Phải chăng đà hồi phục của kinh tế Trung Quốc đã bị thổi phồng quá mức?

Đối diện với hàng loạt “cơn gió ngược” tại quê nhà lẫn nước ngoài, từ lũ lụt dọc con sông Dương Tử cho đến dịch Covid-19 và sự bất lực trong việc kích cầu nội địa, các chuyên viên phân tích cho rằng sự hồi phục kinh tế Trung Quốc đã mất đà trong tháng 7/2020.

Dù Trung Quốc vẫn đang tăng trưởng, nhưng đầu kéo chính của nền kinh tế phần lớn vẫn là những động lực xưa cũ – bất động sản và đầu tư cơ sở hạ tầng. Ngoài ra, chiến lược "lưu thông kép" của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình – trong đó muốn Trung Quốc dựa vào đôi vai của nhu cầu nội địa – vẫn chưa phát huy tác dụng.

Trên thực tế, doanh số bán lẻ vẫn yếu ớt, giảm 1.1% trong tháng 7 so với cùng kỳ năm ngoái, tức doanh số bán hàng chưa tăng trong bất kỳ tháng nào suốt 7 tháng đầu năm nay.

Giới phân tích còn cảnh báo về khả năng suy giảm trong thời gian tới, khi Chính phủ Bắc Kinh kiểm soát nạn lãng phí thực phẩm bằng cách buộc các nhà hàng phục vụ ít món hơn, đồng thời siết chặt nhập khẩu thực phẩm do lo ngại dịch Covid-19 lây lan qua các sản phẩm này.

Dịch Covid-19 được phát hiện trên cánh gà nhập khẩu từ Brazil vào Thâm Quyến trong tuần này. Đây là lần thứ ba phát hiện dịch Covid-19 trên thịt hoặc hải sản nhập khẩu trong 7 ngày qua. Điều này sẽ khiến nguồn cung thực phẩm có khả năng sẽ bị siết chặt hơn.

"Doanh số bán lẻ có lẽ tệ hơn trong tháng tới khi Chính phủ thực hiện chiến dịch giảm tình trạng lãng phí thực phẩm trong các nhà hàng", Imogen Page-Jarrett, Chuyên viên phân tích tại Economist Intelligence Unit, nhận định. "Nhu cầu nội địa vẫn èo uột. Đầu kéo chính của nền kinh tế là hoạt động đầu tư và dự trữ hàng hóa của Nhà nước"

Tuy nhiên, Shen Jianguang, Chuyên gia Kinh tế trưởng tại JD Digital, cho rằng chiến dịch đảm bảo an ninh lương thực của Chủ tịch Tập Cận Bình không ảnh hưởng mạnh đến thị trường tiêu dùng.

"Giảm lãng phí thức ăn không có nghĩa là không có lượng tiêu thụ mà chỉ là tiêu thụ hợp lý hơn", Jianguang nhận định. "Trung Quốc từng hạn chế sử dụng tiền công cho tiêu dùng cá nhân, nhưng cuối cùng điều này không ảnh hưởng đến chi tiêu đối với hãng rượu Mao Đài".

Quốc gia đông dân nhân thế giới đang chật vật để đưa tiêu dùng nội địa trở lại quỹ đạo trước đó sau khi các nhà hàng, cửa hiệu và rạp chiếu phim phải đóng cửa trong những tháng đầu năm. Ở chiều ngược lại, ngành công nghiệp phục hồi mạnh mẽ và tăng trưởng 4.8% trong tháng 7/2020, bằng với mức tăng hồi tháng 6 nhưng thấp hơn mức dự báo.

Một số nhà máy đã hoạt động từ cuối tháng 2/2020, trong khi các rạp chiếu phim chỉ mới mở cửa trở lại vào tháng 7.

Với những số liệu này, nhiều người nhận định sự phục hồi đang được ca ngợi của Trung Quốc đã bị thổi phồng quá mức bởi các khoản đầu tư vào bất động sản và cơ sở hạ tầng. Đáng chú ý, phần lớn khoản đầu tư này đến từ nợ.

"Tôi nghĩ điều này cho thấy câu chuyện phục hồi của Trung Quốc đã bị thổi phồng quá mức. Trung Quốc vẫn được dự báo tăng trưởng vừa phải trong năm 2020 nhờ thị trường nội địa rộng lớn, nhưng đất nước 1.4 tỷ dân không hoàn toàn miễn nhiễm với tác động của cuộc suy thoái kinh tế toàn cầu", ông Carlos Casanova, chuyên gia kinh tế châu Á-Thái Bình Dương tại Công ty bảo hiểm Coface, nhận định.

Bắc Kinh hạn chế sử dụng các gói kích thích ồ ạt như những gì đã thực hiện sau cuộc khủng hoảng tài chính, nhưng họ đã dần dần bơm thêm tiền vào nền kinh tế. Các nhà hoạch định chính sách lo ngại về việc bơm quá nhiều nợ vào một nền kinh tế vốn đã có đòn bẩy tài chính cao ngất ngưỡng. Tuy nhiên, nhu cầu nội địa chậm chạp vẫn khiến họ “tiếp thêm lửa” cho nền kinh tế, các chuyên viên phân tích cho biết.

"Chúng tôi tin rằng các thị trường đang quá lạc quan vào tăng trưởng của nền kinh tế Trung Quốc trong nửa cuối năm nay", Lu Ting, Chuyên gia Kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Nomura, nhận định.

Ông Xu Hongcai, Phó giám đốc Ủy ban Chính sách Kinh tế trực thuộc Hiệp hội Khoa học Chính sách Trung Quốc, cho rằng nhu cầu của người tiêu dùng vẫn chưa phục hồi đủ.

"Sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc vẫn đang tiếp diễn nhưng không còn quá mạnh. Tất cả đều lo lắng về việc làm, thu nhập ngày càng giảm nên không ai dám chi tiêu nhiều", ông nhận định.

Theo dữ liệu của Cục Thống kê Quốc gia, đầu tư tài sản cố định đã giảm 1.6% trong bảy tháng đầu năm 2020. Trong khi đó, tỷ lệ thất nghiệp tháng 7 tại nước này là 5.7%, bằng với tháng 6.