Tăng sức ép đào thải công ty chứng khoán yếu

Với những đề xuất mới về chỉ tiêu an toàn tài chính của công ty chứng khoán, việc khai tử các công ty chứng khoán nhỏ, hiệu quả kinh doanh yếu kém sẽ diễn ra nhanh hơn.

Nâng quy chuẩn an toàn tài chính

Tuy không có nhiều thay đổi so với quy định hiện hành, nhưng dự thảo Thông tư quy định chỉ tiêu an toàn tài chính và biện pháp xử lý đối với tổ chức kinh doanh chứng khoán không đáp ứng chỉ tiêu an toàn tài chính, do Bộ Tài chính vừa công khai lấy ý kiến các thành viên thị trường cho thấy, nhà quản lý muốn tăng sức ép thanh lọc các công ty chứng khoán ốm yếu.

Phần lớn các nội dung mới trong lần sửa đổi chính sách này tập trung ở các biện pháp xử lý công ty chứng khoán không đảm bảo an toàn tài chính, tùy theo các cấp độ từ nặng nhất đến nhẹ: kiểm soát đặc biệt, kiểm soát, cảnh báo.

Theo đó, với biện pháp xử lý các công ty chứng khoán trong diện kiểm soát đặc biệt, có 2 điểm mới được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) đề xuất.

Ðầu tiên là thay vì sau thời hạn 2 tháng như quy định hiện hành, nhà hoạch định chính sách đề xuất rút ngắn xuống còn 1 tháng kể từ ngày công ty chứng khoán bị đặt vào tình trạng kiểm soát đặc biệt, Sở Giao dịch chứng khoán thực hiện đình chỉ một phần hoạt động của công ty chứng khoán thành viên không khắc phục được tình trạng kiểm soát đặc biệt.

Việc đình chỉ giao dịch của Sở Giao dịch chứng khoán kết thúc khi công ty chứng khoán được UBCK quyết định đưa ra khỏi tình trạng kiểm soát đặc biệt…

Ðiểm mới thứ hai là sau khi hết thời hạn kiểm soát đặc biệt, nếu tổ chức kinh doanh chứng khoán vẫn không khắc phục được tình trạng kiểm soát đặc biệt thì sẽ bị đình chỉ hoạt động.

Sau 6 tháng kể từ ngày quyết định đình chỉ có hiệu lực, UBCK ra quyết định rút nghiệp vụ môi giới chứng khoán trong trường hợp công ty chứng khoán không khắc phục được tình trạng bị đình chỉ hoạt động.

Liên quan đến biện pháp xử lý công ty chứng khoán bị đặt vào tình trạng kiểm soát, nhà quản lý đề xuất sau 4 tháng kể từ ngày bị đặt vào tình trạng kiểm soát, Sở Giao dịch chứng khoán thực hiện đình chỉ một phần giao dịch của công ty chứng khoán thành viên không khắc phục được tình trạng kiểm soát. Thời hạn này rút ngắn 2 tháng so với quy định hiện hành.

Việc đình chỉ giao dịch của công ty chứng khoán thành viên của Sở Giao dịch chứng khoán sẽ kết thúc khi công ty chứng khoán được UBCK quyết định đưa ra khỏi tình trạng kiểm soát.

Với các công ty chứng khoán bị rơi vào tình trạng kiểm soát, do là tình trạng bị mất an toàn tài chính nhẹ nhất, nên biện pháp ứng xử với công ty chứng khoán rơi vào tình trạng cảnh báo về cơ bản giữ nguyên như hiện hành.

Chỉ có một điểm thay đổi nhỏ là UBCK xem xét đưa tổ chức kinh doanh chứng khoán ra khỏi tình trạng cảnh báo khi tỷ lệ vốn khả dụng đạt từ 180% trở lên trong 3 tháng liên tục, trong đó tỷ lệ vốn khả dụng tại kỳ báo cáo cuối cùng phải được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán được chấp thuận và có báo cáo UBCK về khắc phục tình trạng cảnh báo.

