Tâm sự đầu tư: Tâm lí trong đầu tư cực kỳ quan trọng

Hôm qua, một người bạn gửi cho mình bài viết về các nguyên tắc giao dịch cổ phiếu của Dennis Gartman, chủ bút của tờ The Gartman Letter, một tờ báo phổ biến những kinh nghiệm đầu tư cho các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức. Trong đó có nguyên tắc số 3 mà mình thấy rất tâm đắc:

“ Tài sản của nhà đầu tư có 2 loại: tâm lý và tiền. Trong 2 loại này, tâm lý quan trọng hơn và đắt giá hơn. Cố giữ vị thế thua lỗ sẽ làm tiêu hao đáng kể tài sản tiền, nhưng còn làm tiêu hao nhiều hơn tài sản tâm lý.”

O’neil rất thích một cuốn sách “cuộc chiến để tồn tại trong đầu tư” của nhà giao dịch huyền thoại Gerald Martin Loeb. Thật sự, thị trường chứng khoán nguy hiểm chỉ sau chiến tranh, là cuộc chiến tâm lý, trí tuệ cảm xúc đầy căng thẳng và nếu bạn chuẩn bị không tốt về mặt tâm lý là cửa thua của bạn rất cao. Khi bạn mang tâm lý tiêu cực, đổ lỗi cho thị trường thì bạn đang thua về mặt tâm lý rồi. Nó sẽ dẫn đến bạn bị chán nản, chấp nhận là một kẻ thua cuộc, rời bỏ thị trường.

Một nhà đầu tư thành công khi họ đã chuẩn bị kỹ về quản trị cảm xúc. Hệ thống giao dịch của họ như kiềng 3 chân vậy, không chỉ có mỗi phương pháp giao dịch mua cổ phiếu nào, bán lúc nào mà còn phải quản trị vốn, quản trị cảm xúc, đủ cả 3 chân kiềng mới tạo nên một nhà giao dịch thành công!

Giang hồ hay nói “hãy tham lam khi người khác sợ hãi” nhưng sự thật thì đám đông thường tham lam mọi lúc và chả đợi đến lúc tột cùng của sự sợ hãi, họ đã lao vào bắt đáy ở 1400 1300 1200 rồi! Và nhịp rơi này, nhiều cổ phiếu đã giảm tới 50%.

Nếu bạn rơi vào trường hợp này, và bạn đang đọc đến đây thì có phải bạn đang nghĩ “ tắt app, đợi về bờ, có nên bán hay không, đợi hồi để bán, giờ bán muộn rồi, lỗ quá rồi, giá như đọc bài viết của mình sớm hơn…”. Hãy nghe mình nói nè, mọi thị trường gấu đều là bước chuẩn bị cho một thị trường tăng giá mới, cái bạn cần là chuẩn bị một hành trang thật tốt, sốc lại tinh thần, tích lũy thêm kiến thức, và bạn không phải chỉ đầu tư trong mỗi năm nay. Đừng để khoản lỗ hiện tại ảnh hưởng đến thành công dài hạn của bạn, hãy coi nó chỉ đơn giản là những vấp ngã đầu đời trong quá trình học hỏi đầu tư. Khi bạn đủ kiến thức kinh nghiệm thì bạn sẽ kiếm tiền từ thị trường cả đời, những khoản lỗ hiện tại là quá nhỏ so với khoản lãi trong dài hạn của bạn!

Vậy thì xử lý thế nào với các khoản lỗ hiện tại?

1. Hãy tự soi lại các cổ phiếu của bạn, cổ phiếu đó có được các nhà đầu tư tổ chức nắm giữ? Mình lấy ví dụ cổ phiếu MBB theo thống kê của fireant có số lượng tổ chức là 40 , trong đó số lượng tổ chức nước ngoài là 23. Tổ chức nắm giữ 53% số cổ phiếu lưu hành. Đây là những nhà đầu tư có khuynh hướng nắm giữ cổ phiếu dài hạn, và khi họ không bán ra mà tiếp tục mua vào khi giá giảm đến mức hợp lý thì sẽ làm nguồn cung trên thị trường sụt giảm, tạo đà đẩy giá cổ phiếu bật tăng trở lại. Và việc phân tích các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp có chắc giỏi hơn những chuyên gia phân tích của họ? Do vậy việc quan sát động thái của các cổ đông là tổ chức trong thời gian tới rất quan trọng để dự đoán đáy của MBB nói riêng và các cổ phiếu khác.

