Ngân hàng dư thừa tiền, doanh nghiệp vẫn “khát” vốn

Trong khi ngành ngân hàng rơi vào tình trạng dư thừa tiền, nhiều doanh nghiệp vẫn khó khăn trong việc tiếp cận vốn.

Ngân hàng rơi vào tình trạng dư thừa tiền

Theo VOV, chưa bao giờ ngành ngân hàng lại rơi vào tình trạng dư thừa tiền như hiện tại. Nguyên nhân do sức hấp thụ vốn của các doanh nghiệp và nền kinh tế vẫn đang khá yếu, vì vậy cần phải có giải pháp hiệu quả.

Số liệu cập nhật mới nhất của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho thấy, thống kê đến cuối tháng 8/2023, tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế mới đạt khoảng 12,56 triệu tỉ đồng, tăng 5,3% so với cuối năm ngoái (cùng kỳ năm 2022 tăng 9,87%). Nhu cầu vay giảm, huy động vốn vẫn tăng khiến các ngân hàng thương mại tồn kho một lượng tiền rất lớn.

Tại cuộc họp về giải pháp nâng cao hiệu quả tiếp cận vốn tín dụng của doanh nghiệp, tăng khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế, Phó thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú nhận định chưa bao giờ công tác điều hành chính sách tiền tệ khó khăn như bây giờ. Hiện nay toàn hệ thống ngân hàng đang phải "chữa bệnh thừa tiền". Cũng giống như các doanh nghiệp bị tồn kho hàng hóa, thì các ngân hàng thương mại cũng đang tồn kho tiền.

Theo Phó thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú: "Thừa tiền khó hơn nhiều so với thiếu tiền. Các ngân hàng thương mại nói vui là đang thừa tiền, giống như các doanh nghiệp đang tồn kho hàng hóa, ngân hàng cũng đang tồn kho tiền".

Thế khó của doanh nghiệp

Theo VOV, trong bối cảnh hiện nay, doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc cân đối dòng tiền. Chia sẻ tại Hội nghị đẩy mạnh tín dụng hỗ trợ doanh nghiệp lĩnh vực lúa gạo, thủy sản ĐBSCL mới đây, đại diện tập đoàn Lộc Trời cho biết, dù là doanh nghiệp nông nghiệp hàng đầu, hoạt động trên toàn chuỗi sản xuất lúa gạo Việt Nam, được ưu tiên vay vốn nhưng chính Lộc Trời cũng đang gặp khó khi tiếp cận tín dụng.

Chia sẻ khó khăn về hạn mức vay vốn, lãnh đạo doanh nghiệp thủy sản Năm Căn (Cà Mau) cho hay, do tín dụng phân bổ kiểu "cào bằng" cho cả năm, nên lúc cao điểm, doanh nghiệp không được vay thêm vốn ngân hàng, không có tiền thu mua.

Vị này đề xuất, ngân hàng thương mại mạnh dạn cho hạn mức linh hoạt trong từng thời điểm, không cứng nhắc, đồng thời theo sát tình hình kinh doanh của doanh nghiệp để cho vay hợp lý.

Cùng với đó, cần tiết giảm chi phí lãi suất để giúp doanh nghiệp hạ giá thành sản phẩm, tăng tính cạnh tranh trên thị trường. Ngân hàng nên linh hoạt hạn mức cũng như thời điểm vay vốn phù hơp với hoạt động sản xuất kinh doanh thực tế của doanh nghiệp.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nêu thực tế: Hiện nay sức khỏe của doanh nghiệp của nhiều ngành hàng đang rất gay go. Trong bối cảnh này, dòng vốn nên tập trung vào những ngành hàng đang tiềm năng, đang tăng trưởng tốt. Theo đó, các ngân hàng và các ngành hàng cần chủ động hợp tác với nhau để đẩy dòng vốn.

Để ngân hàng, doanh nghiệp gặp nhau, theo ông Tuấn, doanh nghiệp phải nâng cao khả năng quản trị, minh bạch sổ sách, phía ngân hàng cũng hạn chế các loại phí, các ràng buộc hợp đồng khác.

Theo Kinh tế & Đô thị, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thép Vina Kyoei Nguyễn Ngọc Quang nêu thực tế, những doanh nghiệp lớn, hoạt động hiệu quả, ngân hàng trải thảm cho vay, thậm chí còn chấp nhận cho vay tín chấp.

Tuy nhiên, những doanh nghiệp nhỏ, vốn điều lệ thấp thì việc tiếp cận vốn lại vô cùng khó khăn. Ông Quang cho biết: “Đã là doanh nghiệp nhỏ thì rất ít hoặc không có tài sản thế chấp. Quy mô doanh nghiệp cũng không đủ tin tưởng để ngân hàng cho vay tín chấp, doanh nghiệp nhỏ đã khó lại càng khó hơn”.

Giám đốc Công ty CP Tập đoàn HDC Vũ Công Huân chia sẻ, những tháng đầu năm 2023, doanh nghiệp thủy sản thực sự khó khăn khi nhu cầu giảm, doanh nghiệp mất 25- 27% đơn hàng. Theo ông Huân, có 3 nguyên nhân khiến doanh nghiệp gặp khó khi vay vốn. Điển hình như hạn mức tín dụng của doanh nghiệp được cấp 80 tỷ đồng nhưng khi giải ngân thực tế, doanh nghiệp chỉ được nhận 8 - 10 tỷ đồng.

“Nguyên nhân là ngân hàng yêu cầu doanh nghiệp phải có tài sản bảo đảm. Không có tài sản bảo đảm, dù báo cáo tài chính tốt, dòng tiền tốt, doanh nghiệp cũng không được vay thêm” - ông Huân nói.

Không còn nhiều dư địa để hạ thêm lãi suất

Theo phân tích của PGS. TS. Phạm Thế Anh (Trường đại học Kinh tế quốc dân), Việt Nam không còn nhiều dư địa để hạ thêm lãi suất. Chuyên gia này nêu 3 lý do: Các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới tiếp tục duy trì mặt bằng lãi suất cao; điều kiện lãi suất thực dương trong nước (lãi suất huy động ngắn hạn đã xấp xỉ bằng lạm phát lõi); cam kết ổn định tỷ giá và dòng vốn ngoại.

Từ đầu năm đến nay, Việt Nam đã có 4 lần giảm lãi suất điều hành. Trong bối cảnh tỷ giá liên tục tăng từ đầu tháng 8 tới nay, dư địa giảm thêm lãi suất điều hành không nhiều. PGS. Phạm Thế Anh cho rằng, thay vì lạm dụng các công cụ tiền tệ, Việt Nam nên theo đuổi định hướng chính sách tài khóa nghịch chu kỳ - tăng cường chi tiêu/giảm thuế trong thời kỳ khó khăn và ngược lại.

Còn theo chuyên gia tài chính – ngân hàng TS. Cấn Văn Lực, việc tăng khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế không chỉ "cứu" doanh nghiệp mà cũng chính là cứu ngân hàng.

Song, TS. Cấn Văn Lực cũng nhận định, giảm lãi suất chỉ là một vế của vấn đề, là điều kiện cần. Điều kiện đủ là khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp mới quan trọng. Vấn đề là làm thế nào tăng cả cung và cầu.

Phía cầu đã giảm lãi suất rồi, phía cung là tăng khả năng hấp thụ vốn cho nền kinh tế, cho doanh nghiệp. TS. Cấn Văn lực gợi ý, cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện hoàn thuế giá trị gia tăng, các chính sách giãn hoãn nộp thuế, phí, tiền thuê đất; kích cầu tiêu dùng nội địa; gỡ khó cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp...