Nhiều vi phạm tại các hợp đồng BT 'đất vàng' sân bay Nha Trang cũ

Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa ban hành kết luận, chỉ ra nhiều vi phạm tại 3 dự án BT hoàn vốn bằng quỹ “đất vàng” sân bay Nha Trang cũ gồm: dự án đường số 4.

Phát hiện nhiều vi phạm các dự án BT

Năm 2015, UBND tỉnh Khánh Hòa và Công ty CP Đầu tư VCN ký kết hợp đồng BT xây dựng đường số 4 (đoạn từ đường số 6 đến đường 23) với tổng vốn đầu tư 227,786 tỷ đồng với phương án thu hồi vốn khai thác quỹ đất hơn 38.682m² tại khu đất sân bay Nha Trang cũ. Dự án được bàn giao đưa vào sử dụng ngày 26/12/2016, được tỉnh Khánh Hoà quyết toán với số tiền 211,712 tỷ đồng. Sau đó, Kiểm toán Nhà nước khu vực VIII kiểm toán, giảm giá trị quyết toán là 5,962 tỷ đồng và sau đó UBND tỉnh Khánh Hòa đã có quyết định điều chỉnh giá trị quyết toán còn 205,749 tỷ đồng. Nhưng đến nay, Công ty VCN chưa được tỉnh Khánh Hoà giao đất để thanh toán theo hợp đồng BT đã ký kết.

Do quỹ đất khu sân bay Nha Trang dự kiến dùng để thanh toán theo dự án BT này được chuyển sang đấu giá tạo nguồn đầu tư sân bay Phan Thiết (Bình Thuận) nên không có đất để thanh toán cho dự án BT này. Vì thế, tháng 6/2020, Công ty VCN có văn bản đề xuất phương án sử dụng quỹ đất thanh toán khoảng 6ha tại khu vực Kho cảng Bình Tân, TP. Nha Trang. Theo kết luận của TTCP, dự án này có một số vi phạm như:UBND tỉnh Khánh Hoà phê duyệt dự án, phê duyệt quy hoạch chi tiết đoạn tuyến (từ đường 23/10 đến đường số 12) có bề rộng mặt đường từ 14,5m xuống 10,5m là không phù hợp với quy hoạch phân khu 1/2000 được duyệt; Ban quản lý dự án các công trình Giao thông và thủy lợi Khánh Hòa (nay là Ban Nông nghiệp) phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư là không đúng thẩm quyền.

Dự án đường Nguyễn Thiện Thuật (TP. Nha Trang) nối dài có chiều dài 1,087km, tổng mức đầu tư hơn 123 tỷ đồng và do Công ty Hacom Holdsing làm chủ đầu tư. Phương án hoàn vốn thanh toán tại quỹ đất khu sân bay Nha Trang cũ. Việc giao đất cho chủ đầu tư sẽ được tỉnh Khánh Hoà xem xét sau khi Bộ Quốc phòng bàn giao chính thức các lô đất hoàn vốn và rà soát lại quy hoạch, quỹ đất hoàn vốn các dự án BT trong khu vực. Đến nay, công trình đã đưa vào sử dụng nhưng chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền nghiệm thu và khu đất dự kiến thanh toán theo hợp đồng ký kết chưa được Bộ Quốc phòng bàn giao cho cơ quan quản lý. Qua kiểm tra, TTCP phát hiện một số sai sót như: Quỹ đất dự kiến thanh toán cho nhà đầu tư hoàn vốn, nhưng không được xác định giá trị quỹ đất để tính theo nguyên tắc ngang giá. Dù khu đất dự kiến thanh toán chưa được Bộ Quốc phòng bàn giao cho địa phương nhưng chủ đầu tư đã có thỏa thuận cam kết với tỉnh trước khi phê duyệt dự án.

Dự án hệ thống thu gom, xử lý nước thải khu vực Bắc bán đảo Cam Ranh do liên danh Công ty INCOTEC và Công ty Ngọc Minh làm chủ đầu tư. Dự án có công suất xử lý nước thải 7.000m3/ngày đêm, tổng vốn đầu tư hơn 473 tỷ đồng và phương án hoàn vốn là thanh toán tại quỹ đất khu sân bay Nha Trang cũ. Tháng 7/2017, UBND tỉnh Khánh Hoà có quyết định giao đất thanh toán lô D12b có diện tích hơn 79.720m2 (thuộc khu 4, khu du lịch Bắc bán đảo Cam Ranh) với giá trị quỹ đất thanh toán gần 40 tỷ đồng. Quỹ đất còn lại để thanh toán hợp đồng BT này ở khu sân bay Nha Trang cũ chưa được giao đất. Đến tháng 10/2020, khối lượng thực hiện dự án đã hoàn thành 80% so với hợp đồng BT.

Theo TTCP, việc UBND tỉnh Khánh Hoà phê duyệt dự án, thiết kế đoạn ống thu gom ven đầm Thuỷ Triều chưa phù hợp với quy hoạch chung, việc xác định lại giá trị quỹ đất của lô D12b (diện tích hơn 79.720m2, giá trị được xác định gần 40 tỷ đồng) chưa được các sở, ban ngành liên quan thực hiện và chưa xác định được diện tích đất cụ thể để thanh toán cho hợp đồng BT này.

Trách nhiệm chủ đầu tư và lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa

Theo TTCP, quá trình lựa chọn dự án BT, công bố dự án; lựa chọn nhà đầu tư và ký hợp đồng BT và triển khai thực hiện 3 dự án BT này vẫn còn một số tồn tại, sai sót, vi phạm như sau: Việc phê duyệt đề xuất dự án, ký hợp đồng 3 dự án BT khi chưa có quỹ đất thanh toán (quỹ đất thanh toán dự kiến chưa được Bộ Quốc phòng bàn giao); chưa xác định được giá trị quỹ đất thanh toán theo nguyên tắc ngang giá.

Đến nay, 3 dự án BT đã triển khai thực hiện cơ bản hoàn thành (2 dự án đã đưa dự án vào sử dụng, 1 dự án hoàn thành 80%) nhưng chưa có quỹ đất thanh toán. Trong khi đó, UBND tỉnh Khánh Hoà chậm chỉ đạo các sở, ngành liên quan rà soát quỹ đất để thanh toán cho các dự án BT theo đúng quy định pháp luật hiện hành.

Trách nhiệm để xảy ra các sai sót nêu trên thuộc trách nhiệm các nhà đầu tư; các ban quản lý dự án, các sở ngành liên quan và lãnh đạo UBND tỉnh Khánh Hòa trong thời kỳ của dự án. TTCP đề nghị UBND tỉnh Khánh Hoà chỉ đạo nhà đầu tư và các đơn vị có liên quan hoàn thiện thủ tục bàn giao đưa công trình vào quản lý, sử dụng. Đối với 2 dự án chưa quyết toán cần phải kiểm tra và rà soát lại các đơn giá, định mức, biện pháp thi công, chi phí đền bù giải phóng mặt bằng… trước khi phê duyệt quyết toán, bảo đảm không để tiêu cực, tham nhũng, thất thoát tài sản của Nhà nước. Trong quá trình thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về kết luận của TTCP, nếu phát hiện có dấu hiệu tội phạm thì phải chuyển hồ sơ sang cơ quan Công an tỉnh Khánh Hòa để xử lý theo quy định của pháp luật.