Quảng Ninh: Hậu quả tồi tệ ở một quần đảo trong tâm chấn “đặc khu”

Gần đây, dư luận cộm lên thông tin về nhiều hòn đảo trên vịnh Bái Tử Long thuộc xã Thắng Lợi, huyện Vân Đồn bị chiếm dụng làm nhà tư, cho thấy công tác quản lý Nhà nước về đất đai, xây dựng ở đây bị buông lỏng. Nhưng cũng có thông tin khác, cho rằng công trình xây dựng này không phải mới có, mà có từ trước, nhưng rộ lên từ khi Vân Đồn rục rịch xây dựng Đặc khu.

Phóng viên Báo điện tử Xây dựng đã thực tế hiện trường, trao đổi với ông Nguyễn Văn Tùng - Chủ tịch UBND xã Thắng Lợi về thực trạng này. Ông Nguyễn Văn Tùng cho biết: “Xã Thắng Lợi có 435 nóc nhà, vạn chài là chủ yếu. Hiện còn 68 hộ ở dưới biển, không có nhà trên bờ”.

Từ năm 2009 trở về đây, nhất là từ khi đảo Cái Bầu đất đai lên ngôi bởi Khu kinh tế Vân Đồn chuyển động, đã kéo theo vùng đảo này phát triển. Các chủ rừng hướng theo mục tiêu trồng rừng cảnh quan, kết hợp với du lịch sinh thái; trong đó có công trình xây dựng cốt tạo mốc chủ chuyển trên đảo. Bốn hòn đảo đang được dư luận quan tâm là các đảo: Thẻ Vàng, Hòn Nêm, Soi Dâu và đảo Công Đông.

Bốn hòn đảo to nhỏ có khác nhau, xuất xứ chủ rừng và mức độ xây dựng phải trái có khác nhau. Ở bài viết này, Báo điện tử Xây dựng đề cập đến đảo Thẻ Vàng, theo báo cáo của ông Nguyễn Văn Tùng - Chủ tịch UBND xã Thắng Lợi.

Về hồ sơ pháp lý: Ngày 27/4/2007, UBND huyện Vân Đồn có Văn bản số 286/CK-UBND, giao diện tích 6,3 ha mặt nước (do ông Đoàn Viết Sinh chuyển nhượng lại) để đắp đầm nuôi trồng thủy sản. Ngày 31/3/2008, UBND huyện Vân Đồn có Quyết định số 327/QĐ-UBND cấp cho ông Tô Văn Chương với diện tích là 59,2ha đất để trồng rừng sản xuất, trên đảo Thẻ Vàng.

Ngày 01/01/2008, thị đoàn Cẩm Phả có Quyết định số 131/QĐ-TĐ-CP, thay đổi chủ đầu tư quản lý và phát triển đảo Thẻ Vàng, trong đó giao cho ông Tô Văn Chương thay mặt Ban thường vụ thị đoàn Cẩm Phả được quản lý, sử dụng 111,6 ha trong đó có 97ha là đất trồng và bảo về rừng, 14,6ha đất mặt nước nuôi trồng thủy sản. Đất thị đoàn Cẩm Phả có nguồn gốc được UBND huyện Cẩm Phả (nay là UBND huyện Vân Đồn) giao theo Quyết định số 113/QĐ-UB, ngày 12/3/1993, từ đó đến nay ông Tô Văn Chương trồng rừng và xây dựng ao đầm thả tôm cá ổn định (không có tranh chấp).

Tuy nhiên, ngày 11/6/2010, UBND tỉnh Quảng Ninh có Quyết định số 1731/QĐ-UBND thu hồi toàn bộ diện tích đất đai mà trước đó huyện Cẩm Phả đã giao cho thị đoàn, thị đoàn lại giao tiếp cho ông Tô Văn Chương quản lý để trao trả lại cho UBND huyện Vân Đồn.

Ngày 29/6/2010, UBND huyện Vân Đồn có Quyết định số 1943/QĐ-UBND thành lập Hội đồng định giá tài sản để xác định giá trị còn lại của tiền sử dụng đất, tiền thuê đất tài sản đầu tư trên đất không có nguồn gốc từ ngân sách Nhà nước đối với khu đất thu hồi của thị đoàn Cẩm Phả giao cho UBND huyện Vân Đồn quản lý tại đảo Thẻ Vàng. Hội đồng do Sở Tài chính chủ trì và có đề xuất các nội dung thanh toán cho đơn vị bị thu hồi đất.

