Ngoại trưởng Mỹ: "Mekong đóng vai trò quan trọng đối với Hoa Kỳ"

Thông qua hợp tác với các đối tác Mekong của mình, Hoa Kỳ mong muốn duy trì và thúc đẩy chủ quyền, tính minh bạch, quản trị tốt, lấy ASEAN là trung tâm.

Đó là một trong những khẳng định quan trọng của Ngoại trưởng Michael R. Pompeo tại Hội nghị Bộ trưởng Sáng kiến Hạ nguồn Mekong được tổ chức mới đây.

Theo đó, "Khu vực Mekong- gồm Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam, có ý nghĩa quan trọng về mặt chiến lược đối với Hoa Kỳ. Khu vực này là trọng tâm trong Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, vàlà một phần thiết yếu trong hợp tác của Hoa Kỳ với ASEAN", ngoại trưởngMichael R. Pompeo khẳng định.

Thông qua hợp tác với các đối tác Mekong của mình, Hoa Kỳ mong muốn duy trì và thúc đẩy chủ quyền, tính minh bạch, quản trị tốt, lấy ASEAN là trung tâm, và một trật tự dựa trên các quy tắc. Các mối quan hệ của Hoa Kỳ với khu vực Mekong đã được thắt chặt.

Điều này được thể hiện ở việc, trong hơn 10 năm qua, các cơ quan của Hoa Kỳ đã cung cấp hơn 3,5 tỷ USD hỗ trợ cho các nước thuộc khu vực Mekong. Bên cạnh đó, đầu tư trực tiếp từ Hoa Kỳ trong khu vực đạt con số 17 tỷ USD vào năm 2017, tăng so với 10 tỷ USD cách đó một thập niên. Thương mại hai chiều đạt mức 109 tỷ USD vào năm 2018.

Được biết, kể từ năm 1999, xuất khẩu của Hoa Kỳ sang các nước Mekong đã tạo ra hơn 1,4 triệu việc làm tại Mỹ trong các ngành công nghiệp như điện tử, sản phẩm nông nghiệp, và máy móc.

Ngoài ra, có hơn 33.000 sinh viên trong khu vực đã nhập học tại các trường cao đẳng và đại học của Hoa Kỳ trong riêng năm 2018. Hơn 72.000 thanh niên trong khu vực này là thành viên của Sáng kiến Thủ lĩnh Trẻ Đông Nam Á do Mỹ khởi xướng kể từ sau khi chính thức ra mắt Sáng kiến này tại Manila vào tháng 12/2013.

Thêm nữa, Thái Lan là đồng minh lâu đời nhất của Mỹ tại khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, với mối quan hệ kéo dài đã hai thế kỷ. Quan hệ giữa Hoa Kỳ và Việt Nam cũng đang ngày càng trở nên quan trọng hơn về mặt chiến lược.

Sáng kiến Hạ nguồn Mekong: Một thập kỷ tăng cường nguồn nhân lực

Trong một thập niên vừa qua, các chương trình của Sáng kiến hạ nguồn Mekong (LMI) đã giúp các nước khu vực Mekong ứng phó tốt hơn với các thách thức xuyên biên giới liên quan đến an ninh nước, thủy điện thông minh, năng lượng và quy hoạch hạ tầng, cũng như giáo dục STEM. Các dự án trong khuôn khổ LMI đã mang lại những cải thiện rõ rệt đối với đời sống của người dân trong khu vực Mekong.

Cụ thể, chương trình đã diúp cho 340.000 người tiếp cận được với nước uống sạch, 27.000 người được cải thiện vệ sinh.Đào tạo cho 1.000 giáo viên về giáo trình STEM (để giảng dạy cho khoảng 80.000 học sinh). Đào tạo cho 1.200 cán bộ của các quốc gia khu vực Mekong về các vấn đề quản lý liên quan đến tính kết nối và phát triển bền vững.

