MỚI

Thiệp giáng sinh độc lạ

#Quốc tế

24HMONEY đã kiểm duyệt

Thai sản không cần con người: Trung Quốc và cuộc cách mạng đầy tranh cãi

Một công ty công nghệ tại Quảng Châu đang gây xôn xao toàn cầu với dự án robot mang thai hộ đầu tiên thế giới, có giá dự kiến khoảng 360 triệu đồng. Được phát triển bởi Caiwa Technology, sản phẩm được kỳ vọng mở ra bước ngoặt trong y học sinh sản, đồng thời thổi bùng tranh cãi về pháp lý, đạo đức và hệ lụy xã hội.

Robot mang thai hộ: Đột phá công nghệ hay cú sốc đạo đức toàn cầu?

Công ty Caiwa Technology tại Quảng Châu, Trung Quốc đang làm dậy sóng dư luận quốc tế khi công bố đang phát triển nguyên mẫu robot mang thai hộ đầu tiên trên thế giới, dự kiến ra mắt vào năm 2026. Thiết bị được trang bị tử cung nhân tạo mô phỏng môi trường sinh học của cơ thể người, có khả năng nuôi dưỡng thai nhi suốt 10 tháng và sinh nở gần như tự nhiên. Mức giá dự kiến dưới 100.000 nhân dân tệ (khoảng 360 triệu đồng), thấp hơn nhiều so với các chi phí điều trị hiếm muộn hiện nay.

Theo ông Zhang Qifeng, nhà sáng lập kiêm CEO của Caiwa Technology, sản phẩm hướng đến những người trẻ muốn làm cha mẹ nhưng không muốn hoặc không thể trải qua thai kỳ, cũng như các cặp đôi vô sinh từng thất bại với các phương pháp hỗ trợ sinh sản truyền thống. Với mức giá dễ tiếp cận hơn so với chi phí mang thai hộ hoặc điều trị IVF kéo dài, robot mang thai hộ được kỳ vọng sẽ mở rộng khả năng sinh sản cho tầng lớp thu nhập trung bình khá – đối tượng vốn chi hàng trăm nghìn nhân dân tệ cho hy vọng có con.

Trên bình diện rộng, thị trường cho công nghệ này đang được đánh giá rất tiềm năng. Tỷ lệ vô sinh tại Trung Quốc đã chạm mốc 18% vào năm 2020, trong khi nhu cầu sinh con đang giảm mạnh tại nhiều nước phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc và các nước châu Âu. Đặc biệt, tại những quốc gia nơi dịch vụ mang thai hộ bị cấm hoặc hạn chế, robot mang thai hộ có thể trở thành một giải pháp thay thế mang tính cách mạng.

Caiwa dự báo nếu được thương mại hóa thành công, thiết bị này có thể tạo ra một thị trường hàng tỷ USD, không chỉ trong lĩnh vực y học sinh sản mà còn lan tỏa sang các dịch vụ phụ trợ như bảo quản trứng, tinh trùng, xét nghiệm gene, nuôi dưỡng trẻ sơ sinh... Đây có thể là mảnh đất mới cho các nhà đầu tư công nghệ sinh học, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa áp lực dân số già và tỷ lệ sinh thấp.

Ngay sau khi thông tin được công bố, từ khóa "Robot mang thai đầu tiên thế giới" nhanh chóng trở thành chủ đề tìm kiếm nóng trên Weibo, thu hút hơn 100 triệu lượt xem. Video phỏng vấn CEO Zhang trên Douyin cũng thu hút hàng nghìn bình luận, cho thấy phản ứng dư luận chia rẽ sâu sắc.

Một bộ phận người dùng mạng xã hội ủng hộ mạnh mẽ, cho rằng robot mang thai có thể giải phóng phụ nữ khỏi gánh nặng sinh nở, giảm rủi ro y tế và tạo thêm cơ hội làm cha mẹ cho người vô sinh. “Nếu giá chỉ bằng nửa lương năm của tôi, tôi sẽ mua ngay”, một người dùng Weixin bình luận. Thậm chí, nhiều ý kiến coi đây là “bước tiến nhân văn” trong lịch sử sinh sản.