Song, từ đó đến nay, ông Tô Văn Chương vẫn chưa nhận được tiền đền bù tài sản, công trình xây dựng trên đất và giao đất cho đơn vị tiếp quản. Ông Tô Văn Chương vẫn là chủ sở hữu trồng và quản lý bảo vệ rừng, nuôi tôm cá trong ao đầm của toàn bộ diện tích 111,6 ha mà thị đoàn Cẩm Phả giao cho mình từ năm 2008.

Quyết định thu hồi đất của UBND tỉnh như tạm gác để đấy. 5 năm sau (30/12/2015), Ban quản lý Khu kinh tế Quảng Ninh chủ trì phối hợp với Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, UBND huyện Vân Đồn tổ chức buổi làm việc với ông Tô Văn Chương chủ rừng. Khi ấy, ông Tô Văn Chương từ hộ cá thể đã chuyển thành Cty CP Ngọc Long (Cty Ngọc Long), để nghe doanh nghiệp trình lập Dự án trồng rừng và du lịch sinh thái tại đây. Liên ngành có biên bản chung, thống nhất ý kiến cho phép Cty CP Ngọc Long đang sở hữu thực địa được lập hồ sơ đề nghị UBND tỉnh Quảng Ninh cấp phép Dự án trồng rừng và du lịch sinh thái tại chỗ.

Ngày 06/01/2016, Cty CP Ngọc Long có Văn bản số 28/CTCP về việc chấp thuận địa điểm quy hoạch trồng rừng và du lịch sinh thái trên đảo Thẻ Vàng này. Ngày 20/4/2016, Ban quản lý Khu kinh tế có Tờ trình số 604/TTr-BQLKKT trình UBND tỉnh về việc chấp thuận địa điểm quy hoạch trồng rừng và du lịch sinh thái trên đảo Thẻ Vàng, do Cty CP Ngọc Long làm chủ đầu tư, trên cơ sở đã được các Sở, ngành và huyện Vân Đồn đồng ý (có văn bản).

Ngày 28/4/2016, UBND tỉnh Quảng Ninh có Quyết định số 1289/QĐ-UBND “Chấp thuận địa điểm Quy hoạch trồng rừng và du lịch sinh thái tại đảo Thẻ Vàng”. Ngày 08/8/2016, Cty CP Ngọc Long có Tờ trình số 01/TTr-CTCP về việc xin phê duyệt Nhiệm vụ Quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 dự án trồng rừng và du lịch sinh thái tại đây.

Ngày 12/8/2016, Ban quản lý Khu kinh tế ban hành Quyết định số 178/QĐ-BQLKKT V/v phê duyệt nhiệm vụ Quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 Dự án trồng rừng và du lịch sinh thái tại đảo Thẻ Vàng. Hồ sơ nhiệm vụ đã được UBND huyện tham gia ý kiến tại Văn bản số 858/UBND-KTHT ngày 14/6/2016; Sở Xây dựng tại Văn bản số 1760/SXD-QHXD ngày 29/6/2016; Sở Tài Nguyên và Môi trường tại Văn bản số 2610/TNMT-QHKH ngày 04/12/2015; Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tại Văn bản số 1897/NN&PTNT–KHTC ngày 27/6/2016.

Ngày 15/8/2016, Cty CP Ngọc Long có tờ trình số 18/TTr-CTCP về việc xin phê duyệt đề án quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 dự án trồng rừng và khu du lịch sinh thái tại đảo Thẻ Vàng. Ngày 19/9/2016, Ban quản lý Khu kinh tế hạ tầng ban hành Quyết định số 212/QĐ-BQLKKT V/v phê duyệt Quy hoạch chi tết xây dựng tỷ lệ 1/500 Dự án trồng rừng và du lịch sinh thái tại đảo Thẻ Vàng.

Một lần nữa, hồ sơ quy hoạch của Cty CP Ngọc Long được các Sở, ngành tham gia ý kiến bằng văn bản. Cụ thể, UBND huyện Vân Đồn có Văn bản số 1300/UBND -KTHT ngày 14/6/2016; Sở Xây Dựng có Văn bản số 2434/SXD-QHXD ngày 29/8/2016; Sở Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn có Văn bản số 2728/NN&PTNN -KHTC ngày 31/8/2016.

