Thanh toán điện tử: Tiền mặt vẫn là ‘vua’ ở Việt Nam

Theo ông Đặng Hoàng Hải, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), dù được đánh giá là thị trường cực kỳ tiềm năng nhưng thị trường thanh toán điện tử tại Việt Nam đang có sự cạnh tranh cực kỳ khốc liệt. Các nghiên cứu cho thấy, Tiền mặt vẫn là vua ở Việt Nam. 90% giao dịch vẫn thanh toán bằng tiền mặt. Hầu hết số liệu giao dịch mới chỉ tập trung vào giao dịch cơ bản.

Đây là thông tin được các đại biểu đưa ra tại toạ đàm "Thúc đẩy thanh toán điện tử trên toàn quốc” do Cổng thông tin Chính phủ tổ chức chiều 16/10.

Theo ông Đặng Hoàng Hải, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), dù được đánh giá là thị trường cực kỳ tiềm năng nhưng thị trường thanh toán điện tử tại Việt Nam đang có sự cạnh tranh cực kỳ khốc liệt. Theo ông Hải, thống kê của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam về thanh toán điện tử qua internet, điện thoại di động trong quý I/2019 cho thấy, số lượng và giá trị giao dịch tài chính qua kênh internet tăng 68,8% và 13,4% so với cùng kỳ năm 2018; số lượng và giá trị giao dịch tài chính qua kênh điện thoại di động tăng 97,7% và 232,3 % so với cùng kỳ năm 2018.

Tuy nhiên dù tăng trưởng thuộc top đầu thế giới, song theo Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, tỉ lệ thanh toán điện tử ở Việt Nam vẫn rất thấp so với các nước. Đồng thời các mảng phát triển cũng không đồng đều, trong đó thương mại điện tử chủ yếu vẫn sử dụng tiền mặt với hình thức COD - Hàng đến thanh toán bằng tiền mặt

Tổng giám đốc Tổng công ty Dịch vụ số Viettel Phạm Trung Kiên cũng cho biết, Việt Nam có tốc độ tăng trưởng trong lĩnh vực thanh toán điện tử rất nhanh nhưng so với thế giới vẫn chưa ăn thua. “Tiền mặt vẫn là vua ở Việt Nam. 90% giao dịch vẫn thanh toán bằng tiền mặt. Hầu hết số liệu giao dịch mới chỉ tập trung vào giao dịch cơ bản như chuyển tiền, đóng tiền nước, tiền điện, tiền cáp truyền hình”, ông Kiên nói.

Cũng theo ông Kiên, dùng thanh toán bằng tài khoản viễn thông – Mobile Money đang là xu hướng triển khai ở nhiều nước trên thế giới. Còn tại Việt Nam, với việc phát triển thanh toán qua tài khoản viễn thông, Việt Nam hoàn toàn có thể đẩy mạnh hơn nữa việc thanh toán điện tử trên phạm vi cả nước

hướng đến các thanh toán các giá trị giao dịch rất nhỏ, từ cốc trà đá, vé gửi xe, cốc cà phê… Dù có sự thuận tiện và lợi ích tốt nhưng, để thu hút khách hàng, các doanh nghiệp phải chấp nhận cạnh tranh thu hút khách hàng thông qua đưa ra các ưu đãi, khuyến mại cũng như hình thành thói quen sử dụng.

“Để nhảy vào thị trường nàu, doanh nghiệp phải chấp nhận cuộc chơi cực kỳ tốn kém. Nhưng mỗi người có một cách tiếp cận khác nhau, có doanh nghiêp chi rất nhiều tiền để tăng giá trị công ty kiếm lời và cũng có những doanh nghiệp đi vào việc tạo giá trị thực sự. Tuy nhiên, tất cả đều đòi hỏi phải mất rất nhiều năm để cạnh tranh”, ông Kiên nói.

Còn theo Tổng thư kí Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI), ông Phùng Anh Tuấn, giao dịch bằng phương thức nào cũng có rủi ro nhất định, chủ yếu do cơ chế giám sát. “Đánh bạc online cũng vậy, nó phát sinh từ con người, công nghệ chỉ là công cụ và cách họ sử dụng thôi. Người ta thấy có lỗ hổng kiếm tiền nhanh thì người ta sẽ làm. Do vậy phải có cơ chế phòng vệ giám sát rủi ro”, ông Tuấn nói.

Theo số liệu của công ty nghiên cứu Statista, năm 2017, số lượng thanh toán điện tử tại Việt Nam đã tăng 22% so với năm trước với tổng giá trị giao dịch ước tính vào khoảng 6,1 tỉ USD. Con số này được dự báo sẽ tăng lên 12,3 tỉ USD vào năm 2022.

Mặc dù được ghi nhận có sự tăng trưởng ấn tượng tuy nhiên tỉ lệ thanh toán điện tử ở Việt Nam đến nay vẫn rất thấp so với các nước láng giềng. Theo Ngân hàng Thế giới (World Bank), Việt Nam hiện có số lượng giao dịch phi tiền mặt thấp nhất trong khu vực ở mức 4,9%. Con số này thấp hơn rất nhiều so với Thái Lan với gần 60% và Malaysia là gần 90%.

Báo cáo về kinh tế internet mới đây của Google cũng cho thấy, kể từ năm 2015, kinh tế Internet của Việt Nam đã liên tục duy trì mức tăng trưởng lên đến 38% mỗi năm. Đến cuối năm 2019, các chuyên gia dự báo nền kinh tế Internet của Việt Nam sẽ chạm mức 12 tỷ USD, đóng góp 5% vào tổng GDP trên cả nước. Tốc độ này đến từ 61 triệu người dùng Internet tại Việt Nam, ngoài ra, trung bình người Việt dành đến 3 giờ 12 phút để sử dụng Internet mỗi ngày.

Không những phát triển nhanh, Việt Nam còn vươn lên trở thành nền kinh tế "số hóa" tốt nhất trong khu vực với sự lan tỏa mạnh mẽ của thương mại điện tử, nổi bật là cuộc chiến giành thị phần của các thương hiệu từ trong và ngoài nước.