Tuy nhiên, không ít ý kiến bày tỏ lo ngại sâu sắc. Tranh luận nổ ra quanh vấn đề liên kết tình cảm giữa mẹ và con, sự hình thành bản sắc cá nhân, và những thay đổi tiềm tàng trong cấu trúc gia đình truyền thống. “Thật tàn nhẫn khi một đứa trẻ được sinh ra mà không hề kết nối với mẹ”, một người dùng phản đối viết. Những câu hỏi nhạy cảm như “trứng sẽ được lấy từ đâu?” hay “ai là mẹ hợp pháp?” cũng làm dấy lên các vấn đề pháp lý chưa có tiền lệ.

Rào cản công nghệ và pháp lý: Từ phòng thí nghiệm ra đời thực

Dù tiềm năng rõ ràng, giới chuyên môn cảnh báo việc tái tạo trọn vẹn quá trình mang thai của con người là vô cùng phức tạp. Thai nhi phát triển nhờ nhiều yếu tố sinh học tinh vi, từ nội tiết tố đến sự tương tác miễn dịch với cơ thể người mẹ — những điều mà công nghệ hiện tại chưa thể mô phỏng hoàn chỉnh.

Caiwa cho biết đã thử nghiệm tử cung nhân tạo trên động vật thành công, song việc ứng dụng trên người vẫn cần trải qua nhiều bước kiểm định nghiêm ngặt, bao gồm thử nghiệm lâm sàng, giám sát đạo đức y sinh, và phê duyệt từ cơ quan quản lý. Hiện công ty đang thảo luận với chính quyền Quảng Đông để xây dựng khung pháp lý cho sản phẩm.

Trung Quốc hiện là quốc gia dẫn đầu thế giới trong nhiều lĩnh vực robot hình người, đặc biệt trong y tế, sản xuất và chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, robot mang thai hộ sẽ không chỉ là một thử nghiệm công nghệ, mà còn là bài kiểm tra đối với nền tảng luật pháp, chuẩn mực đạo đức và sự chấp nhận xã hội toàn cầu.

Cơ hội tài chính – công nghệ hay "đột phá không lối ra"?

Dưới góc nhìn đầu tư, nếu chứng minh được tính an toàn và khả thi, robot mang thai có thể trở thành sản phẩm y tế cao cấp, thu hút các quỹ đầu tư mạo hiểm, đồng thời thúc đẩy ngành công nghệ sinh học phát triển vượt bậc.

Tuy nhiên, chi phí R&D khổng lồ, thời gian thử nghiệm kéo dài và rủi ro bị từ chối cấp phép khiến các chuyên gia tài chính cảnh báo rằng đây có thể là đột phá chỉ tồn tại trong phòng thí nghiệm, tương tự nhiều dự án y sinh từng thất bại vì vướng luật hoặc bị phản đối bởi xã hội.

Trong bối cảnh dân số già hóa nhanh và lực lượng lao động suy giảm ở nhiều quốc gia châu Á, robot mang thai có thể là một phần lời giải cho bài toán nhân khẩu học. Tuy nhiên, để được chấp nhận rộng rãi, công nghệ này cần vượt qua nhiều rào cản: từ thử nghiệm lâm sàng, chứng minh hiệu quả, xây dựng hành lang pháp lý, đến việc thuyết phục xã hội rằng đây là một bước tiến, chứ không phải bước lùi nhân văn.

CEO Zhang Qifeng nhấn mạnh: “Chúng tôi không nhằm thay thế vai trò người mẹ, mà chỉ muốn tạo thêm lựa chọn cho những người không thể hoặc không muốn mang thai.” Câu nói ấy có thể gói gọn toàn bộ bản chất của cuộc tranh luận: robot mang thai không đơn thuần là công nghệ, mà là cuộc thử thách của tương lai với chính những chuẩn mực cũ.

Nếu thành công, đây có thể là điểm giao giữa khoa học viễn tưởng và thực tế, nơi sáng tạo chạm ngưỡng giới hạn đạo đức – và buộc xã hội phải định nghĩa lại ý nghĩa của việc "làm cha mẹ" trong kỷ nguyên công nghệ.