“Ôm” ngân hàng lỗ khủng, Vietcombank, MB, VPBank, HDBank được gì?

Nhiều khả năng từ năm tới, 4 ngân hàng TMCP (Vietcombank, MB, VPBank, HDBank) sẽ chính thức nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng yếu kém. Với số lỗ lũy kế hàng chục ngàn tỷ đồng, chưa kể hàng chục ngàn tỷ đồng nợ xấu, đâu là yếu tố làm nên sự hấp dẫn của các ngân hàng yếu kém?

Gấp rút định giá

Trong báo cáo vừa gửi Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết, đã trình và được cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương chuyển giao bắt buộc đối với 4 ngân hàng được kiểm soát đặc biệt là CB, OceanBank, GP Bank và DongA Bank. Trước đó, đã có 4 ngân hàng công bố kế hoạch nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng yếu kém là Vietcombank, MB, VPBank và HDBank.

Tại ĐHĐCĐ thường niên năm 2023, ông Lưu Trung Thái, Chủ tịch HĐQT MB cho biết, Ngân hàng đã chuẩn bị xây dựng, báo cáo phương án chuyển giao bắt buộc một ngân hàng thương mại.

“Theo quy trình của Nhà nước, thời gian định giá là 11 tháng, từ tháng 3/2023, dự kiến cuối năm nay hoặc đầu năm 2024, việc định giá hoàn thành và MB mới có thể nhận chuyển giao bắt buộc”, lãnh đạo MB thông tin.

Cũng theo lãnh đạo MB, mặc dù phương án nhận chuyển giao bắt buộc đang trong quá trình thực hiện thủ tục, song MB đã và đang triển khai một số giao dịch hợp tác, hỗ trợ ngân hàng thương mại đó theo chỉ đạo của NHNN. Danh tính ngân hàng nhận chuyển giao chưa được MB xác nhận, nhưng nhiều khả năng là OceanBank. Trên thực tế, MB đã tham gia hỗ trợ kinh doanh cho OceanBank gần 2 năm nay.

Vietcombank cũng cho biết, đã xây dựng xong phương án nhận chuyển giao và trình các cơ quan nhà nước có thẩm quyền để phê duyệt. Ngay sau khi nhận được quyết định phê duyệt, Vietcombank sẽ tổ chức thực hiện.

Cũng như MB, Vietcombank chưa đưa việc nhận chuyển giao vào kế hoạch kinh doanh của mình trong năm 2023. Như vậy, sớm nhất năm 2024, việc nhận chuyển giao mới được triển khai.

Với VPBank và HDBank, lãnh đạo hai ngân hàng này cho hay, quá trình nhận chuyển giao bắt buộc đang trong giai đoạn đề xuất, chờ phê duyệt của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, nên chưa thể thông tin cụ thể.

Âm vốn, ôm “núi nợ”, 4 ngân hàng yếu có gì hấp dẫn?

Báo cáo kết quả kinh doanh không được công bố cập nhật, song cả 4 ngân hàng yếu kém trong diện phải chuyển giao bắt buộc đều thua lỗ, âm vốn chủ sở hữu, nợ xấu lớn.

Theo số liệu mới nhất, tính tới cuối năm 2021, DongA Bank lỗ lũy kế 12.465 tỷ đồng, kéo theo đó, vốn chủ sở hữu âm 6.855 tỷ đồng. Chưa kể, DongA Bank đang sở hữu khối nợ xấu lớn. Thời điểm tháng 8/2019, nợ xấu của ngân hàng này vượt 1 tỷ USD (khoảng 24.000 tỷ đồng).

Trong khi đó, theo số liệu của Công ty nghiên cứu thị trường VIRAC, 3 ngân hàng yếu kém còn lại còn lỗ thảm hơn. Cụ thể, đến cuối năm 2021, CBBank lỗ lũy kế 36.880 tỷ đồng và vốn chủ sở hữu âm hơn 33.825 tỷ đồng. OceanBank lỗ lũy kế 18.698 tỷ đồng và âm vốn chủ sở hữu hơn 14.429 tỷ đồng. GPBank lỗ lũy kế hơn 18.754 tỷ đồng, âm vốn chủ sở hữu 15.669 tỷ đồng.

Với số lỗ khủng (chưa kể nợ xấu hàng chục ngàn tỷ đồng) nói trên, cổ đông nhiều ngân hàng lo ngại, nhận chuyển giao ngân hàng yếu kém là nhận về “khúc xương khó nhằn”, có thể kéo lùi tốc độ tăng trưởng của các ngân hàng. Vậy lý do gì khiến lãnh đạo các ngân hàng lớn vẫn quyết tâm nhận về các ngân hàng yếu?

Theo phân tích của lãnh đạo các ngân hàng, ngoài lý do “nhiệm vụ chính trị”, nhận chuyển giao các nhà băng yếu kém sẽ mang lại nhiều lợi ích như: được ưu tiên chấp thuận cho vay vượt 15/25% vốn tự có của của ngân hàng đối với khách hàng và nhóm khách hàng liên quan; không bị giới hạn tăng trưởng tín dụng hàng năm nếu đáp ứng tỷ lệ an toàn vốn theo quy định; được phát hành trái phiếu dài hạn cho Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam ngay sau khi nhận chuyển giao bắt buộc tổ chức tín dụng; được ưu tiên trong việc mở thêm các chi nhánh, phòng giao dịch…

Chưa kể, theo Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 01/2014/NĐ-CP đang được NHNN lấy ý kiến và sẽ sớm được ban hành, những ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc tổ chức tín dụng yếu kém có thể được nới tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư ngoại từ mức 30% lên 49%. Riêng Vietcombank không được hưởng cơ chế này, song sẽ được trả cổ tức bằng cổ phiếu từ toàn bộ lợi nhuận còn lại sau trích lập các quỹ để tăng vốn tự có (trong các năm xử lý lỗ lũy kế của tổ chức tín dụng), thay vì phải chi một phần cổ tức tiền mặt theo yêu cầu của Bộ Tài chính như các năm trước.

Ngoài ra, với những tổ chức tín dụng trong diện phải chuyển giao bắt buộc, NHNN cũng đưa ra nhiều cơ chế ưu đãi như: được NHNN cho vay đặc biệt với lãi suất ưu đãi đến 0% trong thời gian thực hiện chuyển giao bắt buộc, không phải thực hiện các tỷ lệ an toàn hoạt động, không bị giới hạn tăng trưởng tín dụng hàng năm…

Nếu quá trình nhận chuyển giao bắt buộc diễn ra suôn sẻ, các ngân hàng yếu kém thoát lỗ sau 8-9 năm như ước tính thì các ngân hàng lớn nhận chuyển giao sẽ rút ngắn được quá trình mở rộng quy mô.