Quảng Ngãi: Giá cát đột ngột tăng gấp đôi là đang trở về giá trị thật của nó?

Kiểu cấp xin-cho không qua đấu giá gần như bị xoá bỏ hoàn toàn tăng cường truy quét, xử lý nạn khai thác lậu được xác định là những nguyên nhân chính dẫn cát xây dựng tăng giá gấp đôi so với 1 tháng trước đó. Với giá bán hiện khoảng 160.000 đồng/m3 theo đại diện cấp ngành của tỉnh, cát đang được trả về giá trị thật của nó.

Sau khi thông tin các khoản chi phí cấu thành nên giá cát xây dựng bán tại bãi ở khu vực hạ lưu sông Trà Khúc (khoảng 160.000 đồng/m3) đăng tải công khai, nghi vấn trước đó là do chiêu trò của doanh nghiệp trúng thầu khai thác nhằm thu lợi, phần nào đã được giải toả.

Vậy câu hỏi đặt ra: "Nguyên nhân nào làm giá cát trong một thời gian dài trước đó, chỉ từ 60-90.000 đồng/m3 đột ngột tăng vọt lên gấp đôi, hiện đang bán tại bãi trên dưới 160.000 đồng/m3?", trao đổi với cấp ngành liên quan của tỉnh.

Đại diện Sở TNMT tỉnh Quảng Ngãi giải thích: Ngày trước đối với các công trình, dự án xây dựng bằng vốn ngân sách, doanh nghiệp trúng thầu được tỉnh được ưu ái cấp gần như cho không quyền khai thác cát trên sông, suối.

Trong khi công tác quản lý, giám sát của cơ quan thẩm quyền và lực lượng chức năng tỉnh chưa chặt chẽ, buông lỏng nên nhiều doanh nghiệp lợi dụng xúc trữ, chở bán ra ngoài thu lợi; tình trạng khai thác cát lậu, trái phép diễn ra ồ ạt nhưng ít trường hợp bị xử lý, hoặc xử lý không nghiêm.

Nói một cách dễ hiểu hơn những năm trước cát, đặt biệt là ở khu vực hạ lưu sông Trà Khúc, đoạn đi qua địa bàn 2 huyện Tư Nghĩa, Sơn Tịnh và TP.Quảng Ngãi gần như bị khai thác "chùa", không tốn và mất nhiều chi phí nên giá bán thấp, từ 60-90.000 đồng/m3 là đương nhiên.

Tình trạng trên không những nguồn ngân sách của tỉnh đối với loại tài nguyên này bị thất thu nặng; mà còn dẫn đến sự cạnh tranh thiếu công bằng đối với doanh nghiệp được cấp quyền khai thác từ đấu thầu, với số chi phí bỏ ra từ vài, đến nhiều chục tỷ đồng/mỏ.

Liên quan đến vấn đề này, phát biểu tại một cuộc họp gần đây Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh nhìn nhận: Thời gian qua khai thác khoáng sản cát, sỏi trên địa bàn có quá nhiều bất cập. Nhiều mỏ cát cấp cho các dự án đầu tư công biến tướng, cung cấp cho dự án một nhưng chở bán ra ngoài thì mười.

Cung theo vị đứng đầu chính quyền tỉnh Quảng Ngãi, trong khi đó nhiều doanh nghiệp đấu và trúng thầu mỏ cát với giá cao không bán được, dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh. Không thể chấp nhận trong một xã hội có sự bất công về quản lý tài nguyên như vậy.

Để chấn chỉnh và tăng nguồn thu cho ngân sách, nhiều tháng gần đây việc cấp kiểu cho không bị tỉnh này gần như bị xoá bỏ, các mỏ cát được đưa ra đấu giá, với số tiền từ vài đến hàng chục tỷ đồng/mỏ, nên chi phí giá thành của doanh nghiệp trúng và được cấp quyền khai thác lên đến 140-150.000 đồng/m3 (chưa tính VAT); lực lượng chức năng tỉnh tăng cường truy quét, xử lý nghiêm nạn khai thác lậu…dẫn đến giá tăng.

"Với giá bán tại bãi hiện nay (khoảng 160.000 đồng/m3), hoặc tăng thêm một vài chục ngàn/m3 cũng đồng nghĩa là cát đang được trả về với giá trị thật của nó, chứ không có gì là bất thường cả", đại diện Sở TNMT và một số cấp ngành Quảng Ngãi cho biết.