Nhiều quy định mới về công bố thông tin trên TTCK

Các quy định của Luật Chứng khoán năm 2019 và các văn bản dưới luật như Thông tư hướng dẫn về công bố thông tin được kỳ vọng sẽ đã tạo hành lang pháp lý, giúp thị trường chứng khoán (TTCK) phát triển lành mạnh, bền vững, minh bạch.

Thông tin luôn là một vấn đề quan trọng và nhạy cảm trên TTCK. Để có các quyết định đầu tư đúng đắn, nhà đầu tư cần được cung cấp thông tin kịp thời, chính xác và minh bạch. Hơn thế nữa, sự bất cân xứng thông tin không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư của nhà đầu tư mà còn tác động lâu dài đến niềm tin đối với thị trường. Do đó, việc đặt ra những quy định, biện pháp để đảm bảo độ cân xứng thông tin trên thị trường chứng khoán là rất quan trọng.

Tại Việt Nam, cho tới trước khi Luật Chứng khoán sửa đổi được thông qua vào tháng 11-2019, văn bản pháp luật chi phối lớn nhất đến việc công bố thông tin trên TTCK là Thông tư số 155/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính. Mặc dù đã đạt được những kết quả nhất định nhưng cơ chế công bố thông tin theo văn bản pháp luật cũ này vẫn bộc lộ những hạn chế như: chưa bao quát hết tất cả chủ thể có nghĩa vụ công bố thông tin, các nội dung thông tin cần công bố còn chưa đầy đủ, chưa theo kịp với tình hình phát triển của thị trường; nhiều quy định công bố thông tin không còn phù hợp với thực tế.

Do vậy, thời gian vừa qua, các vi phạm về công bố thông tin vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong các vi phạm trên TTCK. Cụ thể, riêng trong năm 2019, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã ban hành 462 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền phạt là hơn 28 tỉ đồng, trong đó đa phần các vi phạm liên quan đến chế độ báo cáo, công bố thông tin. Đáng chú ý, một số doanh nghiệp vi phạm khá nghiêm trọng nghĩa vụ công bố thông tin như kết quả kinh doanh “đột ngột” chuyển từ lãi sang lỗ sau kiểm toán, tình trạng giao dịch chứng khoán mà không công bố thông tin của cổ đông nội bộ... qua đó gây thiệt hại không ít cho các nhà đầu tư. Những vấn đề thực tiễn trên đòi hỏi cơ quan quản lý cần có những động thái tích cực hơn nữa để minh bạch TTCK, ổn định niềm tin của nhà đầu tư. Do vậy, Luật Chứng khoán sửa đổi năm 2019 thậm chí đã dành riêng một Điều để quy định về nguyên tắc công bố thông tin, trong đó thể hiện những nguyên tắc cơ bản mà các chủ thể cần tuân thủ. Còn dự thảo thông tư hướng dẫn công bố thông tin trên TTCK mới đây của Bộ Tài chính cũng có nhiều nội dung sửa đổi liên quan đến vấn đề này.

Cụ thể, về đối tượng công bố thông tin, Luật Chứng khoán 2019 và Dự thảo thông tư quy định khá toàn diện các đối tượng có nghĩa vụ công bố thông tin như: tổ chức thực hiện chào bán cổ phiếu ra công chúng; tổ chức phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng; tổ chức niêm yết trái phiếu doanh nghiệp; quỹ đại chúng; công ty đầu tư chứng khoán đại chúng; nhóm người có liên quan, nhóm nhà đầu tư nước ngoài có liên quan sở hữu từ 5% trở lên số cổ phiếu có quyền biểu quyết của công ty đại chúng; nhà đầu tư, nhóm người có liên quan sở hữu từ 5% trở lên chứng chỉ quỹ của quỹ đóng; cổ đông sáng lập trong thời gian bị hạn chế chuyển nhượng của công ty đại chúng, công ty đầu tư chứng khoán đại chúng; người nội bộ và người có liên quan của người nội bộ.