Ngày 15/10/2016, các cơ quan chức năng của huyện Vân Đồn gồm: Phòng Kinh tế và Hạ tầng, Phòng Tài nguyên Môi Trường, Trung tâm phát triển quỹ đất và UBND xã Thắng Lợi phối hợp với Cty CP Ngọc Long tổ chức công bố công khai quy hoạch được duyệt.

Với những cơ sở pháp lý trên, cho thấy Cty CP Ngọc Long có dự án trồng rừng kết hợp với du lịch sinh thái trên đảo Thẻ Vàng, không phải là “đại gia” tự độc chiếm đảo để xây dựng “biệt phủ” cho riêng mình như dư luận cộm lên thông tin.

Tuy nhiên, dự án đã được phê duyệt nhưng nhà đầu tư phải thực hiện đúng quy trình, quy phạm xây dựng các hạng mục công trình trên đất, như cấp phép xây dựng, đánh giá tác động môi trường... Cty CP Ngọc Long phần do nóng vội; phần do cơ chế quản lý xây dựng còn bất cập, nhiều dự án đầu tư vừa xây dựng vừa hoàn chỉnh hồ sơ cấp phép.

Từ khi công bố dự án ngày 15/10/2016 đến nay, Cty CP Ngọc Long đã xây dựng mới và nâng cấp một số công trình như: Xây bến cập tàu; làm đường giao thông nội đảo dài 140m, rộng đường 6m, bê tông dày 25cm; xây kè bao biển kích thước 50x4,0m cao 0,5m; làm cống thoát nước kiên cố dài 47m, sâu 1,8m; san lấp mặt bằng diện tích 3.500m2. Cty CP Ngọc Long còn là nhà hưng công lớn, trong việc trùng tu xây dựng đền chùa, di tích văn hóa - lịch sử trên đảo Thẻ Vàng.

Trong quá trình xây dựng, cơ quan chức năng của xã và của huyện có kiểm tra, xử lý, yêu cầu tháo dỡ. Ngày 20/3/2016, Cty CP Ngọc Long đã tháo dỡ 4 công trình, nhưng bẻ ghi trở lại thời hoang sơ thì chưa.

Theo người dân sinh sống lâu năm ở đây cho biết: Xã Thắng Lợi có 92 hòn đảo lớn nhỏ, trong đó có 7 đảo đất, còn lại là đảo đá, chỉ 2 đảo có người ở. Hồi sự kiện người Hoa (năm 1979), địa phương còn phải vận động người thập phương ra định cư giữ đất, giữ đảo. Năm 1990 - 1994, Nhà nước có chính sách giao đất, giao rừng, huyện đã giao nhiều đảo hoang cho dân lân cận, diện giáp ranh như người ở thị xã Cẩm Phả đến trồng rừng kết hợp với mở trang trại VAC. Quần đảo xã Thắng Lợi có thêm 4 đảo nhỏ có người định cư, hoặc chân đi chân về, trong đó có đảo Thẻ Vàng.

Vùng đảo yên tĩnh, từ khi rục rịch xây dựng đặc Khu kinh tế thì mới sinh chuyện. Người người bị hút hồn vào đất, thị trường đất nóng bỏng, nhiều công trình xây dựng mọc lên như để đánh dấu mốc chủ quyền. Còn ẩn chứa tình trạng Dự án lớn nuốt dự án bé, bằng mẹo gióng lên sự kiện “trái phép” để thu hồi đất “không” đồng... đã để lại hậu quả xấu cho quần đảo này.

Chính quyền địa phương hiện tại đang rơi vào thế bí, các công trình phải trái do cán bộ lớp trước để lại. Dự án có cấp phép hẳn hoi, nhưng cấp phép trái thẩm quyền, không đủ cơ sở pháp lý. Người dân thì chỉ biết dựa vào cán bộ cơ sở, những công trình xây dựng là mồ hôi nước mắt của dân, là tài sản của xã hội không thể tùy tiện đập phá. Tuy nhiên, các công trình xây dựng trái phép gần đây là không thể chấp nhận được, phải xử lý nghiêm minh.

Đảo Thẻ Vàng lình xình công trình xây dựng trái phép, là hậu quả tồi tệ trong tâm chấn “đặc khu”.