Tân Hiệp Phát - Thật đáng tiếc cho một đế chế F&B mạnh của VN

THP là một điển hình khởi nghiệp của thế hệ 5-6X VN, rời bỏ môi trường công gầy dựng doanh nghiệp tư nhân khi đất nước cởi mở hơn với kinh tế tư nhân. Nếu ở thập niên 80-90 thế kỷ trước, chúng ta mới hiểu hết sự gian nan của những người gầy dựng cơ ngơi này, Cá nhân tôi luôn coi THP như một tấm gương khởi nghiệp.

THP vô cùng gian nan, lên voi xuống chó với rất nhiều loại thức uống, trong đó bài học Bia tươi Laser đốt hết 200 tỷ (năm 2000 con số này rất lớn), luôn là câu chuyện đã đi vào kinh điển bài học thất bại của marketing. Trên con thuyền sắp đắm, THP vô tình lượm được bí kíp khi được một nhà cung ứng hương liệu Nhật Bản chia sẻ về Trà Xanh, vốn chả xa lạ gì với người Á Đông, khi đó ai cũng nghĩ điên hay sao mà làm nước này bán, nhà ai chả có trà. Nhưng công ty Nhật Bản đã chỉ cho THP biết các yếu tố thiên thời địa lợi nhân hòa cho điểm rơi là người Tiên phong của Trà Xanh đóng chai ướp lạnh (các loại nước uống có ga có đường truyền thống sẽ bị tẩy chay mạnh sau năm 2000...). Trong tư thế không còn gì để mất, THP dốc hết toàn lực cho canh bạc cuối cùng Trà xanh 0o. Đây lại là một câu chuyện kinh điển về vai trò của nhà cung ứng trong nghiên cứu và phát triển sản phẩm, đừng xem nhà cung ứng là chùm khế ngọt, ở đời chỉ có mối quan hệ hợp tác tốt đẹp mới thấy được cái gì là chân tình lúc nguy nan. THP đã trở mình lấy lại những gì đã mất, và lấy thêm nhiều thứ nữa từ Trà Xanh 0o đến khi Con ruồi làm thay đổi mọi thứ!

THP cũng như TN từng là niềm tự hào của kinh tế tư nhân Việt, họ đã thật sự cạnh tranh sòng phẳng với các tập đoàn đa quốc gia F&B và đã có chổ đứng riêng với họ. THP đã chịu chơi và chịu chi cho công nghệ, cho ERP, tiên phong trong chuyển đổi số, cho hệ thống quản trị hiện đại bậc nhất VN. THP đã mời rất nhiều nhà tư vấn tầm cỡ thế giới về tái cấu trúc doanh nghiệp để đưa họ trở thành công ty lớn nhất VN và nhắm đến tầm châu lục. Trong lĩnh vực F&B không có một chứng chỉ chứng nhận gì mà THP không có, một nỗ lực rất phi thường. Lãnh đạo của THP đã cho thấy họ xứng đáng ở tầm cở đa quốc gia.

Tuy nhiên, một điều làm tôi cảm thấy lạ, cũng như nhiều nơi sản xuất F&B khác của người Việt, tôi thường hay hỏi nhân viên sản xuất chất lượng của công ty "các anh có dám dùng sản phẩm mình làm ra không", hầu hết sự trả lời là cái "cười cười". Đây là điều khác biệt duy nhất, căn cơ nhất với các công ty Nhật, Hà Lan, Thụy sĩ, Mỹ mà tôi cũng đã từng hỏi câu tương tư như vậy. Đó là sự khác biệt của Đạo đức kinh doanh, sự khác biệt để giúp cho sự trường tồn.

Cái ải cao nhất mà doanh nhân Việt không thể vượt qua, không phải là cái ải về năng lực hay tri thức, mà là cái ải về Đạo đức. Triết lý kinh doanh của doanh nhân Việt chỉ đọng lại vài câu, "kinh doanh là kiếm tiền ăn chơi cho đã, kiếp người ngắn ngủi ngu sao không chơi, tiền nhiều để lại làm gì."?

Kinh doanh kiếm tiền và sáng lập một sự nghiệp để lại cho đời sau, rạng danh xã hội, dân tộc, quốc gia, khác rất xa...và còn lâu lắm doanh nhân Việt mới đạt được đến ngưỡng này, bởi trong mắt họ hàng hiệu, du thuyền, chân dài, siêu xe, sòng bạc,...vẫn còn quá hấp dẫn. Tất cả dẫn họ vào con đường thân bại danh liệt, mất hết tất cả, gia đình tan nát vào cuối đời.