Thanh khoản hệ thống căng thẳng trước nghỉ lễ

Lãi suất liên ngân hàng có dấu hiệu tăng vọt trong những ngày đầu tuần này. Cụ thể lãi suất vay mượn qua đêm giữa các ngân hàng vào ngày thứ hai 26/8/2019 đã tăng vọt từ quanh 3% vào cuối tuần trước lên 3,99%, tiếp cận mốc 4% trở lại từ giữa tháng 4 đến nay. Đến ngày 27/8/2019, lãi suất qua đêm tiếp tục tăng mạnh vượt mốc 5% lên 5,04%, mức cao nhất trong 7 tháng qua.

So với đầu tháng này, lãi suất qua đêm trên thị trường 2 đã tăng 230 điểm cơ bản (1% tương đương 100 điểm cơ bản), đánh dấu mức tăng mạnh trong thời gian ngắn so với giai đoạn trước. Các kỳ hạn khác cũng chứng kiến đà tăng vọt, như lãi suất kỳ hạn 1 tuần tăng 197 điểm cở bản trong cùng thời gian lên 4,84%, 2 tuần tăng 221 điểm cơ bản lên 5,27$, 1 tháng tăng 96 điểm cơ bản lên 4,76%, 3 tháng tăng 44 điểm cơ bản lên 5,06% và 6 tháng tăng 54 điểm cơ bản lên 5,98%.

Sự nhảy vọt của lãi suất trên thị trường liên ngân hàng phản ánh tình trạng thanh khoản hệ thống đã thôi dồi dào, thậm chí có khả năng đang đối mặt với sự căng thẳng trở lại. Nhìn sang thị trường mở, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã phải mở lại kênh cầm cố trên thị trường OMO để bơm vốn cho các nhà băng. Như trong phiên ngày 27/8/2019, có đến 6 thành viên phải vay qua kênh cầm cố. Tính đến phiên hôm qua, nhà điều hành đã tăng mạnh với khối lượng bơm ròng lên tới 11.682 tỷ đồng, trong đó riêng kênh cầm cố là 3.682 tỷ đồng.

Trên thị trường tín phiếu, NHNN cũng tiếp tục nối dài quãng thời gian ngừng phát hành tín phiếu, khi thanh khoản không còn dồi dào như trước. Vào ngày hôm qua, đã có 5.000 tỷ đồng tín phiếu đáo hạn, như vậy lần đầu tiên sau thời gian dài từ cuối quý I/2019 đến nay đánh dấu không còn tín phiếu lưu hành trên thị trường.

Nhìn lại thời gian trước, nhà điều hành phải liên tiếp phát hành tín phiếu để hút bớt tiền về khi thanh khoản quá dồi dào, do việc NHNN mua mạnh lượng ngoại tệ để gia tăng dự trữ ngoại hối nên bơm một lượng lớn tiền đồng vào hệ thống. Tuy nhiên, thời gian qua việc mua ngoại tệ đã bị chững lại trước những lo ngại về cáo buộc thao túng tỷ giá từ phía Mỹ.

Việc lãi suất trên thị trường liên ngân hàng tăng vọt ngoài yếu tố căng thẳng thanh khoản có thể còn đến từ việc sắp bước vào kỳ nghỉ lễ 2/9, nên các nhà băng phải tranh thủ dự trữ nguồn để đáp ứng thanh khoản và khả năng chi trả ở mức cao. Thực tế cho thấy trong các giai đoạn trước đây, mỗi khi bước vào kỳ nghỉ lễ thì các ngân hàng thường đẩy lãi suất cho vay trên thị trường 2 lên cao do nhu cầu vay mượn tăng lên.

Tuy nhiên, nếu nhìn vào diễn biến lãi suất tiền gửi dân cư trên thị trường 1 được các ngân hàng điều chỉnh tăng mạnh gần đây cũng như việc các nhà băng ồ ạt phát hành giấy tờ có giá với lãi suất khủng để thu hút vốn, đến nỗi mà NHNN phải có văn bản nhắc nhở và cảnh báo, thì có thể thấy áp lực thanh khoản và lãi suất đã lan sang thị trường 2.

Với việc lãi suất tiền đồng trên thị trường 2 tăng mạnh đã nới rộng chênh lệch lãi suất VND và USD trở lại, khiến VND trở nên có giá hơn. Thực tế thì dù tỷ giá trung tâm không ngừng đi lên, nhưng giá giao dịch USD trên thị trường liên ngân hàng và trên thị trường tự do vẫn khá ổn định, thậm chí giảm xuống so với trước đây. Còn nếu so với các đồng ngoại tệ khác, VND cũng lên giá khá mạnh trong một tháng qua trong bối cảnh các đồng tiền khác trong khu vực như nhân dân tệ Trung Quốc, đồng won Hàn Quốc chìm sâu.