Nút thắt ‘pre - funding’ cho nhà đầu tư nước ngoài vẫn chưa được tháo gỡ?

Trong Chỉ thị số 06/CT-TTg ngày 15/2/2024 về việc đôn đốc thực hiện nhiệm vụ trọng tâm sau kỳ nghỉ Tết nguyên đán Giáp Thìn 2024 của Chính phủ, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính báo cáo việc nâng hạng thị trường chứng khoán trước ngày 30/6/2024.

Theo đó, Bộ Tài chính được giao chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Kế hoạch và Đầu tư khẩn trương xử lý nhanh chóng các vướng mắc thuộc lĩnh vực phụ trách để đáp ứng tiêu chí nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên thị trường mới nổi, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện trước ngày 30/6/2024.

Trước đó, tại cuộc Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 1 ngày 1/2/2024, ông Nguyễn Đức Chi, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết để đạt được mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán sớm nhất vào năm 2025 cần thực hiện tốt 4 nhiệm vụ mà trong năm 2024:

Thứ nhất là xử lý vấn đề về yêu cầu ký quỹ trước khi giao dịch của các nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư nước ngoài (pre-funding). Hiện nay, quy định các nhà đầu tư nước ngoài đều phải thực hiện ký quỹ 100% trước khi giao dịch, đây là rào cản cần giải quyết nếu như muốn nâng hạng thị trường.

Thứ hai, yêu cầu của các tổ chức xếp hạng TTCK quốc tế là phải minh bạch và rất rõ ràng về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài đối với doanh nghiệp niêm yết giao dịch cổ phiếu trên thị trường.

Thứ ba là vấn đề minh bạch thông tin của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán bằng song ngữ tiếng Việt và tiếng Anh.

Thứ tư là Bộ Tài chính sẽ chủ động để đưa hệ thống giao dịch chứng khoán mới vào vận hành trên thị trường và bảo đảm yêu cầu của giao dịch thanh toán lưu ký của thị trường chứng khoán.

Mới đây nhất, vào ngày 19/6, UBCKNN đã họp khẩn với Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC) cùng với 5 công ty chứng khoán (SSI, HSC, VCBS, BSC, VCSC) nằm tháo gỡ nút thắt về giao dịch cho nhà đầu tư nước ngoài sẽ hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi thứ cấp theo tiêu chuẩn của FTSE Russell.

Tuy nhiên, việc giải quyết nút thắt “pre - funding” cho nhà đầu tư nước ngoài vẫn đang gặp khó khi Việt Nam vẫn đang thực hiện ký quỹ 100% trước giao dịch.

Một giải pháp tối ưu được đưa ra trong Hội nghị Gặp gỡ các nhà đầu tư tổ chức và các đối tác với chủ đề “Khai mở tiềm năng thị trường chứng khoán Việt Nam – hướng tới vị thế thị trường mới nổi” vào cuối năm 2023 là triển khai hệ thống CCP trong đó ngân hàng lưu ký phải là thành viên bù trừ (bên cạnh các thành viên bù trừ là các công ty chứng khoán). Nếu không khắc phục được vấn đề “pre-funding” thì câu chuyện nâng hạng của thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ rất khó đạt được mục tiêu.