Ông Lê Hải Trà bị truy tố: Cú úp 3.600 tỷ và hội nhóm thời Trịnh Văn Quyết

Ông Lê Hải Trà cùng với nhóm cựu lãnh đạo HoSE bị truy tố về những sai phạm khiến Trịnh Văn Quyết có thể lừa đảo nhà đầu tư. Thị trường chứng khoán có một thời sôi sục, tai tiếng gắn với các "hội nhóm".

Ngày 9/4, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đã ban hành cáo trạng vụ án thao túng chứng khoán và lừa đảo chiếm đoạt tài sản, liên quan cựu Chủ tịch Tập đoàn FLC Trịnh Văn Quyết. Trong 50 người bị truy tố có 4 cựu lãnh đạo của Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE), trong đó có ông Trần Đắc Sinh, cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị (HĐQT) HoSE và ông Lê Hải Trà, cựu Tổng Giám đốc, cựu ủy viên HĐQT…

Ông Lê Hải Trà và ông Trần Đắc Sinh bị cáo buộc có hành vi "lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ".

Cổ phiếu rác Faros (ROS) được “tạo điều kiện” niêm yết

Theo cáo buộc, ông Trần Đắc Sinh nhiều lần trực tiếp chỉ đạo cấp dưới là Lê Hải Trà tạo điều kiện sớm niêm yết cổ phiếu cho Faros do có mối quan hệ thân quen với Trịnh Văn Quyết.

Ở vị trí của mình, ông Lê Hải Trà bị cáo buộc biết rõ báo cáo kiểm toán về tài chính của Faros có vi phạm bởi "chưa có căn cứ xác định số vốn thực góp". Nhưng ông Trà cũng có mối quan hệ quen biết Trịnh Văn Quyết từ trước, nên gây sức ép cho cấp dưới đề xuất chấp thuận hồ sơ niêm yết của Faros, trong khi chưa đủ cơ sở xác định vốn góp.

Viện kiểm sát cáo buộc sai phạm của ông Sinh và ông Trà dẫn đến hậu quả Trịnh Văn Quyết được niêm yết 430 triệu cổ phiếu hình thành từ vốn góp khống trên sàn chứng khoán, thực hiện việc lừa đảo chiếm đoạt hơn 3.600 tỷ đồng của nhà đầu tư.

Sau khi ROS được niêm yết hồi tháng 8/2016, cổ phiếu này liên tục tăng giá, có lúc lên trên 200.000 đồng/cp, qua đó đưa ông Quyết trở thành người giàu nhất trên thị trường chứng khoán (TTCK), vượt qua cả tỷ phú Phạm Nhật Vượng.

Không chỉ với ROS, nhóm cổ phiếu “họ FLC” như FLC, GAB, ART, AMD, HAI, KLF cũng biến động rất khó lường và sau đó xuất hiện hiện tượng các nhóm, họ cổ phiếu biến động mạnh trên TTCK như “nhóm Louis”, “nhóm Trí Việt”…

Cho đến thời điểm hiện tại, giới đầu tư đã biết tại sao lại có hiện tượng “con vui chui qua lỗ kim”, với vụ thao túng chứng khoán Trịnh Văn Quyết và nhóm cổ phiếu FLC. Đây là vụ đáng chú ý hàng đầu trong lịch sự TTCK, xét cả về quy mô, sự lỗ liễu và thách thức dư luận bởi sự lặp đi lặp lại.

Đỉnh điểm là vụ “bán chui” 74,8 triệu cổ phiếu FLC của ông Trịnh Văn Quyết ngày 10/1/2022. Nhiều đợt bán tháo sau đó với dư bán sàn vài nghìn tỷ đồng, và nhóm cổ phiếu FLC khiến cổ đông mất nghìn tỷ đồng.

Kết quả điều tra vụ ông Quyết thao túng thị trường chứng khoán đã chỉ ra chuyện “con voi chui lọt lỗ kim” và việc lãnh đạo HoSE “biết sai vẫn làm”, giúp Trịnh Văn Quyết chiếm đoạt tiền của nhà đầu tư.

