Thách thức với tham vọng tái tranh cử của ông Trump

Ông Trump tuyên bố tái tranh cử tổng thống để làm nước Mỹ "vinh quang trở lại", nhưng nền tảng ủng hộ ông đã suy yếu sau thất bại bầu cử giữa kỳ của đảng Cộng hòa.

"Để làm nước Mỹ vĩ đại và vinh quang trở lại, tôi tuyên bố ứng cử tổng thống Mỹ", Donald Trump phát biểu trước hàng trăm người ủng hộ tại dinh thự Mar-a-Lago, bang Florida tối 15/11 (sáng 16/11 giờ Hà Nội). Tuyên bố này chấm dứt những đồn đoán lâu nay về việc cựu tổng thống 76 tuổi có tiếp tục ra tranh cử năm 2024 hay không.

Dù nổi tiếng là người khó đoán và dễ thay đổi quyết định vào phút chót, ông Trump nhiều tháng qua dường như không che giấu ý định tái tranh cử tổng thống. Nếu đánh bại các ứng viên khác trong vòng bầu cử sơ bộ để trở thành ứng viên đại diện cho đảng Cộng hòa, ông Trump sẽ thực hiện chiến dịch tranh cử tổng thống lần thứ ba trong sự nghiệp chính trị của mình.

Các cố vấn cho biết chiến dịch tranh cử 2024 sẽ có đội ngũ nhân viên và ngân sách nhỏ hơn năm 2020, vì ông Trump phàn nàn rằng chiến dịch năm đó thất bại do có quá nhiều người và chi quá nhiều tiền. Chiến dịch mới của ông dự kiến đặt trụ sở tại Nam Florida.

Ông Trump được cho là đang xây dựng đội ngũ cộng sự cho chiến dịch tranh cử với những gương mặt quen thuộc mà ông cảm thấy thân cận và thoải mái, theo giới quan sát. Tuy nhiên, ở bên ngoài, nền tảng ủng hộ của ông đã suy yếu hơn nhiều so với hai năm trước đây.

Ngay cả khi đảng Cộng hòa nắm chắc khả năng kiểm soát Hạ viện, các nhà phân tích cho rằng không thể phủ nhận thực tế đảng của ông Trump đã không thể hiện tốt như mong đợi trong cuộc bầu cử giữa kỳ. "Sóng đỏ khổng lồ" mà ông Trump và nhiều thành viên Cộng hòa dự đoán đã không xảy ra, khi đảng Dân chủ bảo vệ được quyền kiểm soát Thượng viện, còn cách biệt tại Hạ viện cũng rất mong manh.

Hàng loạt ứng viên mà ông Trump hậu thuẫn trong bầu cử giữa kỳ không thể giành chiến thắng, làm dấy lên câu hỏi liệu đảng Cộng hòa có thể đặt niềm tin vào cựu tổng thống trong cuộc bầu cử năm 2024 hay không.

Kết quả thăm dò vẫn chỉ ra rằng ông Trump là ứng viên được yêu thích trong các cử tri đảng Cộng hòa, nhưng kể từ khi các ứng viên được ông ủng hộ lần lượt thất bại trong các cuộc đua vào ghế thống đốc, thượng nghị sĩ, hạ nghị sĩ, mức độ ủng hộ dành cho cựu tổng thống đang giảm sút.

Cuộc thăm dò được công bố ngày 12/11 cho thấy tỷ lệ ủng hộ của Trump giảm 6 điểm phần trăm, xuống còn 50%. Trong khi đó, Thống đốc Florida Ron Desantis, người giành chiến thắng vang dội trong cuộc đua tái tranh cử ở bang, vụt sáng với tỷ lệ ủng hộ tăng vọt. Sau khi Desantis thắng ghế thống đốc Florida, đám đông đã hô vang "thêm hai năm nữa", như ám chỉ rằng ông nên tranh cử tổng thống.

Nhiều thành viên Cộng hòa khác cũng đã công khai lên tiếng phản đối Trump. Thống đốc đảng Cộng hòa sắp mãn nhiệm của bang Maryland Larry Hogan hôm 13/11 kêu gọi đảng tách khỏi Trump nếu hy vọng giành chiến thắng trong bầu cử tổng thống năm 2024.

"Ông Donald Trump liên tục nói 'chúng ta sẽ thắng nhiều đến mức thấy mệt mỏi', nhưng trong những năm qua, tôi mệt mỏi vì thua cuộc. Đó là tất cả những gì ông ấy đã làm", Hogan nói.

Mo Brooks, nghị sĩ Alabama và từng là người ủng hộ Trump nhiệt thành, giờ cũng có lập trường mới về tương lai chính trị của ông. "Sẽ là sai lầm tồi tệ nếu đảng Cộng hòa đề cử Donald Trump làm ứng viên vào năm 2024", ông nói.

Bình luận gay gắt từ Brooks là dấu hiệu cho thấy cuộc chiến đổ lỗi ngày càng khốc liệt giữa các đảng viên Cộng hòa, gần một tuần sau khi đảng không thể kiểm soát Thượng viện.

Những tuyên bố không có bằng chứng của Trump về gian lận bầu cử năm 2020 dường như không còn tác động đến kết quả giữa kỳ. Tại hầu hết mọi cuộc vận động trước đó, Trump đều nói với cử tri rằng chiến thắng của ông bị "đánh cắp" như thế nào và kêu gọi họ ủng hộ ứng viên được ông hậu thuẫn. Một số ứng viên ủng hộ Trump cũng lặp lại quan điểm này, nhưng đều thất bại.

Giới quan sát cho rằng ngoài tỷ lệ ủng hộ sụt giảm, tham vọng Nhà Trắng của Trump cũng sẽ bị cản trở bởi nhiều cuộc điều tra về hành vi của ông trước, trong và sau nhiệm kỳ tổng thống.

Chúng bao gồm cáo buộc gian lận của Tập đoàn Trump, vai trò của ông trong cuộc bạo loạn Đồi Capitol và cuộc điều tra của FBI về các tài liệu mật Trump trữ ở nhà riêng. Những điều này đều có thể dẫn đến khả năng ông bị loại khỏi cuộc đua.

David Shribman, nhà phân tích của Globe and Mail nhận định thông báo tranh cử của Trump, dù được thể hiện hoành tráng đến mức nào, cũng sẽ khó làm thay đổi quan điểm của cử tri Mỹ.

Shribman dẫn kết quả khảo sát của CNN tuần trước cho thấy 58% cử tri không ủng hộ Trump. Một cuộc thăm dò gần đây của NBC cũng chỉ ra 30% cử tri đảng Cộng hòa tán thành Trump.

"Đảng Cộng hòa chúng tôi đã thua vào năm 2018. Chúng tôi thua năm 2020. Chúng tôi tiếp tục thua năm 2021 ở Georgia", Chris Christie, cựu thống đốc Cộng hòa của bang New Jersey, nói. "Chỉ có một người đáng trách, đó là Donald Trump".