Nghề tư vấn

Trong cuộc sống chúng ta hay bắt gặp Tư vấn du học, Tư vấn hôn nhân, Tư vấn luật, ... Khi gặp những vấn đề khó khăn hoặc không hiểu rõ chúng ta thường tìm đến những nơi tư vấn là Văn phòng luật, Tổ chức du học. Có những trường hợp tư vấn tốt, mang lại hiệu quả và giúp cho chúng ta tìm ra con đường tốt nhất. Nhưng cũng có những trường hợp không thành công từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có cả sự tư vấn sai.

Dù bất cứ trường hợp nào, chúng ta cũng đành phải chấp nhận và tiếp tục giải quyết những vấn đề của mình. Ở khía cạnh những con người làm nghề, họ có ân hận, dằn vặt vì không mang lại kết quả như mong đợi cho khách hàng của mình, cho những người đã đặt niềm tin, đã trả tiền cho mình hay không? Chắc chắn là có, nhưng họ cũng chấp nhận như là một phần của nghề nghiệp, rủi ro và khắc nghiệt.

Trong lĩnh vực BĐS và CK, người tư vấn hay được gọi là "Cò", là "Môi giới". Bản thân tôi cũng quen nhiều bạn làm nghề BĐS, tôi cũng hay ghi vào danh bạ điện thoại thêm chữ "Cò" như "Dũng cò Q2", "Hương cò Q9", "Minh cò Q7". Rất nhiều bạn "Cò" có kiến thức về BĐS rất tốt, chứ không chỉ cố cho hai bên khớp rồi ăn hoa hồng. Họ cũng tư vấn cho KH của mình một cách khách quan, trung thực, giúp khách mua được hàng giá tốt, ra được hàng đúng thời điểm. Còn trong chứng khoán thì sao? Tôi đã từng làm Giám đốc khối Môi giới của công ty Vndirect, phụ trách toàn bộ hơn 600 bạn Môi giới. Tôi hiểu là có rất nhiều bạn Broker có kiến thức cơ bản và khả năng tư vấn vô cùng tốt. Nhưng đôi lúc dưới áp lực về doanh số, áp lực từ những sếp trực tiếp của mình, các bạn đành phải tư vấn cho khách giao dịch nhiều hơn mức cần thiết. Trong thời gian làm lãnh đạo VNDs, tôi là một trong những người đã sáng lập ra cuộc thi "Tri thức Môi giới". Cuộc thi không chỉ thúc đẩy và nâng cao trình độ của đội ngũ, mà còn luôn nhắc nhở về tiêu chí đạo đức lên hàng đầu. Nhưng dù có nhắc nhở về việc đặt quyền lợi khách hàng lên trên hết, nhưng do cơ chế thu nhập, một số Broker vẫn "quay doanh số", vẫn nướng tiền của khách. Đó là thực trạng đáng buồn, nhưng rất khó thay đổi do hình thức trả lương qua doanh số giao dịch của các CTCK.

Trải qua một thời gian khá dài làm lãnh đạo một số CTCK, cũng như bản thân đầu tư với vai trò là một cá nhân, giống hệt như một khách hàng bình thường, tôi trăn trở rất nhiều. Nhà đầu tư có cần tư vấn hay không, hay tự họ đầu tư được? Chứng khoán khác hẳn với việc ly dị vợ, muốn ly dị rất khó, rắc rối đủ chuyện như phân chia tài sản, con cái, ra toà, ... Còn đầu tư chứng khoán rất dễ, chỉ cần có tiền trong tài khoản, mua một mã nào đó, 2 ngày sau mà nó tăng, bán đi là có lời ngay. Cho nên không có ai tự ly dị mà không nhờ tư vấn, còn có rất nhiều người tưởng mình đủ giỏi, nên đầu tư chứng khoán mà không cần có tư vấn. Thế nhưng lại có những người muốn học hỏi, muốn được nghe tư vấn để thêm kiến thức, để trang bị cho mình kinh nghiệm và học thuật. Chính vì thế tư vấn chứng khoán là rất cần thiết. Nhưng nếu vẫn chỉ là tư vấn theo kiểu cố cho khách "chơi", cho khách giao dịch thì liệu có khác gì "Cò mồi" hay không?

