So sánh ngây ngô, số liệu thiếu chính xác

Trên facebook, có một số bạn hay đưa ra những so sánh Việt Nam và các nước khác, trong đó có những so sánh rất ngây ngô, có những so sánh với số liệu thiếu chính xác, có những so sánh với dữ liệu không tương đồng. Thế nhưng rất tiếc lại được khá đông hưởng ứng, tin, like và share.

NGÂY NGÔ

Gần đây có một post nói rằng “em hơn anh là nhà có phúc” với dẫn chứng rằng thu nhập bình quân đầu người của Lào hiện cao gần gấp đôi Việt Nam (Lào 7.203 USD, Việt Nam 3.590 USD). Tác giả bài này là một người tốt nghiệp đại học, những người like, comment, share phần lớn cũng có trình độ đại học.

Trong khi đó số liệu chính thức về GDP đầu người của World Bank và IMF đều cho số liệu GDP đầu người của Việt Nam cao gấp 2 lần Lào, cụ thể GDP đầu người năm 2022: Việt Nam 4.164 USD, Lào 2.088 USD (World Bank), Việt Nam 4.086 USD, Lào 2.046 USD (IMF). Tất nhiên thu nhập đầu người và GDP đầu người tính hơi khác nhau chút, nhưng nó luôn là tỷ lệ thuận.

Không biết tác giả lấy số liệu ở đâu, không nói rõ nguồn, không nói rõ năm nào (chỉ nói hiện tại), nhưng nói Lào gấp đôi Việt Nam, trong khi thực tế Việt Nam lại gấp đôi Lào, nghĩa là sai lệch gấp 4 lần. Thế mà vẫn có người tin, trong đó có cả những người có học thức.

KHÔNG CHÍNH XÁC

Đã có nhiều chuyên gia và cả đại biểu quốc hội đã phát biểu trên diễn đàn quốc hội để so sánh vốn đầu tư cho sân bay Long Thành và sân bay Đại Hưng (Bắc Kinh, Trung Quốc) và sân bay Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) và cho rằng vốn đầu tư 16-17 tỷ của sân bay Long Thành là cao hơn rất nhiều.

Những người ấy đã đưa ra số liệu so sánh về công suất và vốn đầu tư cho 3 sân bay như sau:

1) Sân bay Long Thành: 100 triệu hành khách, 16-17 tỷ USD

2) Sân bay Đại Hưng: 100 triệu hành khách, 11,5 tỷ USD

3) Sân bay Istanbul: 90 triệu hành khách, 12 tỷ USD.

So sánh trên đã được một vị tiến sĩ, đại biểu quốc hội phát biểu công khai trên nghị trường và rất nhiều báo Việt Nam cũng như nhiều Fbers đăng lại.

Thế nhưng khi tôi thực hiện việc kiểm chứng thông tin thì mới phát hiện ra số liệu trên là số liệu không chính xác, số liệu chính xác về vốn đầu tư của 2 sân bay Đại Hưng và Istanbul như sau:

1) Sân bay Đại Hưng:

Dự toán 11.5 tỷ USD, quyết toán 17 tỷ USD (120 tỷ nhân dân tệ), cộng thêm các dự án phụ trợ 46.2 tỷ USD (330 tỷ nhân dân tệ).

2) Sân bay Istanbul:

Khi khánh thành sân bay ngày 28/10/2018, Reuter và India Today đều nói rằng vốn đầu tư 12 tỷ, thế nhưng thực tế sau quyết toán, tức 2 năm sau (năm 2020), các nguồn tin đều nói rằng tiền xây sân bay Istanbul là 22.15 tỷ Euro (140 tỷ Lira) chưa tính thuế VAT hoặc 23 tỷ 399 triệu EURO, nghĩa là số tiền xây sân bay Istanbul hết những 25,67 tỷ USD (cao gấp hơn 2 lần).

Như vậy bài toán so sánh vốn cho sân bay Long Thành đã thay đổi từ 16-17 tỷ USD so với 11.5 tỷ và 12 tỷ USD, trở thành so sánh 16-17 tỷ của sân bay Long Thành với 17 tỷ USD của sân bay Đại Hưng và 25.67 tỷ USD của sân bay Istanbul.

Tại sao, với nhiều người Việt, các số liệu về các dự án xây dựng sân bay (có thể cả các dự án xây dựng khác nữa) của nước ngoài luôn luôn sai, mà sai lệch khá lớn, thông thường là lấy số tiền trong dự toán, không phải số tiền quyết toán, thông thường là từ một bài báo nào đó, không phải là từ nhiều nguồn khác nhau, không phải là các nguồn tin cậy và hầu hết chưa có kiểm tra chéo thông tin.

Rất tiếc rằng có rất nhiều người có học vị, có vị trí trong xã hội cũng mắc lỗi này, rất tiếc rằng những tin kiểu như thế này lại có rất nhiều người Việt tin, rất nhiều người lan truyền và nó hằn rất sâu trong đầu, mãi 5 - 7 năm sau nhiều người vẫn nhắc lại những con số sai lệch ấy để minh chứng trong các lập luận của mình.