội địa cũng gặp khó khăn khi giao hàng bằng đường bộ hoặc đường thủy.

Hiện nay, giá lúa đang giảm sâu. Theo Bộ Công Thương, tại Đồng bằng sông Cửu Long trong tuần từ 2/8 đến 6/8, giá lúa có nhiều diễn biến giảm so với cùng kỳ. Trong đó, với giống lúa IR50404, giá bán đầu tuần từ 4.400 đ/kg, ổn định từ tuần đến cuối tuần; giảm so với cùng kỳ năm trước từ 900 – 1.300 đ/kg (giá cùng kỳ 5.700 đ/kg). Với giống OM9577 và OM9582, thấp hơn cùng kỳ năm trước 1.000 đ/kg. Giống OM6976, giá bán đầu tuần từ 5.100 đ/kg - 5.200 đ/kg, ổn định đến cuối tuần ; thấp hơn cùng kỳ năm trước 500 - 600 đ/kg. Giống Đài thơm 8, giá bán đầu tuần từ 5.600 – 5.800 đ/kg, ổn định đến cuối tuần, thấp hơn cùng kỳ năm trước 300 - 500 đ/kg (giá cùng kỳ 6.100 đ/kg)…

Tại nhiều tỉnh trong vùng, trong tuần qua giá lúa cũng giảm mạnh. Theo ước tính của Hiệp hội Lương thực Việt Nam, trong tuần qua, giá lúa thường tại ruộng giảm bình quân 133 đồng, hiện chỉ còn khoảng 5.000 đồng/kg; giá lúa thường tại kho tăng nhẹ 40 đồng, do di chuyển thu mua giữa các địa phương khó khăn nên nhiều doanh nghiệp đã ngưng mua lúa. Nguyên nhân không phải do cung - cầu mà là do đứt gãy nghiêm trọng chuỗi cung ứng. Các khách quốc tế vẫn có nhu cầu nhập khẩu gạo Việt Nam, nhưng các doanh nghiệp không giao hàng được.

Thực tế Tân Cảng là cảng container chính nhưng ngưng nhận giao gạo xuất khẩu từ tháng 7/2021 và chưa rõ khi nào có thể tiếp tục. Đồng thời, lượng container ứ đọng tại cảng Cát Lái lớn do chỉ còn 50% nhân sự làm việc.

Để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho việc lưu thông, xuất khẩu gạo, Tổ Công tác 970 Bộ NN&PTNT kiến nghị cần ưu tiên tiêm vắc xin cho lực lượng trong chuỗi cung ứng gồm: tài xế, ghe vận chuyển; công nhân tại các nhà máy, bốc xếp tại cảng, giám định hàng hóa, khử trùng; nhân sự giao nhận xuất, nhập khẩu của các công ty xuất khẩu phải giao dịch chứng từ ở nhiều nơi…

Bên cạnh đó, cần tạo điều kiện đi lại cho các nhân sự trên trong thời gian giãn cách vì lực lượng này đang duy trì xuất khẩu cho cả nước. Đồng thời, hỗ trợ thuế, các khoản phí cho doanh nghiệp trong thời gian dịch bệnh, hiện các chi phí test nhanh và PCR, chi phí ăn, ở cho các lao động “3 tại chỗ” do doanh nghiệp chịu toàn bộ.

Các quy định mới của cơ quan chức năng (nếu có) phải theo lộ trình, tránh đột ngột vì doanh nghiệp không trở tay kịp, nhất là các lô hàng đang trên đường di chuyển. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần nghiên cứu giải quyết thông thương cho hàng hoá và phương tiện vận tải lưu thông, tránh làm đứt gãy chuỗi cung ứng.

Thu 2021 tại vùng Đồng bằng sông Cửu long, đã thu hoạch 702 nghìn ha, thấp hơn cùng kỳ năm trước gần 123,3 nghìn ha. Trong đó, năng suất đạt 57,86 tạ/ha, thấp hơn cùng kỳ năm trước 0,97 tạ/ha. Sản lượng đạt 4.059 nghìn tấn, thấp hơn cùng kỳ 793 nghìn tấn. Cụ thể, giai đoạn chín khoảng 420 nghìn ha; giai đoạn đòng trổ 370 nghìn ha; giai đoạn đẻ nhánh 18,7 nghìn ha. Ước thu hoạch trong tháng 8 được 680 nghìn ha với sản lượng đạt 3.808 nghìn ha.

Về vụ Thu Đông 2021, tại Đồng bằng sông Cửu Long, đã gieo sạ được 365.239 ha, đạt 53,32 % so với kế hoạch và ít hơn so với cùng kỳ năm trước 15.557 ha. Diện tích lúa Thu Đông xuống giống chậm hơn cùng kỳ do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID- 19 nên việc thu hoạch lúa Hè Thu bị chậm lại làm ảnh hưởng đến tiến độ xuống giống lúa Thu Đông. Mặt khác, xe vận chuyển giống không lưu thông được qua địa bàn các tỉnh do thực hiện Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ nên làm ảnh hưởng đến tiến độ gieo sạ.