MỚI

"Tạo Thiệp năm mới 2025"

#Chuyên gia

24HMONEY đã kiểm duyệt

Ngân sách gồng mình nuôi bộ máy?

“Chi 70% ngân sách dành cho bộ máy, sẽ không còn kinh phí chi cho đầu tư phát triển, và như vậy, đất nước không thể cất cánh”, “Thu 1,7 triệu tỷ, chi cho bộ máy tới 1 triệu tỷ: Ngân sách gồng mình nuôi bộ máy.”

“Chi 70% ngân sách dành cho bộ máy, sẽ không còn kinh phí chi cho đầu tư phát triển, và như vậy, đất nước không thể cất cánh”, “Thu 1,7 triệu tỷ, chi cho bộ máy tới 1 triệu tỷ: Ngân sách gồng mình nuôi bộ máy.”

Những câu nói trên đã làm cho chúng ta giật mình, “chết! chết! thế thì chết, nhất định phải giảm chi nuôi bộ máy, dành cho đầu tư phát triển chứ”. Thế nhưng chi cho bộ máy là chi những gì thì có lẽ rất ít người biết tường tận.

Thực ra nói “chi 70% ngân sách cho bộ máy” hay “chi 1 triệu tỷ đồng cho bộ máy” là không chính xác. Danh từ chuyên môn về tài chính quốc gia không hề có khái niệm “chi cho bộ máy” hay “chi nuôi bộ máy”, trong các báo cáo thu chi của quốc gia chỉ có khái niệm: chi đầu tư phát triển và chi thường xuyên. Có lẽ báo chí và các KOL dùng từ “chi cho bộ máy” thay thế cho “chi thường xuyên”.

Vậy chi thường xuyên là gì và bao gồm những hạng mục con nào? Chi thường xuyên là những khoản chi đều đặn theo tháng, quí, năm, nó bao gồm ít nhất 5 hạng mục con sau:

- Chi cho giáo dục, đào tạo, dậy nghề

- Chi cho y tế, chăm sóc sức khoẻ

- Chi cho chính sách xã hội

- Chi cho An ninh, Quốc phòng

- Chi cho bộ máy (chính phủ, quốc hội, viện kiểm sát, toà án, chính quyền các cấp, viện nghiên cứu, tổ chức đoàn thể…)

1) Hạng mục thứ nhất: chi cho giáo dục, đào tạo, dạy nghề (1,5 triệu giáo viên) chiếm 32,98% chi thường xuyên, đây chắc chắn không thể giảm được, có khi còn phải tăng, bởi chúng ta đang muốn tăng lương cho giáo viên, miễn học phí cho học sinh.

2) Hạng mục thứ hai: chi cho y tế và chăm sóc sức khoẻ (500 ngàn y, bác sĩ, điều dưỡng viên, dược sĩ…) chắc cũng không giảm được.

3) Hạng mục thứ ba: chi cho chính sách xã hội bao gồm những người về hưu, thương binh, gia đình liệt sĩ, bà mẹ Việt Nam anh hùng, những người cao tuổi không nơi lương tựa (khoảng 5-6 triệu người): tôi nghĩ hạng mục này trước mắt cũng không thể giảm (trừ khi giảm được các đối tượng chính sách xã hội).

4) Hạng mục thứ tư: Chi cho An ninh, Quốc phòng tôi xin phép không bàn.

5) Hạng mục thứ năm: là hạng mục chi cho bộ máy, bao gồm gần 2 triệu công chức, viên chức (Nên nhớ rằng khi ai đó nói là ngân sách phải gồng mình nuôi 11 triệu người thì có nghĩa rằng bao gồm cả 1,5 triêu người trong ngành GDĐT, 0,5 triệu người trong ngành y tế, 5-6 triệu người vê hưu, người cao tuổi và các đối tượng chính sách xã hội).

Như vậy cách phân chia các hạng mục chi như hiện nay, đưa cả chi cho giáo dục - đào tạo - dậy nghề, y tế - chăm sóc sức khoẻ, hưu trí - chính sách xã hội vào hạng mục chi thường xuyên, rất dễ tạo cho mọi người cảm thấy chi thường xuyên là quá lớn (mà mọi người diễn giải ra thành chi cho bộ máy).

Nếu phải tìm cách giảm chi thường xuyên thì chỉ có mỗi hạng mục thứ 5 có thể giảm, mà hạng mục thứ 5 chỉ có gần 2 triệu công chức, viên chức trên tổng số 11 triệu người đang hưởng lương và trợ cấp từ ngân sách nhà nước.

Bài toán không hề đơn giản, đúng không, các bạn.