Liên quan đến trách nhiệm của cá nhân và tổ chức kinh doanh chứng khoán bị đặt vào tình trạng kiểm soát, kiểm soát đặc biệt, một điểm mới tại dự thảo thông tư là công ty chứng khoán chỉ được quản lý tiền giao dịch chứng khoán theo phương thức khách hàng của công ty chứng khoán mở tài khoản trực tiếp tại ngân hàng thương mại do công ty chứng khoán lựa chọn để quản lý tiền giao dịch chứng khoán.

Những góc nhìn từ thị trường

Hướng sửa đổi chính sách như trên, theo ghi nhận của Ðầu tư Chứng khoán, nhận được sự đồng tình của nhiều công ty chứng khoán quy mô vốn lớn.

Khi chính sách nâng cao các tiêu chí về vốn, an toàn tài chính với công ty chứng khoán, cũng như mạnh tay hơn trong xử lý các công ty mất an toàn tài chính, thậm chí thanh lọc dần công ty có quy mô nhỏ, ốm yếu, sẽ rộng sân hơn cho các công ty lớn thể hiện vai trò trên thị trường.

Về phía nhà đầu tư, ông Bùi Minh Hùng tại Chứng khoán Ðông Á cho rằng, một khi công ty chứng khoán có năng lực tài chính tốt và chuyên môn nghiệp vụ cao, thị trường sẽ phát triển tích cực hơn, lợi ích của nhà đầu tư sẽ được bảo vệ tốt hơn.

Thực tế, các công ty chứng khoán nhỏ phải cạnh tranh bằng những con đường riêng, trong đó có những hỗ trợ nhà đầu tư ngoài quy chuẩn pháp luật cho phép, nhưng xét trên bình diện tổng thể thị trường, đại đa số nhà đầu tư vẫn muốn gửi tài sản và niềm tin đầu tư vào các công ty môi giới có an toàn tài chính tốt và được kiểm soát chặt chẽ bởi nhà quản lý.

Ghi nhận của Ðầu tư Chứng khoán cho thấy, một số công ty chứng khoán vừa gửi đề xuất lên UBCK về việc cần nâng tiêu chuẩn vốn tối thiểu cho 4 nghiệp vụ lõi.

Theo đó, với nghiệp vụ môi giới, tự doanh chứng khoán, cần lần lượt tăng từ 25 tỷ đồng hiện hành lên 100 tỷ đồng và từ 50 tỷ đồng lên 100 tỷ đồng.

Tương tự, nghiệp vụ bảo lãnh phát hành và tư vấn đầu tư chứng khoán được đề xuất tăng mạnh từ 165 tỷ đồng hiện tại lên 500 tỷ đồng và từ 10 tỷ đồng lên 50 tỷ đồng…

Bên cạnh các ý kiến ủng hộ việc tăng chuẩn công ty chứng khoán, Ðầu tư Chứng khoán cũng ghi nhận được những ý kiến không ủng hộ.

Phó chủ tịch hội đồng quản trị một công ty chứng khoán có vốn chủ sở hữu 300 tỷ đồng cho rằng, việc nâng quá mạnh các điều kiện về vốn tối thiểu mà công ty chứng khoán phải đáp ứng cho triển khai các nghiệp kinh doanh lõi, cũng như phải đáp ứng các chỉ tiêu an toàn tài chính cao hơn so với hiện hành là “làm khó” cho công ty chứng khoán quy mô vừa và nhỏ.

Trên thực tế, trong số công ty chứng khoán quy mô vốn vừa và nhỏ, vẫn có các đơn vị quản trị vững, hiệu quả kinh doanh khá tốt.

Trong bối cảnh kinh doanh khó khăn hiện nay, mà yêu cầu họ phải huy động nhiều vốn để đáp ứng chuẩn cao về an toàn tài chính là khó khả thi, đẩy họ vào thế khó.

Nhà quản lý sẽ phải cân nhắc những ý kiến trái chiều từ thị trường để định ra chính sách mới trong bối cảnh khối công ty chứng khoán Việt Nam có trên 70 cái tên, nhưng thực tế chỉ khoảng 25 công ty thực sống bằng các nghiệp vụ chứng khoán, còn lại là các công ty có tên, nhưng tồn tại là để phục vụ mục tiêu của chủ sở hữu, hoặc mong chờ bán lại cho đối tác khi có điều kiện chuyển giao.