Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều vi phạm tại Tổng CTCP Đầu tư Phát triển Xây dựng

Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa công khai kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật trong cổ phần (CP) hoá và thoái vốn Nhà nước tại Công ty (Cty) Đầu tư Phát triển Xây dựng (nay là Tổng Cty CP Đầu tư Phát triển Xây dựng).

Xác định giá trị tài sản chênh lệch giảm hàng tỷ đồng

Kết luận thanh tra số 1288/KL-TTCP được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo thực hiện tại Văn bản số 5411/VPCP-V.I ngày 30/7/2024 của Văn phòng Chính phủ.

Theo kết luận thanh tra, quá trình CP hoá Cty Đầu tư Phát triển Xây dựng và thoái vốn Nhà nước tại Tổng Cty CP Đầu tư Phát triển Xây dựng được Bộ Xây dựng quan tâm triển khai thực hiện đạt kết quả tích cực.

Bên cạnh đó vẫn còn một số hạn chế, thiếu sót, vi phạm như Cty Đầu tư Phát triển Xây dựng không lập phương án sử dụng đất; không xác định giá trị lợi thế vị trí địa lý đối với đất thuê là loại đất đô thị để tính vào giá trị doanh nghiệp.

Bộ Xây dựng ban hành quyết định phê duyệt giá trị vốn Nhà nước tại thời điểm 0 giờ ngày 13/3/2008 để bàn giao doanh nghiệp Nhà nước là Cty Đầu tư Phát triển Xây dựng sang Tổng Cty CP Đầu tư Phát triển Xây dựng không đảm bảo đúng thời gian theo quy định.

Về xác định giá trị tài sản là công trình xây dựng trên đất, theo TTCP, đơn vị tư vấn là Cty CP Giám định, thẩm định Việt Nam (VIVACO) xác định không đúng suất vốn đầu tư và nguyên giá của 2 công trình xây dựng trên đất dẫn đến giá trị tài sản được đánh giá chênh lệch giảm so với quy định số tiền hơn 2,4 tỷ đồng; không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất 25 căn biệt thự thuộc Khu Biệt thự Phương Nam theo đúng quy định tại Điều 19 Nghị định 187/2004/NĐ-CP và Điều 6 Nghị định 17/2006/NĐ-CP của Chính phủ. Tuy nhiên, doanh thu từ việc chuyển nhượng 14/25 căn biệt thự sau ngày 1/1/2007 đã được hạch toán vào kết quả kinh doanh của Cty Nhà nước theo quy định; 11 căn còn lại đã được Kiểm toán Nhà nước xác định bổ sung tiền sử dụng đất và Cty Đầu tư Phát triển Xây dựng đã nộp vào Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp sau khi Bộ Xây dựng có quyết định phê duyệt giá trị vốn Nhà nước tại thời điểm 0 giờ ngày 13/3/2008 để bàn giao doanh nghiệp Nhà nước sang Cty CP.

VIVACO và Bộ Xây dựng không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất dự án Khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước mà sử dụng tập hợp chi phí đầu tư và giá trị quyền phát triển dự án để tính vào giá trị doanh nghiệp CP hoá, không đúng quy định tại Điều 6 Nghị định 17/2006/NĐ-CP của Chính phủ.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 3 Nghị định 188/2004/NĐ-CP của Chính phủ, TTCP đã đề nghị và được UBND tỉnh Đồng Nai có văn bản xác định vị trí dự án chưa được ghi nhận trong bảng giá đất giai đoạn 2006 - 2008, không có giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất ở giai đoạn 2006 - 2008 nên không xác định được giá thị trường.

TTCP nhận thấy UBND tỉnh Đồng Nai cần rà soát để xử lý theo đúng quy định của pháp luật về CP hoá doanh nghiệp (nếu giá trị quyền sử dụng đất xác định lại thấp hơn tập hợp chi phí đầu tư và giá trị quyền phát triển dự án đã tính vào giá trị doanh nghiệp thì giữ nguyên, nếu cao hơn thì thu nộp bổ sung vào ngân sách Nhà nước).

Làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm đối với các khoản lỗ

Về xử lý tài chính trong giai đoạn từ khi xác định giá trị doanh nghiệp đến khi chính thức chuyển sang Cty CP, theo TTCP, trong quá trình quyết toán giá trị vốn Nhà nước, Cty Đầu tư Phát triển Xây dựng đã hạch toán các khoản lỗ của 3 Cty con (từ thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp CP hoá Cty con đến thời điểm chuyển sang Cty CP Cty con), được Bộ Xây dựng phê duyệt quyết toán vào giá trị vốn Nhà nước tại thời điểm 0 giờ ngày 13/3/2008 để bàn giao sang Cty CP (Quyết định số 687/QĐ-BXD ngày 13/7/2016), không đúng quy định tại khoản 4 Điều 21 Nghị định 109/2007/NĐ-CP của Chính phủ.

