NHTW toàn cầu gấp rút nâng lãi suất để dập tắt “ngọn lửa” lạm phát

Các ngân hàng trung ương trên toàn cầu đang đẩy nhanh quá trình nâng lãi suất nhằm kiểm soát đà tăng lạm phát mà họ đã góp phần tạo ra.

Trong ngày 13/07, NHTW Canada bất ngờ nâng lãi suất 100 điểm cơ bản sau 2 đợt nâng 50 điểm cơ bản. Hàn Quốc nâng lãi suất 50 điểm cơ bản, sau vài đợt nâng 25 điểm, còn New Zealand nâng 50 điểm cơ bản lần thứ 3 liên tiếp. Trong ngày 14/07, NHTW Singapore bất ngờ thắt chặt chính sách tiền tệ.

Ở Mỹ, đà tăng mạnh hơn dự báo của lạm phát đang thôi thúc cho niềm tin rằng Fed có thể nâng lãi suất 100 điểm cơ bản trong tháng 7. Trong khi đó, các nhà đầu tư cược rằng NHTW Anh có thể nâng 50 điểm cơ bản tại cuộc họp kế tiếp, gấp đôi cường độ tại cuộc họp trước đó.

Bị ru ngủ bởi 2 thập kỷ lạm phát thấp, các NHTW tự cho rằng áp lực giá cả nổi lên trong năm 2021 sẽ sớm tiêu tan. Tuy nhiên, thực tế cho thấy tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng kéo dài hơn dự tính, trong khi đà tăng của giá năng lượng và hàng hóa đập tan hy vọng lạm phát tạm thời.

Đây là nhịp độ nâng lãi suất mà không ngân hàng trung ương nào tính tới từ cách đây vài tháng và có thể gây cú sốc cho tăng trưởng kinh tế, thậm chí có thể dẫn tới suy thoái. Tháng trước, Chủ tịch Fed Jerome Powell nói rõ việc không thể kiểm soát lạm phát sẽ là sai lầm lớn hơn là thắt chặt tiền tệ quá tay.

“Các NHTW sẽ ngó lơ các dấu hiệu giảm tốc của nền kinh tế cho tới khi họ tin rằng ngọn lửa lạm phát đã bị dập tắt”, các chiến lược gia lãi suất tại Rabobank cho biết. “Chúng tôi tiếp tục tin rằng các nhà hoạch định chính sách sẵn lòng thắt chặt đến nỗi gây ra suy thoái, nếu đó là mức độ mà họ cần để dịch chuyển đường cong nhu cầu nhằm đạt mục tiêu”.

Trong một thế giới mà nhiều NHTW đẩy nhanh nhịp độ nâng lãi suất, nhưng quốc gia bị tụt lại phía sau sẽ bị trừng phạt bằng sự xuống giá của đồng nội tệ. Đây có thể là yếu tố thúc đẩy lạm phát thông qua việc nhập khẩu hàng hóa đắt đỏ hơn từ nước ngoài.

NHTW châu Âu (ECB) tới nay vẫn chưa nâng lãi suất và đồng Euro đã xuống dưới 1 USD lần đầu tiên kể từ năm 2002. Điều này diễn ra sau khi lạm phát Mỹ tăng 9.1% trong tháng 6/2022, qua đó làm gia tăng khả năng Fed nâng lãi suất ít nhất 75 điểm cơ bản tại cuộc họp ngày 26-27/07.

Đồng Euro sau đó hồi phục sau khi phát ngôn viên ECB cho biết NHTW đang chú ý tới tác động của tỷ giá lên lạm phát.

Từ chối đi theo xu hướng chung là NHTW Nhật Bản (BoJ), với Thống đốc Haruhiko Kuroda cho rằng đà tăng của lạm phát ở xứ sở mặt trời mọc chủ yếu xuất phát từ giá hàng hóa – không phải là loại tăng giá ổn định mà ông tìm kiếm.

“Cuối cùng thì các NHTW sẽ kéo giá cả vào tầm kiểm soát. Điều này sẽ không sớm diễn ra. Hậu quả là các hộ gia đình sẽ bị giáng đòn nặng nề vào ngân sách hoặc các NHTW sẽ bị thiệt hại về uy tín”, Tom Orlik, Chuyên gia kinh tế trưởng tại Bloomberg Economics, cho hay.

Đồng Yên đang phản ánh khoảng cách giữa BoJ và các NHTW khác, giảm 16% so với USD trong năm nay.

Ở Mỹ, ông Powell và đồng nghiệp tiếp tục xé bỏ các kế hoạch đặt ra vào cuối năm 2021 và chuyển sang chế độ thắt chặt quyết liệt nhất trong nhiều thập kỷ qua.

Quan điểm lạm phát tạm thời được minh chứng là sai lầm và cuối năm 2021, Fed đã đẩy nhanh quá trình rút lại gói nới lỏng định lượng.

Họ bắt đầu nâng lãi suất sớm hơn dự báo, rồi sau đó tăng cường độ nâng lãi suất lên 50 điểm cơ bản. Tháng 6/2022, họ cảm thấy cần phải nâng lãi suất mạnh hơn, với đợt nâng 75 điểm cơ bản lần đầu tiên kể từ năm 1994.