Mỹ - Iran: Ai đi bước trước?

Cả Mỹ lẫn Iran đều đặt điều kiện tiên quyết cho nhau để chấp nhận lại thực thi thỏa thuận hạt nhân  (JCPOA) mà hai nước này ký kết hồi năm 2015 cùng Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp và Đức.

Mỹ đòi Iran phải kìm hãm chương trình hạt nhân thì mới nới lỏng cấm vận, trong đó có điều kiện Iran ngừng làm giàu uranium quá mức 20%. Phía Iran đòi Mỹ hủy hoặc nới các biện pháp cấm vận trước thì Iran mới ngừng làm giàu uranium theo thỏa thuận.

Có thể thấy cả hai phía hiện đều có nhận thức chung là cần phải tiếp tục thực hiện JCPOA. Dưới thời Tổng thống Donald Trump, Mỹ rút khỏi JCPOA và áp đặt trở lại nhiều biện pháp trừng phạt Iran như trước khi có JCPOA. Thực chất, ông Trump không tuân thủ và thực hiện nghiêm cam kết với JCPOA. Cách hành xử này buộc Iran phải điều chỉnh việc thực hiện cam kết với JCPOA bởi không chấp nhận việc Mỹ không còn thực hiện JCPOA mà vẫn đòi Iran phải tiếp tục tuân thủ.

Tân Tổng thống Mỹ Joe Biden hiểu rõ logic này vì JCPOA được phía Mỹ tham gia ký kết khi ông Biden là phó tổng thống. Vấn đề bây giờ đối với Mỹ và Iran là ai sẽ chịu đi bước trước mà thực chất là chuyện giữ thể diện và tránh bị coi là yếu thế. Điều này bị chi phối bởi đối nội khi Iran sắp có cuộc bầu cử tổng thống, còn ông Biden mới lên cầm quyền ở Mỹ. Cho nên nếu tới đây không bên nào chịu đi bước trước thì cả hai sẽ còn tiếp tục chờ dịp và tìm hình thức giữ thể diện và vị thế bằng cách cùng bước.