SGI Capital: Thị trường tháng 8 tiếp tục khó khăn, mối lo margin hiện hữu

Theo SGI Capital, những gì mới xảy ra với thị trường chứng khoán Nhật hay thị trường chứng khoán Việt Nam 2022 là lời cảnh báo khi tỷ lệ margin cao và xu hướng thị trường không thuận lợi.

Diễn biến vĩ mô xấu đi nhanh

Trong báo cáo tháng 7 mới được SGI Capital công bố, quỹ đầu tư này đã cập nhật những lưu ý mới.

Cụ thể, trong báo cáo tháng trước, SGI Capital lưu ý rằng: “Những tác động tiêu cực từ lãi suất cao bắt đầu bộc lộ. Khả năng kinh tế Mỹ và toàn cầu sẽ suy yếu trong nửa cuối năm nay và đi vào suy thoái trong 2025 đang tăng dần. Đây là thời điểm thị trường chứng khoán chuyển pha từ kỳ vọng giảm lãi suất sang thận trọng với tỷ lệ thất nghiệp”.

Trong 13 lần gần đây, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất sau chu kỳ thắt chặt, có 10 lần kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái và ba lần hạ cánh mềm. Nhưng với những lần kinh tế Mỹ đã đạt ngưỡng toàn dụng lao động như hiện nay, khả năng xảy ra suy thoái là 9/10 lần, và chúng ta đang ở trước lần thứ 11.

Ngoài ra, áp lực chốt lời trên thị trường chứng khoán gần đây còn đến từ: thứ nhất, tốc độ tăng trưởng lợi nhuận của nhóm công nghệ dẫn sóng đã đạt đỉnh trong quý I và dự kiến hạ xuống mức 15% vào 2025 trong khi định giá đã tăng quá cao. Thứ hai, dòng tiền lạc quan theo đó chảy vào các quỹ cổ phiếu toàn cầu cũng đã lên lại mức đỉnh trong tháng 7.

Trong khi đó, mặt bằng lãi suất neo cao kéo dài khiến 44% số doanh nghiệp trong rổ vừa và nhỏ thua lỗ. Chênh lệch lợi tức trái phiếu giữa nhóm doanh nghiệp yếu kém và trái phiếu chính phủ Mỹ bắt đầu tăng mạnh trở lại từ nền thấp và sẽ là chỉ báo sớm cho làn sóng vỡ nợ thời gian tới. Với những diễn biến vĩ mô xấu đi nhanh gần đây, lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ đã giảm sâu và thị trường đang gửi tín hiệu rằng Fed có thể đã chậm trễ trong việc hạ lãi suất để tránh cho nền kinh tế Mỹ đi vào suy thoái.

Thị trường Việt Nam tiếp tục gặp khó khăn

Đối với thị trường Việt Nam, SGI Capital cho biết có một số điểm lưu ý. Trong đó, nhìn vào kết quả kinh doanh quý II, đà tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận tiếp tục cải thiện tốt so với quý I và cùng kỳ, một phần nhờ hiệu ứng nền so sánh thấp, một phần nhờ nhiều khoản lợi nhuận non-core (không phải cốt lõi) của nhóm phi tài chính. Nhóm cổ phiếu có kết quả kinh doanh tăng trưởng tốt đã thu hút mạnh dòng tiền và phản ánh khá đầy đủ vào định giá.

Ngành chứng khoán thời gian tới sẽ gặp áp lực cạnh tranh lớn khi thanh khoản thị trường co hẹp, nhu cầu margin và giao dịch giảm trong khi quy mô nở rộng quá nhanh dẫn tới thừa vốn và nhân sự.

Lợi nhuận ngành ngân hàng đang đóng góp 55% tổng lợi nhuận cả thị trường và duy trì đà tăng trưởng ấn tượng, tương ứng với kế hoạch đề ra đầu năm (+19% lợi nhuận sau thuế). Tuy vậy, chất lượng tài sản và chất lượng lợi nhuận nhìn chung tiếp tục xấu đi với dư nợ lãi phí phải thu tăng, nợ xấu tiếp tục tăng, tỷ lệ bao phủ nợ xấu giảm và tăng trưởng tín dụng tập trung nhiều vào hai nhóm ngành rủi ro cao là bất động sản và ô tô. Xu hướng tăng lãi suất huy động dù chưa phải là lớn trong khi cạnh tranh bằng lãi vay sẽ thể hiện sức ép lên NIM và lợi nhuận các quý tới. Những ngân hàng có tốc độ tăng trưởng tín dụng cao trong giai đoạn này có thể tiềm ẩn rủi ro về chất lượng tài sản trong tương lai.

Sau khi đạt đỉnh thanh khoản cũng như khả năng thu hút dòng tiền rẻ trong quý II, giá trị giao dịch đã giảm nhanh trong tháng 7 dưới áp lực bán ròng của khối ngoại, của đổ đông nội bộ, và áp lực phát hành. Số dư tiền mặt của nhà đầu tư giảm trong khi lượng margin tăng lên mức kỷ lục.

“Một lượng margin lớn có thể là khoản vay của chủ doanh nghiệp và cổ đông tài trợ cho hoạt động khác cho thấy khả năng tiếp cận tín dụng khó khăn khiến họ phải chấp nhận vay ngắn hạn công ty chứng khoán ở mức lãi suất rất cao (11-15%/năm). Lượng margin này không đảm bảo rủi ro thấp nếu thực trạng dòng tiền của doanh nghiệp và các cá nhân này tiếp tục khó khăn, việc giải chấp block lớn sẽ ảnh hưởng tiêu cực hơn lên thị trường chung so với giải chấp margin của nhà đầu tư nhỏ lẻ. Những gì mới xảy ra với thị trường chứng khoán Nhật hay thị trường chứng khoán Việt Nam 2022 là lời cảnh báo khi tỷ lệ margin cao và xu hướng thị trường không thuận lợi”, SGI Capital nhận định.

Diễn biến dư nợ margin trong các quý qua

Trong một tháng qua, có tới 60% cổ phiếu trên ba sàn giảm trên 15% từ đỉnh. Toàn bộ 50 cổ phiếu giao dịch nhiều nhất đều giảm giá, trong đó một nửa giảm tới hơn 20%. Thống kê này cho thấy mức độ khó khăn trong việc tìm kiếm cơ hội và tránh tổn thất của nhà đầu tư trong thời gian gần đây. Tháng 8 hứa hẹn tiếp tục là một tháng khó khăn khi áp lực rút vốn vẫn tiếp diễn từ khối ngoại trong bối cảnh thanh khoản thị trường chưa được cải thiện.

“Kỳ vọng tăng trưởng và định giá chưa đắt đang là điểm tựa niềm tin cho thị trường hiện nay và khiến mức định giá tương lai của nhiều cổ phiếu bắt đầu hấp dẫn hơn. Tuy vậy, chất lượng lợi nhuận và triển vọng tăng trưởng bị đe dọa bởi rủi ro suy thoái toàn cầu đang tăng lên đòi hỏi chúng ta phải cẩn trọng và có một mức chiết khấu lớn hơn cho biên an toàn khi đầu tư. Những rủi ro tiềm tàng cả trong nước và quốc tế nhiều khả năng sẽ bộc lộ rõ hơn trong những tháng cuối năm tạo nên sự dịch chuyển mạnh của dòng tiền và sẽ mang lại nhiều cơ hội cho nhà đầu tư kiên nhẫn”, SGI Capital cho biết.