Phương án nào cho dự án PPP cao tốc Bắc - Nam không ký được hợp đồng tín dụng?

Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đang xem xét phương án kích hoạt điều khoản bất khả kháng đối với 2 dự án cao tốc triển khai theo hình thức PPP là Diễn Châu - Bãi Vọt và Nha Trang - Cam Lâm.

Từ tháng 5/2021 – 7/2021, Bộ GTVT đã ký hợp đồng 3 dự án cao tốc Bắc – Nam đầu tư theo hình thức đối tác công-tư (PPP) là Diễn Châu - Bãi Vọt, Nha Trang - Cam Lâm và Cam Lâm - Vĩnh Hảo.

Đến thời điểm này, mới chỉ có Cam Lâm - Vĩnh Hảo đã hoàn thành việc huy động vốn để thực hiện dự án. 2 dự án còn lại đã hết thời hạn 6 tháng nhưng tiến trình ký kết hợp đồng tín dụng với các ngân hàng vẫn còn trong giai đoạn thẩm định để cho vay.

Theo Nghị quyết 20/NQ-CP về dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020, nhà đầu tư vi phạm hợp đồng trong trường hợp sau 6 tháng không ký được hợp đồng tín dụng với ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng đủ phần vốn vay theo quy định để triển khai dự án, Cơ quan nhà nước có thẩm quyền sẽ tịch thu bảo đảm hợp đồng và hợp đồng hết hiệu lực. Tuy nhiên, Bộ GTVT đến nay vẫn chưa chính thức đặt dấu chấm hết cho hợp đồng BOT đối với 2 dự án này.

Động thái mới nhất là ngày 06/12/2021, Bộ GTVT đã có văn bản số 12942/BGTVT-ĐTCT gửi nhà đầu tư, cơ quan nhà nước có thẩm quyền và doanh nghiệp dự án về việc huy động vốn đầu tư cho dự án Nha Trang - Cam Lâm. Theo đó, yêu cầu Ban QLDA đường Hồ Chí Minh rà soát các thủ tục để đơn phương chấm dứt hợp đồng, kịp thời đề xuất, báo cáo Bộ GTVT theo quy định.

Bộ GTVT cũng đã thẳng thắn phê bình nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án Diễn Châu - Bãi Vọt, dù đây là dự án rất lớn và có nhiều hạng mục phức tạp nhưng bộ máy chỉ đạo chưa đủ, thiếu và yếu. Đồng thời, phê bình Ban QLDA 6 thiếu kiểm tra và có giải pháp hiệu quả kiên quyết với Nhà đầu tư, yêu cầu rà soát kỹ Hợp đồng BOT đã ký kết, xác định rõ các nguyên nhân chậm nếu do Nhà đầu tư thì thực hiện chấm dứt Hợp đồng.

Về phía nhà đầu tư, đại diện nhà đầu tư đoạn Nha Trang - Cam Lâm là Công ty TNHH Tập đoàn Sơn Hải cho biết hiện nhà đầu tư và ngân hàng đang nỗ lực để cuối tháng 12/2021 có thể ký kết hợp đồng tín dụng. Với đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt, nhà đầu tư cũng đang đề nghị gia hạn thời gian huy động tín dụng đến 2/2022.

Trao đổi với phóng viên Nhadautu.vn, đại diện Bộ GTVT cho biết Bộ đang xem xét phương án kích hoạt điều khoản bất khả kháng đối với 2 dự án trên.

Nếu xảy ra việc chấm dứt hợp đồng BOT và phải chuyển đổi hình thức đầu tư sẽ không chỉ gây thiệt hại cho nhà đầu tư mà còn ảnh hưởng rất lớn tới tiến độ chung của toàn dự án cao tốc Bắc – Nam. Đơn cử như dự án cao tốc đoạn Quốc lộ 45 - Nghi Sơn và Nghi Sơn - Diễn Châu, sau khi chuyển từ PPP sang đầu tư công phải đến tháng 7/2021 mới có thể khởi công gói thầu đầu tiên, chậm hơn các dự án đầu tư công trước đó khoảng 2 năm.

Theo ông Nguyễn Đăng Trương, Vụ trưởng Vụ Kết cấu hạ tầng (Bộ KHĐT), đa số các nhà đầu tư PPP hiện nay là các nhà thầu nên năng lực còn hạn chế, đầu tư vài dự án có thể hết năng lực tài chính dẫn tới khả năng huy động vốn gặp khó khăn. Hiện vốn huy động của các nhà đầu tư phụ thuộc chủ yếu vào tín dụng của các ngân hàng thương mại, chưa khơi thông được vốn tín dụng quốc tế dẫn tới chi phí lãi vay cao.