Ông Lê Hải Trà (đứng). Ảnh: Quang Phúc

Hạt giống lãnh đạo chưa kịp đơm hoa đã lụi tàn

Mặc dù được kỳ vọng rất lớn, nhưng ông Lê Hải Trà chỉ ở vị trí Tổng Giám đốc HoSE được một thời gian ngắn, đã bị kỷ luật.

Đầu tháng 2/2021, ông Lê Hải Trà, thành viên phụ trách HĐQT HoSE đã được bổ nhiệm vào vị trí Tổng Giám đốc. Quyết định được ký bởi Thứ trưởng Tài chính Huỳnh Quang Hải và có hiệu lực từ ngày 26/2/2021.

HoSE là sàn chứng khoán lớn nhất Việt Nam, với quy mô vốn hóa hiện khoảng 200 tỷ USD.

Ông Lê Hải Trà sinh năm 1974, có bằng thạc sỹ quản lý công, chuyên ngành kép lãnh đạo và phân tích thị trường tài chính từ đại học Harvard Kennedy. Ông Trà nhận học bổng Hubert H. Humphrey danh tiếng của Bộ Ngoại giao Mỹ cho chương trình tu nghiệp về Quản trị chiến lược và Tài chính tại Đại học Boston (năm 2003).

Sau một thời gian làm việc tại một công ty kiểm toán nước ngoài, ông Trà về nước và làm việc tại Vụ Phát triển thị trường (năm 1997); tham gia tổ công tác biệt phái và đóng góp nhất định vào quá trình chuẩn bị ra đời của HoSE.

Năm 2006, ông Trà nắm giữ chức vụ Phó Giám đốc Trung tâm Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (tiền thân của HoSE), sau đó làm uỷ viên thường trực HĐQT. Ông Trà từng được giao phụ trách ban điều hành HoSE vào năm 2016 và và sau đó chuyển sang phụ trách HĐQT từ tháng 7/2017 sau khi ông Trần Văn Dũng rời ghế Chủ tịch Sở để chuyển sang cương vị Chủ tịch UBCKNN.

Trước khi ông Trà được bổ nhiệm vào vị trí Tổng Giám đốc vào tháng 2/2021, HoSE để trống vị trí này trong một thời gian dài, và cũng đúng thời điểm sàn HoSE rơi vào tình trạng nghẽn giao dịch, gây bức xúc cho các nhà đầu tư (hồi cuối 2020 đầu năm 2021).

Ông Trà được xem là làn gió mới, là hạt giống cho lãnh đạo cấp cao ngành chứng khoán. Trước hết, kỳ vọng được đặt ra là giải quyết vấn đề tắc nghẽn lên đỉnh điểm vào đầu năm 2021.

Sau khi nâng lô giao dịch tối thiểu từ 10 lên 100, ông Lê Hải Trà từng đề xuất nâng lên 1.000 chứng khoán để giảm 40-50% tổng số lượng lệnh giao dịch, đồng thời gián tiếp thúc đẩy phát triển các quỹ đầu tư, thúc đẩy ngành quản lý quỹ.

Ở thời điểm 2 vụ Trịnh Văn Quyết và Đỗ Thành Nhân (nhóm Louis) bắt đầu bị phanh phui, ông Lê Hải Trà đã phát biểu với báo giới rằng hành vi thao túng cổ phiếu luôn là nguy cơ tiềm ẩn tại bất kỳ thị trường chứng khoán nào trên thế giới.

Dưới quyền ông Lê Hải Trà, trong năm 2021, HoSE chi gần 500 tỷ đồng để giám sát thị trường chứng khoán. Chi phí giám sát thị trường có tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu chi phí, chiếm tới gần 71%.

Chiều 18/5/2022, Ủy ban Kiểm tra Trung ương quyết định khai trừ ra khỏi Đảng ông Lê Hải Trà, Bí thư Đảng ủy, Tổng Giám đốc HOSE và và một số cá nhân khác thuộc Đảng ủy Cơ quan Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ và Quy chế làm việc; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo, thiếu kiểm tra, giám sát, để một số tổ chức, cá nhân thuộc Ủy ban có nhiều vi phạm, khuyết điểm trong việc tham mưu xây dựng thể chế, chính sách và thực hiện công tác quản lý nhà nước về hoạt động chứng khoán và thị trường chứng khoán, để một số tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật, thao túng thị trường, thu lợi bất chính.