Đồng thời, dự thảo thông tư cũng nêu rõ: các thông tin công bố định kỳ phải được lưu giữ dưới dạng văn bản (nếu có) và dữ liệu điện tử tối thiểu 10 năm. Các thông tin này phải được lưu giữ trên trang thông tin điện tử của đối tượng công bố thông tin tối thiểu là năm năm. Còn các thông tin công bố bất thường hoặc theo yêu cầu hoặc các thông tin khác thì phải lưu giữ trên trang thông tin điện tử của đối tượng công bố thông tin tối thiểu năm năm.

Về nội dung thông tin cần công bố, Luật Chứng khoán năm 2019 xác định chi tiết hơn, cụ thể hơn cho từng nhóm đối tượng so với Luật Chứng khoán năm 2010. Theo đó, luật hóa nhiều nội dung công bố thông tin cơ bản đã được áp dụng ổn định tại văn bản dưới luật (Thông tư số 155/2015/TT-BTC), đồng thời bảo đảm thống nhất với các quy định pháp luật có liên quan (Luật Doanh nghiệp 2014, Bộ luật Dân sự 2015...). Luật năm 2019 và dự thảo thông tư cũng quy định cụ thể nghĩa vụ công bố thông tin định kỳ, bất thường của công ty đại chúng, tổ chức kinh doanh chứng khoán, tổ chức niêm yết trái phiếu doanh nghiệp, quỹ đại chúng, công ty đầu tư chứng khoán đại chúng... Việc quy định chi tiết tạo điều kiện trong thực thi của các đối tượng áp dụng, cũng như tạo sự minh bạch, rõ ràng trong hoạt động quản lý nhà nước. Bên cạnh đó, một nội dung hoàn toàn mới tại Luật Chứng khoán năm 2019 là đã quy định các nguyên tắc, nội dung quản trị công ty áp dụng đối với công ty đại chúng. Điều này góp phần vào mục tiêu minh bạch hóa, nâng chất lượng hàng hóa trên TTCK.

Về thẩm quyền của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Luật Chứng khoán năm 2019 bổ sung quyền của cơ quan này được yêu cầu tổ chức, cá nhân có thông tin, tài liệu, dữ liệu liên quan đến nội dung thanh tra, kiểm tra cung cấp thông tin, tài liệu, dữ liệu hoặc yêu cầu tổ chức, cá nhân giải trình, đến làm việc liên quan đến nội dung thanh tra, kiểm tra; có quyền yêu cầu tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng tại Việt Nam cung cấp thông tin liên quan đến giao dịch trên tài khoản của khách hàng đối với các trường hợp có dấu hiệu thực hiện hành vi bị cấm trong hoạt động chứng khoán và TTCK; có quyền yêu cầu doanh nghiệp viễn thông cung cấp tên, địa chỉ, số máy gọi, số máy được gọi, thời gian gọi để xác minh, xử lý các hành vi bị cấm. Các quy định mới này sẽ giúp nâng cao hiệu quả giám sát thị trường của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, là cơ sở để xác định các hành vi gian lận, đầu cơ, thao túng thị trường trong hoạt động đầu tư chứng khoán, từ đó giúp thị trường hoạt động hiệu quả, minh bạch hơn.

Về cơ bản, các quy định của Luật Chứng khoán năm 2019 và các văn bản dưới luật như dự thảo thông tư hướng dẫn về công bố thông tin được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý, giúp TTCK phát triển lành mạnh, bền vững, minh bạch. Tuy vậy, một vấn đề khác cũng cần quan tâm là các chế tài phải đủ mạnh nhằm đủ tính răn đe đối với các tổ chức, cá nhân thực hiện không nghiêm túc việc công bố thông tin. Bên cạnh đó, hạ tầng công nghệ của các sở giao dịch chứng khoán, Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam cũng cần được tích hợp một cách đồng bộ các nội dung về công bố thông tin, giúp các doanh nghiệp công bố thông tin nhanh chóng thuận lợi hơn; đồng thời tạo điều kiện cho nhà đầu tư tiếp cận thông tin dễ dàng hơn.