2. Giả sử bạn mua 10 nghìn cổ phiếu thị giá 10k/1 cổ tức giá trị bạn bỏ ra mua là 100 triệu; hiện tại giá cổ phiếu còn 5k/1 cổ phiếu, tức giá trị hiện tại khoản đầu tư của bạn là 50 triệu. Vậy với 50 triệu đó, bạn có còn muốn sở hữu cổ phiếu hiện tại không, hay bạn có tìm thấy những cổ phiếu khác tiềm năng hơn, có doanh thu lợi nhuận tăng ổn định trong nhiều năm, trong khi cổ phiếu của bạn doanh thu lợi nhuận chỉ đi ngang trong nhiều năm, không có tiềm năng tăng trưởng (ví dụ như ngành than), biên lợi nhuận thấp, không có tổ chức uy tín nào nắm giữ cổ phiếu. Nếu có cổ phiếu tốt hơn, tại sao bạn không đầu tư vào đó, cổ phiếu của bạn có thể sẽ nằm bẹp ở đây vài năm hoặc giảm tiếp vì chả có tay to tổ chức nào vào kéo giá cổ phiếu lên! Bạn sẽ mất chi phí cơ hội! Những cổ phiếu hàng hóa có tính chu kỳ, như sắt, hóa chất sẽ nằm bẹp khá lâu trước khi có sóng tăng tiếp theo, những cổ phiếu của những doanh nghiệp có khả năng tăng trưởng như ngân hàng, chứng khoán, bán lẻ, bds sẽ dễ hồi phục hơn. Bạn có thể bán một nửa số cổ phiếu đang nắm giữ và dành nửa tiền đó ngắm một cổ phiếu phục hồi tốt thử xem liệu cổ phiếu nào mang tiền về cho bạn, trải nghiệm đó sẽ cho bạn thêm kinh nghiệm đầu tư!

3. Nếu bạn muốn trở thành nhà đầu cơ, giao dịch cổ phiếu thực thụ thì việc chấp nhận bán cổ phiếu xong, giá cổ phiếu quay đầu tăng là hết sức bình thường! Hãy coi như giá trị hiện tại của cổ phiếu là một sự khởi đầu, là giá gốc, tính đến ngày 9/10/2022. Và bạn đề ra nguyên tắc cutloss 8% với bất kỳ cổ phiếu nào, nếu sau ngày 9/10, giá cổ phiếu giảm lớn hơn 8% thì bạn bán dứt khoát, thoát ra để tâm lý thoải mái, tinh thần sáng suốt và đánh giá lại vấn đề. Thị trường tăng giá sẽ có rất nhiều cơ hội cho bạn giao dịch, hãy nhớ bạn có hàng chục năm giao dịch nữa chứ không phải chỉ là 2022!

Tổng kết lại thì dù bạn lựa chọn theo phong cách đầu cơ ăn chênh lệch giá, hay đầu tư dài hạn vào các công ty tốt đều kiếm được tiền, nhưng hãy lựa chọn phong cách bạn cảm thấy tâm lý thoải mái nhất, đừng để các tín hiệu nhiễu (bắt bớ, điều tra, t2t3) ảnh hưởng đến phân tích của bạn và lợi nhuận nó mang lại cho bạn cả đời thì thời gian bạn dành cho nó cũng phải tương đối. Hiện tại thì chỉ số Vnindex giảm 34% từ đỉnh, cũng xêm xêm chỉ số NASDAQ. Nên dù giao dịch t2.5 hay giao dịch t0 thì cũng như nhau cả thôi, trên sàn NASDAQ có các công ty tăng trưởng hàng đầu với những sản phẩm mang tính thời đại cũng đang bay 34% thì mấy cái nhà máy hoen gỉ ở Việt Nam cũng là bình thường bạn nhỉ. Và nếu NASDAQ bay 78% giai đoạn 2000-2002 hay 55% giai đoạn 2007-2008 thì cũng đâu có gì lạ khi NASDAQ bay 50% giai đoạn hiện tại và Vnindex của chúng ta cũng về 850 là nhẹ nhàng cho một cuộc hạ cánh cứng và rồi những cổ phiếu dẫn dắt thị trường sẽ xuất hiện, đó là lúc ta lên thuyền, giương buồm, và hát bài hát hãy để gió cuốn đi!

Nguồn: Sưu tầm