TTCP kiến nghị Bộ Xây dựng và Người đại diện phần vốn Nhà nước tại Tổng Cty CP Đầu tư Phát triển Xây dựng cần làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm đối với các khoản lỗ trên để xử lý theo đúng quy định.

Đối với việc phát hành cổ phiếu riêng lẻ, theo TTCP, Bộ Xây dựng với vai trò là chủ sở hữu chưa làm hết trách nhiệm trong việc chỉ đạo về giá chào bán CP riêng lẻ năm 2009, cần được kiểm điểm, xử lý theo quy định.

Về trình tự, thủ tục thoái vốn và việc xác định giá trị CP để thoái vốn Nhà nước, TTCP nêu, Bộ Xây dựng ban hành Văn bản số 2649/BXD-QLDN ngày 7/11/2017 phê duyệt phương án thoái vốn Nhà nước tại Tổng Cty CP Đầu tư Phát triển Xây dựng nhưng không xin ý kiến của Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư; Tổng Cty CP Đầu tư Phát triển Xây dựng cung cấp thông tin không dầy đủ, dẫn đến đơn vị tư vấn không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất của 3 địa chỉ đất nhằm bảo đảm sát với giá thị trường tại thời điểm thẩm định giá CP. Tổng số tiền chưa được xác định theo giá thị trường để đưa vào định giá CP tạm ước tính là 1.821 đồng/CP, ước giá CP sẽ là 14.251 đồng (= giá do tư vấn đã xác định là 12.430 đồng + 1.821 đồng).

Tuy nhiên, kết quả thẩm định giá của đơn vị tư vấn và lịch sử giá giao dịch trên thị trường chứng khoán của mã cổ phiếu DIC đã được Bộ Xây dựng tham khảo, trên cơ sở đó Bộ Xây dựng xác định giá bán CP tối thiểu là 15.000 đồng, cao hơn giá thẩm định của đơn vị tư vấn (12.430 đồng); giá bán khớp lệnh trên Sàn Giao dịch chứng khoán đã thực hiện là 19.250 đồng/CP, cao hơn giá do Bộ Xây dựng xác định. Trong khi đó, theo quy định của pháp luật về phương thức chuyển nhượng vốn Nhà nước nêu tại điểm a khoản 4 Điều 38 Nghị định số 91/2015/NĐ-CP của Chính phủ thì giá bán CP theo phương thức khớp lệnh trên Sàn Giao dịch chứng khoán sẽ do thị trường quyết định.

Trách nhiệm đối với các vi phạm trên theo TTCP thuộc về Ban Chỉ đạo CP hoá Cty Đầu tư Phát triển Xây dựng, lãnh đạo Bộ Xây dựng giai đoạn 2007 - 2008, năm 2009, giai đoạn năm 2016 - 2017 và các tổ chức, cá nhân có liên quan; đơn vị tư vấn là VIVACO; người đại diện phần vốn Nhà nước tại Tổng Cty CP Đầu tư Phát triển Xây dựng.

Chuyển cơ quan điều tra nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự

Từ những hạn chế, thiếu sót, vi phạm trên, Tổng Thanh tra kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng tổ chức kiểm điểm để có hình thức xử lý theo quy định đối với tập thể lãnh đạo giai đoạn 2007 - 2008, 2016 - 2017 và các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc để xảy ra những hạn chế, vi phạm được chỉ ra qua thanh tra.

Đôn đốc các tổ chức, cá nhân có liên quan khắc phục số tiền vi phạm trong xác định giá trị tài sản được chỉ ra qua thanh tra; xác định nguyên nhân dẫn đến các khoản lỗ tại Cty CP DIC số 1, Cty CP DIC Vật liệu Xây dựng và Cty CP DIC Du lịch để có biện pháp xử lý đối với các khoản lỗ đã quyết toán vào giá trị vốn Nhà nước tại Cty Đầu tư Phát triển Xây dựng theo đúng quy định; làm rõ việc chỉ đạo về giá chào bán cổ phiếu riêng lẻ năm 2009; kiểm điểm, làm rõ việc không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất của 3 vị trí đất trong quá trình thẩm định giá CP để thoái vốn Nhà nước tại Tổng Cty CP Đầu tư Phát triển Xây dựng.

Chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh Đồng Nai rà soát lại việc xác định giá trị tài sản là quyền sử dụng đất dự án Khu Đô thị di lịch sinh thái Đại Phước. Nếu giá trị quyền sử dụng đất được xác định lại thấp hơn tập hợp chi phí đầu tư và giá trị quyền phát triển dự án đã tính vào giá trị doanh nghiệp thì giữ nguyên, nếu cao hơn thì thu nộp bổ sung vào ngân sách Nhà nước.

Ngoài ra, TTCP kiến nghị trong quá trình kiểm điểm, rà soát, xử lý, khắc phục các hạn chế, vi phạm được chỉ ra qua thanh tra, nếu phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự thì Bộ Xây dựng chuyển thông tin đến cơ quan điều tra xem xét xử lý theo thẩm quyền.