Nhà thầu đòi gần 4.000 tỷ đồng chi phí phát sinh ở dự án Metro số 1

Nhà thầu Hitachi đòi chi phí phát sinh cho việc gia hạn thời gian hoàn thành tuyến Metro số 1 gần 4.000 tỷ đồng, song chủ đầu tư cho rằng chưa đủ pháp lý.

Đây là nội dung vừa được Ban quản lý Đường sắt đô thị TP HCM (MAUR - chủ đầu tư) gửi Sở Ngoại vụ thành phố, để dự thảo báo cáo Thủ tướng và Bộ Ngoại giao về giải pháp tháo gỡ vướng mắc dự án Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên).

Tuyến metro đầu tiên ở thành phố đã hoàn thành hơn 98% khối lượng, đang được đặt mục tiêu khai thác thương mại vào quý 4 năm nay. Tuy nhiên, MAUR cho biết giai đoạn cuối của dự án vẫn còn vướng mắc liên quan cách diễn giải về hợp đồng và sự phối hợp giữa liên danh tư vấn NJPT với các nhà thầu Nhật Bản, làm chậm tiến độ.

Tàu thuộc tuyến Metro số 1 tại depot Long Bình, thàng 5/2024. Ảnh: Quỳnh Trần

Trong đó, Hitachi là nhà thầu chính phụ trách gói thầu số 3 (mua sắm thiết bị cơ điện, đầu máy toa xe, đường ray, đào tạo, bảo dưỡng...). Gói thầu này có thời gian thực hiện từ tháng 8/2013 đến tháng 4/2018 (244 tuần). Do quá trình triển khai dự án gặp nhiều vướng mắc, kéo dài, nhà thầu yêu cầu tính thêm chi phí cho việc gia hạn thời gian hoàn thành là 4.124 ngày. Liên danh tư vấn chung NJPT đánh giá thời gian Hitachi được hưởng do kéo dài thực hiện hợp đồng là 2.161 ngày.

Không đồng ý với tư vấn, Hitachi khởi kiện chủ đầu tư tại Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) với yêu cầu gia hạn thời gian hoàn thành ít nhất 2.773 ngày và chi phí bồi thường khoảng 527 tỷ đồng. Đến nay, tổng chi phí phát sinh cho việc gia hạn thời gian hoàn thành Metro số 1 được nhà thầu trên đơn phương đưa ra khoảng 23,721 tỷ yen (gần 4.000 tỷ đồng).

Trong khi đó, theo chủ đầu tư, các điều kiện và đòi hỏi của nhà thầu Hitachi chưa đủ pháp lý để giải quyết. Bởi theo quy định của hợp đồng, nhà thầu sẽ được hưởng các chi phí liên quan nếu việc kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng (Extension of Time - EoT) do lỗi từ chủ đầu tư. Ngược lại, họ phải bồi thường thiệt hại nếu việc chậm tiến độ do lỗi của mình gây ra. Do vậy, MAUR cho rằng tổng chi phí phát sinh do Hitachi đưa ra nêu trên chưa phản ảnh được những chậm trễ do nhà thầu này gây ra nên phải được đánh giá lại để xác định cụ thể.

Ngoài vấn đề trên, MAUR cho biết dự án còn vướng mắc liên quan quá trình đào tạo nhân sự vận hành, công tác chạy thử. Dù đã quy định ở hợp đồng, các nội dung liên quan đào tạo, công tác chạy thử bị kéo dài do những tranh cãi và thoái thác công việc của Hitachi. Các nội dung này hiện chưa thống nhất

Lộ trình tuyến Metro Bến Thành - Suối Tiên. Đồ họa: Khánh Hoàng

Để tháo gỡ vướng mắc, MAUR đề xuất thành phố kiến nghị Thủ tướng đề nghị phía Nhật Bản quan tâm, hỗ trợ, trong đó có các trao đổi, tác động nhà thầu sớm hoàn thành công việc để đưa tuyến metro vào khai thác thương mại. Hiện, TP HCM chỉ đạo chủ đầu tư phối hợp tư vấn chung và nhà thầu thống nhất phương án xử lý, triển khai dự án theo kế hoạch. Các bên sẽ phối hợp rà soát, đảm bảo quyền lợi hợp pháp của dự án và chủ đầu tư.

Metro Bến Thành - Suối Tiên khởi công cách đây 12 năm, tổng mức đầu tư hơn 43.700 tỷ đồng, dài gần 20 km từ depot Long Bình, TP Thủ Đức đến Bến Thành, quận 1. Sau tuyến số 1, dự án Metro số 2, đoạn Bến Thành - Tham Lương, đang được TP HCM giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật để khởi công các gói thầu chính vào năm sau