Nguy cơ Covid-19 “thổi bay” công sức xử lý nợ xấu

Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, tỷ lệ nợ xấu nội bảng đến cuối tháng 9/2021 đã tăng trở lại 1,91%, mức tương đương năm 2017...

Tại hội thảo “Xử lý nợ xấu trong đại dịch Covid-19 và hoàn thiện chính sách pháp luật về xử lý nợ xấu theo hướng Luật hóa Nghị quyết 42/2017/QH14” diễn ra ngày 24/11, ông Nguyễn Quốc Hùng - Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho rằng, nợ xấu là chỉ tiêu quan trọng để đánh giá chất lượng tín dụng của các tổ chức tín dụng.

Theo ông Hùng, nợ xấu tăng cao có thể dẫn đến tổ chức tín dụng bị thua lỗ, nếu không xử lý kịp thời có thể gây ra sự đổ vỡ ngân hàng, đe dọa an ninh tài chính quốc gia. Nợ xấu là hiện tượng không thể tránh khỏi của bất kỳ nền kinh tế nào.

"Việc nhận diện nợ xấu và xử lý nợ xấu là một trong những vấn đề quan trọng trong việc giữ cho hệ thống tài chính ổn định, an toàn và bền vững", ông Hùng nhìn nhận.

Thời gian qua, để tạo hành lang pháp lý trong quá trình xử lý nợ xấu Chính phủ đã ban hành nhiều quyết định về việc xử lý nợ xấu của hệ thống các tổ chức tín. Trong đó, Nghị quyết số 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng đã tạo ra những chuyển biến tích cực trong xử lý nợ xấu, tạo cơ chế xử lý đồng bộ, hiệu quả giúp các tổ chức tín dụng đẩy nhanh quá trình xử lý nợ xấu.

Ông Nguyễn Quốc Hùng cho biết, trước năm 2017, việc xử lý nợ rất khó khăn. Tuy nhiên, tới khi có Nghị quyết 42, thái độ của khách hàng trong việc phối hợp xử lý nợ xấu đã có chuyển biến. Nhiều khách hàng trước đây chây ì, thiếu thiện chí trong việc bàn giao tài sản, chống đối nhằm kéo dài thời gian xử lý thì sau đó đã hợp tác với các tổ chức tín dụng, bàn giao tài sản để các tổ chức tín dụng xử lý phát mại và thu hồi nợ.

Tính đến cuối tháng 8/2021, toàn hệ thống các tổ chức tín dụng đã xử lý được khoảng 1,3 triệu tỷ đồng nợ xấu. Trong đó, tổng nợ xấu xác định theo Nghị quyết số 42 của toàn hệ thống các tổ chức tín dụng đến 31/8/2021 là 424,1 nghìn tỷ đồng, đã xử lý được 364,1 nghìn tỷ đồng kể từ 15/8/2017 - 31/8/2021.

Bên cạnh đó, các tổ chức tín dụng được phép chủ động quyết định biện pháp xử lý khoản nợ là bán nợ, thu giữ tài sản cho dù có hay không có sự đồng ý của bên vay/bên bảo đảm đã tạo áp lực rất lớn buộc bên vay/bên bảo đảm phải có trách nhiệm trong việc trả nợ và phải hợp tác với các tổ chức tín dụng trong quá trình xử lý nợ nếu không muốn mất tài sản.

Ông Hùng cho rằng, nhờ các giải pháp xử lý nợ xấu được triển khai đồng bộ cùng với các biện pháp kiểm soát, phòng ngừa nợ xấu mới phát sinh đã góp phần giải quyết nhanh, dứt điểm nợ xấu tại các tổ chức tín dụng thời gian qua, các tổ chức tín dụng đã xử lý được khối lượng khá lớn nợ xấu, lành mạnh hóa bảng cân đối, góp phần cải thiện đáng kể hiệu quả kinh doanh của các tổ chức tín dụng.

Theo đại diện Hiệp hội Ngân hàng, kết quả đạt được là rất tích cực nhưng khó khăn, vướng mắc vẫn còn, ảnh hưởng đến tiến độ xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng vì nợ xấu là vấn đề liên tục, luôn hiện hữu của ngành ngân hàng.

"Đặc biệt, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 từ năm 2020 đến nay đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, dẫn đến nợ xấu tăng đột biến mà bản thân các tổ chức tín dụng không thể tự xử lý trên cơ sở các quy định hiện hành, cần phải có chính sách, cơ chế đặc thù của Nhà nước mới xử lý được", ông Hùng đánh giá.

Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã ban hành ba Thông tư 01, 03, 14 quy định về cơ cấu nợ, giãn nợ. Theo đó, trên 600 nghìn tỷ đồng đã được cơ cấu nợ, tuy nhiên theo nhìn nhận của ông Hùng, đây mới chỉ là số liệu bước đầu, về bản chất nợ được cơ cấu cũng là nợ xấu. Từ nay đến cuối năm hoặc sang năm 2022, con số này sẽ còn tăng cao, bởi dư nợ bị ảnh hưởng từ dịch bệnh lên tới hơn 3 triệu tỷ đồng.

"Đây là một áp lực rất lớn, ngành ngân hàng đang phải gồng mình để khắc phục, vừa hỗ trợ doanh nghiệp, đảm bảo vốn đầu tư cho nền kinh tế, và vừa đảm bảo chất lượng tín dụng, xử lý nợ xấu", ông Hùng nhận định.

Cũng tại hội thảo, ông Lê Trung Kiên - đại diện Cơ quan thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước, cho biết trong giai đoạn triển khai Đề án tái cơ cấu gắn với xử lý nợ xấu 2016-2020, sự ra đời của Nghị quyết 42 đóng góp nhiều kết quả trong xử lý nợ xấu. Nợ xấu giảm từ 1,99% cuối năm 2017 xuống 1,91% năm 2018, 1,63% năm 2019.

Tuy nhiên, đến năm 2020, con số này tăng trở lại lên 1,69% và cuối tháng 9/2021 là 1,9%, gần như trở lại ban đầu của năm 2017, tức là trước khi có Nghị quyết 42. Do vậy, thành quả xử lý nợ xấu trong 5 năm qua có nguy cơ trở về con số 0.

Nghị quyết 42 sẽ hết hiệu lực chỉ trong chưa đến một năm nữa sẽ khiến áp lực xử lý nợ xấu của hệ thống các tổ chức tín dụng còn lớn hơn. Theo các chuyên gia, cần xem xét việc kéo dài hoặc luật hóa Nghị quyết 42.

Các chuyên gia cho rằng trong dài hạn, việc luật hóa các quy định về xử lý nợ xấu là rất cần thiết, khi đó lĩnh vực xử lý nợ xấu sẽ có văn bản luật riêng để điều chỉnh, các quy định xử lý nợ xấu sẽ có giá trị pháp lý cao hơn, giúp cho ngành ngân hàng và các cơ quan Nhà nước liên quan phối hợp xử lý nợ xấu hiệu quả hơn.