Nạp tiền thu phí tự động không dừng bị mất phí, Bộ GTVT nói gì?

Hoạt động thu phí tự động không dừng trên các tuyến cao tốc đang hoạt động ổn định, tuy nhiên, còn một số bất cập trong việc nạp tiền vào tài khoản, Bộ GTVT đã yêu cầu các đơn vị giải quyết vấn đề này.

Chia sẻ về kết quả trong những ngày đầu các tuyến cao tốc triển khai thu phí tự động không dừng, ông Tô Nam Toàn, Vụ trưởng Vụ Khoa học Công Nghệ (Tổng cục Đường bộ Việt Nam) cho biết, trong 2 ngày đầu triển khai lưu lượng xe qua các trạm thu phí đạt 474.486 xe. Lưu lượng xe phải xử lý sự cố là 23.051 xe, chiếm tỷ lệ 4,86%; số lượng xe phải dán thẻ, nạp tiền tại trạm là 16.972 xe.

Trạm thu phí cao tốc Nội Bài - Lào Cai km6 đã áp dụng thu phí tự động không dừng. Ảnh: Thế Anh

Đến thời điểm ngày 2/8, đã có 3.522.036 phương tiện trên toàn quốc dán thẻ đầu cuối (đạt tỷ lệ 75,98%), tăng 1.197.743 phương tiện so với thời điểm cuối năm 2021. Với tốc độ này, việc đạt tỷ lệ trên 80% vào cuối tháng 8 là rất khả thi.

Ông Toàn cho hay, những ngày đầu tiên áp dụng thu phí tự động không dừng vẫn còn tồn tại một số hạn chế nhất định làm phát sinh ùn tắc cục bộ tại các trạm thu phí trên một số tuyến cao tốc.

Nói về nguyên nhân dẫn tới sự cố, ông Toàn chỉ ra nguyên nhân chủ quan từ chủ phương tiện và hệ thống thu phí như chủ phương tiện chưa dán thẻ đầu cuối trước khi vào tuyến, không có hoặc không đủ số dư trong tài khoản giao thông.

Cùng với đó, là xe đến trạm thu phí mới dán thẻ nên tài khoản chưa được kích hoạt kịp thời. Chủ phương tiện không kiểm tra số dư tài khoản giao thông trước khi vào cao tốc, đến trạm thu phí mới nạp tiền nên có trường hợp tiền đã nạp nhưng chưa kịp về tài khoản.

Hệ thống thiết bị tại trạm không đọc được thẻ, nguyên nhân là do nhiều chủ phương tiện dán thẻ đã lâu nhưng chưa sử dụng dịch vụ nên thẻ bị suy giảm chất lượng, thẻ bị dán sai quy cách.

Đồng thời, hệ thống thu phí tại các trạm thu phí của VEC mới đưa vào hoạt động nên vẫn cần thời gian để hiệu chỉnh, hoàn thiện hệ thống; nhân viên chưa có kinh nghiệm xử lý tình huống thu phí điện tử không dừng.

Đáng chú ý nhất chính là lỗi xe dán 2 thẻ dẫn đến khi qua trạm barie không mở do có một tài khoản không đủ số dư. Xe đổi chủ nên chủ phương tiện không nắm được thông tin để nạp tiền vào tài khoản giao thông hoặc không dán được thẻ mới.

Các lỗi trên đã được dự kiến trong phương án xử lý tình huống sự cố và diễn tập trước đó. Tuy nhiên, trong ngày đầu tiên vận hành thu phí tự động hoàn toàn, lưu lượng xe trên các tuyến cao tốc rất lớn nên công tác vận hành chưa thực sự nhuần nhuyễn dẫn đến không ứng phó kịp thời các tình huống thực tế phát sinh.

Vẫn còn lỗi trong những ngày áp dụng thu phí tự động không dừng khiến các phương tiện bị ùn ứ. Ảnh: Thế Anh

Đối với vấn đề mà dư luận và một số lái xe "bức xúc" như các chủ đầu tư đường bộ cao tốc có yêu cầu chủ phương tiện duy trì số dư tài khoản hay việc nạp tiền vào tài khoản giao thông tính phí cũng được đưa ra thảo luận.

Cụ thể là các tuyến đường do VEC quản lý, ông Nguyễn Văn Nhi, Phó Tổng giám đốc VEC lý giải: Việc áp dụng này là phương án tạm thời trước mắt nhằm đảm bảo nguyên tắc người điều khiển phương tiện phải duy trì số dư tài khoản để đi vào cao tốc".

Ông Nhi giải thích, thứ hai là đảm bảo nguyên tắc tối ưu thời gian xử lý sự cố, không để ùn tắc kéo dài tại các điểm ra cao tốc. Hiện, lượng phương tiện qua các trạm thu phí trên các tuyến do VEC quản lý chưa nạp tiền vào tài khoản hoặc số dư không đủ còn rất lớn.

Trong tình huống bình thường, một xe qua trạm ETC mất khoảng 2-4 giây, trường hợp tài khoản không đủ tiền, thì thời gian xử lý tại điểm ra sẽ mất trên 5 phút vì phải tiến hành kiểm tra, xác minh thông tin điểm vào, hướng dẫn nạp tiền, thu tiền mặt….

"Nếu nhiều phương tiện phải xử lý thì có thể dẫn đến ùn tắc kéo dài lên trên tuyến đang lưu thông, gây cản trở giao thông, mất an toàn giao thông và không đảm bảo hiệu quả của thu phí tự động không dừng", ông Nhi giải thích.