Từ những nỗi niềm trong lòng, tôi đã kết hợp với một số anh em, thành lập ra công ty tư vấn chứng khoán độc lập. Có nghĩa là chúng tôi tư vấn thuần tuý, không liên quan đến giao dịch, để không thể gọi chúng tôi là Môi giới. Khi đó các Cố vấn/Chuyên gia của chúng tôi sẽ tư vấn cho khách hàng giống như việc làm của các Luật sư hay bên Tư vấn du học. Tuy nhiên, khác với hình thức tư vấn cá nhân riêng biệt, chúng tôi xây dựng mô hình tư vấn chủ động. Nếu các bạn Broker hiện nay đa phần là tư vấn chăm sóc, có nghĩa là các bạn đó sẽ luôn quan tâm đến việc khách hàng mua con gì, bán con gì, giá nào, đang lời hay lỗ như thế nào, thì các Cố vấn/Chuyên gia của ViCK sẽ tư vấn chủ động theo phương pháp của mỗi người, theo định hướng riêng của vị Cố vấn đó. Và quan trọng nhất là họ cũng phải thể hiện năng lực thực chiến bằng việc mua bán trên danh mục mẫu. Phải có kết quả tốt, phải có tính dẫn dắt và truyền tải được phương pháp, học thuật, kinh nghiệm riêng.

Nghề nào cũng có những khó khăn, có những khắc nghiệt riêng. Tôi hiểu những nỗi niềm cay đắng mà các bạn Broker đã từng gặp phải, thắng là khách hàng giỏi, thua là môi giới dốt. Có những người đã từng comment trên FB của tôi "anh giỏi thì anh gọi cả họ nhà anh all in đi, đừng chém gió tư vấn vớ vẩn nữa". Đúng là như thế, tôi có thể không làm tư vấn, tôi có thể tự đầu tư cho mình, đỡ nhức đầu, đỡ bị chửi. Nhưng tôi vẫn chọn nghề này để làm. Vì cái gì đây? Có phải vì 30k/ngày mà khách hàng của ViCK trả hay không? Có phải vì để nổi danh là "Chuyên gia tư vấn chứng khoán" hay không? Chúng tôi khó giàu vì tiền dịch vụ mà khách hàng đang trả, chỉ ngang 1 ly cafe hè phố, chúng tôi cũng khó mà nổi danh được khi chọn một nghề chứa đựng nhiều rủi ro, chỉ mang tính dự báo, không bao giờ có xác suất đúng trên 70% cả. Nhưng đôi khi nghề là cái nghiệp. Mình đã chọn nó, chấp nhận mọi sự đắng cay, tủi nhục, chấp nhận mọi sự sai lầm của bản thân, nhưng sau tất cả là tấm lòng phụng sự, muốn chia sẻ những kiến thức, kinh nghiệm, muốn giúp mọi người một cách công tâm và trung thực.

Cũng chỉ còn mấy tiếng nữa là kết thúc phiên giao dịch chứng khoán cuối cùng của năm 2022. Với điểm số quanh 1000 như hiện nay, giảm hơn 500 điểm so với con số mở cửa đầu năm nay, có thể nói năm 2022 là năm thất bại của chứng khoán Việt nam. Nhưng chúng ta cùng hy vọng tất cả những gì xấu nhất, tất cả những gì mang tính tiêu cực nhất của vĩ mô, của chính sách, của lối điều hành, đã phản ánh hết trong năm vừa qua. Chúc cho chứng khoán Việt nam sẽ vươn lên từ đây, xuất phát điểm thấp đôi lúc cũng là điều tuyệt vời. Hy vọng năm 2023 nhà đầu tư sẽ gặt hái nhiều thành công, cũng như hiểu và trân trọng nghề tư vấn chứng khoán.