Sáng kiến Dữ liệu Nước Mekong,hiện đang xây dựng một nền tảng tiên tiến, bảo mật nhằm tăng cường vai trò của Ủy hội Sông Mekong trong việc chia sẻ dữ liệu nhằm cải thiện dự báo lũ và hạn hán;Đối tác Hạ tầng Bền vững, cung cấp hỗ trợ kỹ thuật và khoa học cho việc phát triển hạ tầng bền vững về môi trường, năng lượng sạch, cũng như sử dụng đất và nước.

Chương trình Đào tạo Hạ tầng Chất lượng LMI, với mục tiêu nâng cao năng lực của khu vực công trong việc thiết kế các dự án theo tiêu chuẩn quốc tế;Chương trình Nhà khoa học Trẻ LMI,nghiên cứu ra các giải pháp đổi mới sáng tạo nhằm ứng phó với các dịch bệnh lây truyền do động vật trung gian (véc-to).

Các thách thức mới

Khu vực Mekong hiện đang đối mặt với những thách thức mới, bao gồm sự phụ thuộc vào vay nợ, việc xây dựng ồ ạt các đập thủy điện nhằm tập trung kiểm soát dòng chảy ở hạ nguồn, các kế hoạch mở rộng và nạo vét lòng sông; các cuộc tuần tra trên sông ngoài biên giới; và áp lực của một số bên trong việc đưa ra các quy định mới nhằm quản trị dòng sông theo cách làm suy yếu vai trò của các thể chế hiện có.

"Hoa Kỳ cam kết phối hợp với các quốc gia khu vực Mekong nhằm ứng phó với những thách thức mới này", Ngoại trưởngMichael R. Pompeo khẳng định.Đồng thời, tiếp tục thúc đẩy hạ tầng, năng lượng và kinh tế số thông qua các chương trình được triển khai theo Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ.

Cũng tại Hội nghị Bộ trưởng Sáng kiến Hạ nguồn Mekong, Ngoại trưởng Mỹ Pompeo đã thông báo rằng Chính phủ Hoa Kỳ cùng với Nghị viện, dự kiến cung cấp những nguồn lực bổ sung trị giá xấp xỉ 45 triệu USD nhằm tăng cường sự tham gia của Hoa Kỳ trong khu vực Mekong quan trọng về mặt chiến lược này, bao gồm:Đối tác Năng lượng Mekong giữa Nhật Bản và Hoa Kỳ: 29,5 triệu USD nhằm thúc đẩy và phát triển cơ sở hạ tầng năng lượng bền vững khu vực Mekong, dựa trên các nguyên tắc.

Theo đó, Khoản viện trợ bổ sung trị giá 14 triệu USD cho việc chống tội phạm xuyên quốc gia và buôn lậu ma túy, buôn bán người và động vật hoang dã. Đồng thời, phối hợp với các chuyên gia của Ngân hàng Thế giới, Úc, Pháp và Nhật Bản nhằm tiến hành đánh giá an toàn đập cho 55 đập tại Cộng hòa DCND Lào.

Cũng như hỗ trợ cho các dự án năng lượng và hạ tâng nhằm phát triển các cảng nhập khẩu khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) và các dự án điện khí tại Việt Nam, cũng như các dự án điện gió và điện mặt trời. Ngoài ra, hợp tác với Hàn Quốc nhằm áp dụng công nghệ vệ tinh để đánh giá chính xác hơn các xu hướng lũ lụt và hạn hán.

Cuối cùng là, hỗ trợ Chiến lược Hợp tác Kinh tế Ayeyawady-Chao Praya-Mekong (ACMECS) với tư cách là một đối tác phát triển, và đảm bảo các chương trình trong LMI phù hợp với các mục tiêu của ACMECS.

"Chúng tôi mong muốn có thêm rất nhiều năm nữa hợp tác và phối hợp với các nước nhằm đảm bảo một khu vực Mekong hòa bình, an ninh, và thịnh vượng", ngoại trưởng Mỹ khẳng định.