Các phương tiện đi qua trạm thu phí bị lỗi phát sinh sẽ được xử lý ngay. Ảnh: TA

Trả lời câu hỏi của báo chí đặt ra: Tại sao lại áp dụng mức số dư như hiện nay?, ông Nhi lý giải: "Trên cơ sở thống kê, tính toán thì số lượng, lưu lượng xe đi lộ trình ngắn nhất (mức phí thấp nhất) chỉ chiếm tỷ lệ khoảng 3% trên tổng số lưu lượng xe di chuyển trên tuyến.

Vì vậy, rất cân nhắc đến lợi ích, tiện lợi của đại đa số phương tiện để đề xuất hạn mức phù hợp. Ví dụ nếu tất cả các xe đều đưa ra một hạn mức thấp nhất, chỉ đáp ứng được cho khoảng 3% xe tham gia trên tuyến (đi chặng ngắn nhất) nhưng với tỷ lệ 97% phương tiện tham các chặng dài mà không đủ tiền trong tài khoản dẫn đến phải xử lý sự cố đầu ra, mất rất nhiều thời gian và là sự cản trở sự thông thoáng đối với những phương tiện có đủ điều kiện.

"Hạn mức chỉ là tạm thời, sẽ có sự thay đổi phù hợp tốt nhất cho người tham gia giao thông", ông Nhi nêu rõ.

Đối với việc tài xế nạp tiền vào tài khoản phải thêm phí, đại diện hai nhà cung cấp dịch vụ Công ty Trách nhiệm hữu hạn VETC (VETC) và Công ty cổ phần Giao thông số Việt Nam (VDTC) khẳng định: "Chúng tôi không hề thu bất cứ loại phí nạp tiền nào của người dân, phí này là do phía ngân hàng hoặc đơn vị trung gian thanh toán quy định".

Để giải quyết vấn đề bức xúc này, đại diện VETC và VDTC cho biết: "Chúng tôi đang tiếp tục đàm phán với các tổ chức tín dụng để xem xét liên kết dịch vụ và miễn phí khi nạp tiền vào tài khoản giao thông".

Nhằm đảm bảo quyền lợi khách hàng, hai đơn vị này khuyến nghị chủ phương tiện nên sử dụng dịch vụ chuyển khoản "MIỄN PHÍ" vào TK ngân hàng của VETC hoặc VDTC bằng hình thức internet banking để nạp tiền.

Giải đáp các ý kiến của dư luận về hình thức trả sau, đại diện VETC và VDTC đều khẳng định: "Việc này sẽ giải quyết được hết tất cả tình huống trên.

Việc này cũng cần có quy định pháp lý thống nhất, đặc biệt là phải phân tích rất nhiều tình huống xử lý như xe không chính chủ, phương thức thu hồi nợ, phát sinh nợ xấu và vấn đề đánh giá tín chấp của người sử dụng…

Sẽ giải quyết vấn đề bức xúc khi nạp tiền vào tài khoản thu phí tự động không dừng bị thu thêm phụ phí chênh lệch. Ảnh: TA

Chi sẻ với PV Dân Việt, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ cho biết, thời gian qua các đơn vị đã tập trung tất cả nguồn lực để hoàn thiện việc lắp đặt và đưa vào vận hành hệ thống thu phí tự động không dừng.

"Đến nay các đơn vị phải tập trung để giải quyết những vấn đề tồn tại để đảm bảo chất lượng phục vụ tốt nhất cho người dân. Bộ tiếp tục duy trì trạng thái tập trung lực lượng ở cấp độ cao nhất trong vòng một tháng, tinh thần là phục vụ nhân dân là trên hết, cái gì làm được để người ủng hộ chúng ta là phải làm nhằm tạo ra thói quen và để người dân thấy được giá trị lợi ích của ETC"-ông Thọ nói.

Thứ trưởng Thọ cho biết, Bộ GTVT yêu cầu tăng cường thêm các hình thức hỗ trợ dán thẻ cho người dân; trên nguyên tắc các nhà cung cấp dịch vụ phải liên thông thông suốt với nhau, giải quyết dứt điểm tình trạng dán thẻ chồng lấn.

Việc tổ chức giao thông, tổ chức dán thẻ phải phù hợp với điều kiện thực tế, rà lại các điểm tổ chức dán thẻ, chỉ dẫn…trên nguyên tắc phải có dự báo, thông báo từ xa, khoa học, tránh hiện tượng "dồn toa" gây cản trở lưu thông trên tuyến. Kiên quyết giám sát để các tuyến còn lại chỉ duy trì 1 làn hỗn hợp.

"Vấn đề thanh toán, các đơn vị cung cấp dịch vụ phải kết nối, đàm phán với các tổ chức tín dụng để việc nạp tiền vào tài khoản không phải là nhiều kênh nạp tiền mà phải có phương án nhanh nhất, tiện lợi nhất", Thứ trưởng Thọ cho biết.

Đối với quy định áp định mức số dư tài khoản, Thứ trưởng Thọ cho rằng, việc khuyến nghị số dư trong tài khoản chỉ là phương án tạm thời, phải tính toán kỹ lưỡng mọi tình huống thật phù hợp và phải giải thích rõ để người dân hiểu rõ và chia sẻ".

Bộ GTVT sẽ kiến nghị Chính phủ ban hành một khung khổ pháp lý cao hơn Quyết định số 19 để đảm bảo các nguyên tắc vận hành hệ thống thu phí tự động không dừng một cách lâu dài và quy định rõ quy trình, tiêu chuẩn và trách nhiệm của các chủ thể liên quan.